Đọc văn bản sau
Hồi ấy là năm thứ tư niên hiệu Thuận Thiên (1431). Có hai người đàn bà đến ngồi trong một quán chợ để xem bói và đoán số. Hai người này, sáng ở chợ Thanh Xuân, chiều ở chợ Dừa, khi ra Kinh ấp, lúc về Tràng An, không nhất định ở nơi nào, hình như có ý ngược xuôi để dò xét sự gì. Nhìn kỹ hình dung thì thấy một người ước ngoài bốn mươi, tóc xanh đã điểm sương trắng, mặt ngọc đã nhạt màu hồng, nhưng cái vẻ phương phi thùy mị còn đủ làm cho thiên hạ xiêu lòng. Còn cô gái trẻ thì đương tuổi cập kê, mặt hoa da tuyết.
[Lược một đoạn: Hai người đàn bà ngồi xem bói ở chợ, dùng tiền cứu giúp người nghèo, có nhiều người muốn biết họ trú ngụ ở đâu nhưng không ai biết.
Hồi ấy có một nhà nho già quê ở phường Đại Lợi, vì nghèo khó nên dạy học ở Đông Anh. Khi nhận tin cha ốm nặng, ông vội vã về nhà, không quản đêm khuya. Tới bến đò Bồ Đề, ông thấy hai người phụ nữ đi xuống từ cây bồ đề, nghi là ma nên định tấn công, nhưng hóa ra đó là hai cô thầy bói thường ngày ở chợ. Nhà nho nghi ngờ hai người đàn bà là yêu tinh vì thấy họ xuất hiện trên ngọn cây vào ban đêm, nhưng sau đó ôn tồn giải thích về cuộc đời mình và lý do dạy học. Khi nghe ông nhắc đến công thần, hai người đàn bà xúc động và lộ rõ thân phận thật của mình.]
Người có tuổi che mặt khóc và nói:
- Tôi chính là cháu dâu Long Vương. Năm xưa vì chồng tôi thích hương sen trắng, bị chàng Kim Lân rủ rê cùng bơi đến hồ Dâm Đàm chơi, không ngờ gặp phải ngày Vương Thông xem đánh cá ở đó, bị nó bắt được, đem giết đi. Con trai tôi xin với Long Vương đi báo thù cha. Bấy giờ nó cưỡi ngựa không vẩy, rẽ nước lên trần. [...] Từ bấy đến nay, đã qua ba mươi sáu năm, tựa cửa chờ con, không nơi nương tựa, tôi đành giả tiếng đi bói để chờ con. Hôm mới đây, tôi đã được tin: sau khi lên cõi trần, con tôi thờ vua Lê, rất được tin yêu. Nó đã từng làm thích khách, lẻn được Khi vua Lê giảng hòa vào dinh Vương Thông, nhưng ba lần đâm đều không trúng [...] con tôi nghĩ thù cha không bao giờ báo được. Nó bèn trông về thủy cung, bái vọng tôi, rồi treo cổ lên cây tự sát, cách đây đã bốn năm rồi. Tôi muốn về ngay thủy phủ. Nhưng nghĩ đến cái nghĩa cùng đi với nhau, sao nỡ vội dứt, tôi nán ở lại mươi ngày nữa với Sơn cô.
Nhà nho già nghe, động lòng thương xót. Cụ hỏi đến người thiếu nữ. Thiếu nữ kéo vạt áo lau nước mắt, hé bộ răng nhỏ, cúi đầu thưa rằng:
- Thiếp không phải là người quái dị mà là vợ Sơn thần Đông Ngu. Khi Hoàng Phúc làm quan trấn phủ, tính hay đào xẻ núi non, đã làm đoản thương long mạch núi Mẫu Sơn. Vì thế, mạch Mẫu Sơn khô cạn. Phu quân thiếp giận lắm, thường sai người rình đợi xe Hoàng Phúc đi qua thì quăng đá cho gãy nát bánh xe để báo thù. Phúc đoán biết việc ấy, không dám qua núi nữa. Phu quân thiếp bèn cưỡi hổ thần lên hầu Tinh quan tòa Nam Tào được biết rằng Hoàng Phúc sẽ bị Lê Lợi bắt sống trong tương lai Phu quân thiếp mừng lắm, liền thác sinh vào nhà họ Bùi. [...] Thiếp hằng ở trong thạch động, bấm đốt tay, đến nay đã hai mươi bốn năm. Lòng những e chồng mắc mối phú quý ở trần gian mà quên lời ước cũ, thiếp mới mượn cớ bói toán, ca hát, tìm khắp nơi nơi, may ra phu quân thiếp nghe thấy tiếng ca mà động lòng chăng. Thế mà đã ba bốn tháng nay, vẫn không dò được tung tích. Dám hỏi lão nho có biết gì về việc này chăng?
