Morphine Morphine là một loại thuốc giảm đau có chung một đặc tính là
Morphine
Morphine là một loại thuốc giảm đau có chung một đặc tính là gây nghiện thuộc họ thuốc phiện được tìm thấy tự nhiên trong một số thực vật và động vật. Nhựa khô của quả cây thuốc phiện có chứa khoảng 25 alkaloid, trong đó morphine chiếm 10%, codein gần 0,5%, papaverin 0,8%,... Trong lâm sàng dùng muối morphine chlorhydrate dễ tan trong nước, chứa 75% morphine.
Morphine có công thức hóa học như sau:
Liên quan đến cấu trúc và tác dụng của morphine, người ta nhận thấy có hai nhóm ảnh hưởng nhiều đến tác dụng của morphine là:
- Nhóm phenol ở vị trí thứ 3: tác dụng giảm đau gây nghiện sẽ giảm đi khi alkyl hóa nhóm này, ví dụ như codeine (methyl morphine). Ngược lại, tác dụng của morphine sẽ được tăng cường nếu nhóm phenol ở vị trí 3 bị ester hóa, như acetyl morphine (acetyl hóa).
- Nhóm rượu ở vị trí 6: tác dụng giảm đau và độc tính sẽ tăng lên nhưng thời gian tác dụng lại giảm đi khi nhóm này bị khử H để cho nhóm ketone hay bị ester hóa, ether hóa.
Tác dụng giảm đau và gây nghiện sẽ tăng mạnh khi cả 2 nhóm phenol và rượu đều bị acetyl hóa, ví dụ heroine (diacetyl morphine)
Morphine dễ hấp thu qua đường tiêu hóa, chủ yếu ở tá tràng, hấp thụ qua niêm mạch trực tàng song vì phải chuyển hóa ban đầu ở gan nên sinh khả dụng của morphine dùng đường đường uống thấp hơn đường tiêm (chỉ khoảng 25%). Morphine hấp thu nhanh sau khi tiêm dưới da hoặc tiêm bắp, có thể thâm nhập tốt vào tủy sống sau khi tiêm ngoài màng cứng hoặc trong màng cứng (trong ống sống).
Con đường chính chuyển hóa morphine là liên hợp với glucoronic acid ở vị trí gắn OH (3 và 6) cho sản phẩm là morphine – 3 – glucoronide không có tác dụng dược lý và morphine – 6 – glucoronide (chất chuyển hóa chính của morphine) có tác dụng giảm đau mạnh hơn morphine. Khi dùng lâu, morphine – 6 – glucoronide được tích lũy. Thời gian bán thải của morphine khoảng 2 – 3 giờ, morphine – 6 – glucoronide có thời gian bán thải dài hơn. Morphine được thải trừ dưới dạng nguyên chất rất ít. Trên 90% liều dùng được thải trừ qua thận trong 24 giờ đầu dưới dạng morphine – 3 – glucoronide. Morphine có chu kì gan – ruột, vì thế nhiều ngày sau vẫn còn thấy chất chuyển hóa trong phân và nước tiểu.
Morphine là thuốc giảm đau mạnh do làm tăng ngưỡng nhận cảm giác đau, thuốc còn làm giảm các đáp ứng với phản xạ đau. Tác dụng giảm đau của morphine được tăng cường khi dùng cùng thuốc an thần. Morphine làm tăng tác dụng của thuốc tê. Morphine làm giảm hoạt động tinh thần và gây ngủ. Với liều cao có thể gây mê và làm mất tri giác. Cùng với tác dụng giảm đau, morphine làm mất mọi lo lắng, bồn chồn, căng thẳng do đau gây ra nên người bệnh cảm thấy thanh thản, thư giãn và dễ dẫn tới sảng khoái. Morphine làm thay đổi tư thế, làm tăng trí tưởng tượng, người bệnh luôn ở trạng thái lạc quan và mất cảm giác đói. Morphine ức chế trung tâm hô hấp ở hành tủy, làm trung tâm này giảm độ nhạy cảm với CO2, nên cả tần số và biên độ hô hấp đều giảm. Morphine còn ức chế trung tâm ho nhưng tác dụng này không mạnh bằng codeine.
(Theo Dược lý học 2007, Đại học Y Hà Nội)
Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 dưới đây:
Công thức phân tử của morphine là
Đáp án đúng là: A
Từ công thức cấu tạo của morphine, điền nguyên tử C và nguyên tử H vào các vị trí trên công thức cấu tạo để suy ra công thức cấu tạo đầy đủ và công thức phân tử của morphine.
Đáp án cần chọn là: A
Nhận định “Trong cây thuốc phiện có 10% morphine” là đúng hay sai?
Đáp án đúng là: B
Dựa vào đoạn thông tin đầu tiên của bài.
