Phân tích đoạn thơ sau trong đoạn trích “Trao duyên” (trích “Truyện Kiều” – Nguyễn Du)
“Cậy em em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ, vật này của chung”
Câu 309216:
Phân tích đoạn thơ sau trong đoạn trích “Trao duyên” (trích “Truyện Kiều” – Nguyễn Du)
“Cậy em em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ, vật này của chung”
- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).
- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.
-
Giải chi tiết:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích- Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc Việt Nam và là danh nhân văn hóa thế giới. Những sáng tác của ông thấm đượm tinh thần nhân đạo.
- Truyện Kiều là một trong những đỉnh cao của văn học Việt Nam, kết tinh tài năng của Nguyễn Du.
- Đoạn trích Trao duyên trích từ câu 723 đến câu 756, là lời Thúy Kiều nói cùng Thúy Vân.
Phân tích đoạn trích* Câu 1, 2: Lời nhờ cậy của Thúy Kiều
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Trước khi kể chuyện tình yêu của mình, trước khi trao duyên, Kiều đặt Vân vào một tình thế không thể từ chối được.
->Thúy Kiều đã sử dụng ngôn từ hết sức tinh tế, hết sức cẩn trọng để đạt được hiệu quả cao nhất. Ngoài ra, nàng cũng rất hiểu cho tình thế của Thúy Vân, đây là câu chuyện nhất mực hệ trọng, là hạnh phúc của một đời người, đây là câu chuyện rất đột ngột với Thúy Vân.
- “cậy”:
+ là nhờ giúp đỡ, nhờ người khác làm hộ việc gì đó cho mình -> nhờ
+ nghĩa hàm ẩn:
Sự gửi gắm, tin tưởng (tin cậy) Trông mong, hi vọng rất tha thiết (trông cậy)->Thúy Kiều đã thể hiện sự gửi gắm, nương nhờ rất tha thiết.
- “chịu lời”
+ Nét nghĩa chính tương đương với nhận lời – nhận lời một cách thoải mái
+ Nhận lời làm việc gì đó mà không tự nguyện, miễn cưỡng chấp nhận
->Thúy Kiều rất hiểu cho tình thế, cảm xúc của Thúy Vân khi phải nghe lời sắp nói.
Kim Trọng có thể là người hoàn hảo, có trí tuệ, có thể là người rất lí tưởng với Thúy Kiều nhưng chưa hẳn đã làm cho