[Lược một đoạn: Nhà nho già bảo rằng công thần nhiều và đều được ban quốc tính nên khó tìm theo tên cũ, rồi yêu cầu thiếu nữ mô tả hình dạng. Thiếu nữ miêu tả chồng có vóc dáng cao lớn, tai có hai chấm đỏ, bàn tay khắc chữ “nhân” và “cửu” ghép thành chữ “cừu”. Sau khi suy nghĩ, nhà nho nhận ra đó là quan Tham tán quân vụ Bùi Khả Gia, một môn sinh của ông, đã mất năm trước].
Thiếu nữ đang buồn hóa tươi, mỉm cười, sửa lại khăn áo, chắp tay vái chào nhà nho già. Chớp mắt, hai người thần nữ đã biến mất.
(Truyện Hai nữ thần, trích Thánh Tông Di Thảo, Nguyễn Bích Ngô dịch, NXB Hồng Đức, 2017, tr 22 – 28 trên thuviensach.vn)
Chú thích:
(1) Thuận Thiên: là niên hiệu của Lê Thái Tổ Lê Lợi (1385-1433) trong suốt thời gian cai trị Đại Việt.
(2) Long Vương: tên gọi chung cho các vị thần cai quản các vùng biển và đại dương trong thần thoại.
(3) Dâm Đàm: là một tên gọi cũ của Hồ Tây (thuộc quận Tây Hồ, Thành phố Hà Nội) ngày nay.
(4) Vương Thông: là một tướng nhà Minh từng nắm giữ chức Tổng binh quân Minh tại An Nam, sau bị nghĩa quân Lam Sơn đánh bại, phải xin hàng Lê Lợi để có thể rút quân về phương Bắc trong hòa bình.
(5) Hoàng Phúc: một đại thần triều Minh, từng làm tán quân vụ ở An Nam thời kì thuộc Minh.
(6) Nam Tào: một vị thần trong văn hóa dân gian, tương truyền, ông là người ghi sổ sinh, đứng bên trái (phương Nam) của Ngọc Hoàng.
Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:
Câu hỏi số 1:
Nhận biết
0.5đ
Xác định ngôi kể, điểm nhìn trong văn bản trên.
Câu hỏi:804460
Phương pháp giải
Vận dụng kiến thức đã học về truyện
Giải chi tiết
Câu hỏi số 2:
Thông hiểu
0.5đ
Theo văn bản, ngoại hình của hai người đàn bà được miêu tả như thế nào?
Câu hỏi:804461
Phương pháp giải
Đọc kĩ, tìm ý
Giải chi tiết
Câu hỏi số 3:
Thông hiểu
1đ
Em hiểu như thế nào về chi tiết cuối văn bản: “thiếu nữ đang buồn hóa tươi, mỉm cười?”
Câu hỏi:804462
Phương pháp giải
Đọc, phân tích.
Giải chi tiết
Câu hỏi số 4:
Vận dụng
1đ
Từ câu chuyện của vợ Sơn thần Đông Ngu, tác giả muốn truyền tải thông điệp gì?
Câu hỏi:804463
Phương pháp giải
Đọc, phân tích.
Giải chi tiết
Câu hỏi số 5:
Thông hiểu
1đ
Sau khi đọc câu chuyện, em có cảm thấy hai người phụ nữ trên đáng thương không? Vì sao?
Câu hỏi:804464
Phương pháp giải
Đọc, phân tích.
Giải chi tiết
Câu hỏi số 6:
Vận dụng
2đ
Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về vai trò của niềm tin trong cuộc sống.
Câu hỏi:804465
Phương pháp giải
Vận dụng kiến thức về cách viết đoạn văn nghị luận.