Đáp án cần chọn là: B
Khi sử dụng morphine, cơ thể người sẽ tăng
Đáp án đúng là: B; C; F
Dựa vào đoạn thông tin về mối liên hệ giữa cấu trúc và dược lý của morphine: “Morphine là thuốc giảm đau mạnh do làm tăng ngưỡng nhận cảm giác đau, thuốc còn làm giảm các đáp ứng với phản xạ đau. Tác dụng giảm đau của morphine được tăng cường khi dùng cùng thuốc an thần. Morphine làm tăng tác dụng của thuốc tê. Morphine làm giảm hoạt động tinh thần và gây ngủ. Với liều cao có thể gây mê và làm mất tri giác. Cùng với tác dụng giảm đau, morphine làm mất mọi lo lắng, bồn chồn, căng thẳng do đau gây ra nên người bệnh cảm thấy thanh thản, thư giãn và dễ dẫn tới sảng khoái. Morphine làm thay đổi tư thế, làm tăng trí tưởng tượng, người bệnh luôn ở trạng thái lạc quan và mất cảm giác đói. Morphine ức chế trung tâm hô hấp ở hành tủy, làm trung tâm này giảm độ nhạy cảm với CO2, nên cả tần số và biên độ hô hấp đều giảm.”
Đáp án cần chọn là: B; C; F
Các nhận định sau về codeine là đúng hay sai?
| Đúng | Sai | |
|---|---|---|
| a) Codeine là dẫn xuất của morphine. | ||
| b) Codeine có tác dụng giảm ho. | ||
| c) Công thức phân tử của codeine là C18H20NO3 |
||
| d) Codeine có tính chất hóa học của phenol. |
Đáp án đúng là: Đ; Đ; S; S
Dựa vào đoạn thông tin về mối quan hệ giữa cấu trúc hóa học và tính chất dược lý của morphine: “Nhóm phenol ở vị trí thứ 3: tác dụng giảm đau gây nghiện sẽ giảm đi khi alkyl hóa nhóm này, ví dụ như codein (methyl morphine). Ngược lại, tác dụng của morphine sẽ được tăng cường nếu nhóm phenol ở vị trí 3 bị ester hóa, như acetyl morphine (acetyl hóa).”
Công thức cấu tạo của codeine là
- Nhận định 1: Đúng. Codeine được hình thành nhờ phản ứng methyl hóa morphine tại nhóm OH vị trí 3 nên là một dẫn xuất của morphine.
- Nhận định 2: Đúng. Codeine có tác dụng giảm ho tốt hơn morphine (Đoạn cuối của bài)
- Nhận định 3: Sai. Công thức phân tử của codeine là C18H20NO3.
- Nhận định 4: Sai. Codeine do bị alkyl hóa tại nhóm OH của phenol nên không còn tính chất hóa học của phenol.
Đáp án cần chọn là: Đ; Đ; S; S
Kéo thả từ/cụm từ thích hợp vào chỗ trống?
- Thay đổi tác dụng giảm đau gây nghiện của morphine thì người ta tác động đến nhóm chức và trong phân tử morphine.
- Morphine với glucoronic acid trong cơ thể và được chuyển hóa thành hợp chất mới.
Đáp án đúng là: alcohol; phenol ; liên hợp
Dựa vào đoạn thông tin:
“- Nhóm phenol ở vị trí thứ 3: tác dụng giảm đau gây nghiện sẽ giảm đi khi alkyl hóa nhóm này, ví dụ như codeine (methyl morphine). Ngược lại, tác dụng của morphine sẽ được tăng cường nếu nhóm phenol ở vị trí 3 bị ester hóa, như acetyl morphine (acetyl hóa).
- Nhóm rượu ở vị trí 6: tác dụng giảm đau và độc tính sẽ tăng lên nhưng thời gian tác dụng lại giảm đi khi nhóm này bị khử H để cho nhóm ketone hay bị ester hóa, ether hóa.
Tác dụng giảm đau và gây nghiện sẽ tăng mạnh khi cả 2 nhóm phenol và rượu đều bị acetyl hóa, ví dụ heroine (diacetyl morphine)”.
Đáp án cần chọn là: alcohol; phenol ; liên hợp
Kéo thả cụm từ thích hợp vào chỗ trống?
Morphine khi liên hợp với glucoronic acid tại nhóm OH số sẽ cho sản phẩm và có tác dụng
giảm đau morphine.
Đáp án đúng là: 6; có tính dược lí; mạnh hơn
Dựa vào đoạn thông tin:
“Con đường chính chuyển hóa morphine là liên hợp với glucoronic acid ở vị trí gắn OH (3 và 6) cho sản phẩm là morphine – 3 – glucoronide không có tác dụng dược lý và morphine – 6 – glucoronide (chất chuyển hóa chính của morphine) có tác dụng giảm đau mạnh hơn morphine. Khi dùng lâu, morphine – 6 – glucoronide được tích lũy. Thời gian bán thải của morphine khoảng 2 – 3 giờ, morphine – 6 – glucoronide có thời gian bán thải dài hơn. Morphine được thải trừ dưới dạng nguyên chất rất ít. Trên 90% liều dùng được thải trừ qua thận trong 24 giờ đầu dưới dạng morphine – 3 – glucoronide. Morphine có chu kì gan – ruột, vì thế nhiều ngày sau vẫn còn thấy chất chuyển hóa trong phân và nước tiểu.”
Đáp án cần chọn là: 6; có tính dược lí; mạnh hơn
Nhận định nào dưới đây sai?
Đáp án đúng là: B
Dựa vào đoạn thông tin trong bài và tính chất hóa học của hợp chất hữu cơ.
Đáp án cần chọn là: B
Quảng cáo
Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí
>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Hỗ trợ - Hướng dẫn
-
024.7300.7989
-
1800.6947
(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com