Giải chi tiết
Câu hỏi số 7:
Vận dụng
4đ
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) so sánh, đánh giá hai văn bản truyện dưới đây:
Đoạn trích thứ nhất:
Tía anh Hết năm nay 72 tuổi. Tuổi này, người ta hay đau yếu nhưng ông vẫn còn sỏi lắm. Ông già khó tính, thêm tật lãng tai. Người ta mời ông ngồi, ông cười, xua tay: "Ăn rồi. Ăn cơm với thằng Hết rồi". Chừng năm năm trước, ông còn vô bếp nấu cơm, mắt mũi tèm nhèm để lửa táp vô vách lá, nhà cháy rụi. Anh Hết cất lại nhà trên nền cũ đầy tro, nhìn xa nhà lớn hơn miếu ông Tà một chút. Ông già ngồi tiếc cái tivi đen trắng, mỗi lần mở phải đập thùm thùm nó mới lẹt xẹt lên hình. Ông già điếc đát vậy mà mê tivi, cháy rồi thì thôi vậy, chiều chiều chống gậy thả qua nhà hàng xóm coi nhờ. Bữa nào anh Hết cũng chổng mông thổi lửa, rồi dọn cơm sẵn, ngồi dựa cửa trước chờ tía anh về. Có bữa chờ tới mỏi mòn, để bụng đói ngồi ngủ gà gật. Người ở xóm biểu cứ ăn trước đi chớ chờ gì, anh cười, mâm cơm có ấm cúng, tía tôi mới vui miệng, ăn nhiều. Nhưng có bữa, anh mới vừa giở cửa chui vô nhà, ông già đã ngồi nhai cơm cháy, bị nghẹn, mắt ầng ậng nước. Anh thương tía quá chừng vội vàng chạy đi vo gạo.
(Trích Hiu hiu gió bấc, Nguyễn Ngọc Tư, In trong tập truyện ngắn Cánh đồng bất tận, NXB Trẻ, 2018)
Đoạn trích thứ hai:
Khi tôi lên mười hai tuổi thì cha mẹ tôi chia tay nhau. Nói cho đúng là mẹ tôi bỏ cha tôi theo một người đàn ông khác về thành phố. Sau đó ít lâu cha tôi đã tìm mẹ tôi nhiều lần. Lần cuối cùng từ thành phố trở về, cha tôi đập phá lung tung. Rồi ông lôi hai chị em tôi ra và nói:
- Mẹ chúng mày đã chết rồi. Từ nay tao cấm chị em mày nhắc tới mẹ. Đứa nào nhắc tới, tao giết.
Đêm ấy, tôi nằm ôm đứa em trai sáu tuổi và lặng lẽ khóc. Em tôi ngồi dậy trong đêm và hỏi:
- Chị ơi! Mẹ chết rồi hở chị?
- Không! - Tôi vội nói - Mẹ không chết. Mẹ đang ở thành phố. Mẹ sẽ về.
Và đêm ấy, cha tôi uống rượu say và khóc. Cũng từ ngày đó, đêm đêm cha tôi uống rượu. Rồi cha tôi say, ngủ ngay trên nền nhà. Tôi không làm sao đưa cha lên giường được. Tôi lấy chăn đắp cho cha và ngồi nhìn cha mà khóc. Những đêm không uống rượu ở nhà, cha tôi mò ra chợ uống rượu. Những đêm như thế, tôi chong đèn chờ cha. Có bữa, cha tôi ngủ lại ở lều chợ. Cũng vào năm đó, tôi phải bỏ học. Suốt ngày tôi lo việc giặt giũ, cơm nước cho cha tôi với đứa em. Cha tôi đi làm cả ngày. Tối về nhà, cha gục mặt ăn vội bữa tối. Hầu như chẳng bao giờ cha nói chuyện với chị em tôi.
(Trích Người Cha, Nguyễn Quang Thiều, in trong tập truyện ngắn Mùa hoa cải bên sông, NXB Hội
nhà văn, 2012)
* Chú thích
- Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976 tại Đầm Dơi, Cà Mau, là nữ nhà văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam. Truyện ngắn Hiu hiu gió bấc kể về anh Hết, một người đàn ông hiếu thảo, chăm sóc người cha già khó tính lãng tai.
- Nguyễn Quang Thiều sinh năm 1957, ông không chỉ là nhà thơ nổi tiếng mà còn là nhà văn thành công ở các thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, bút ký. Truyện ngắn Người Cha kể về một gia đình tan vỡ khi người mẹ bỏ đi, cha chìm trong rượu chè. Con gái lớn phải chăm cha và em, chịu đựng những trận đòn khi ông say.
Câu hỏi:804466
Phương pháp giải
- Vận dụng kiến thức về cách viết bài văn nghị luận.
- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ, dẫn chứng.
Giải chi tiết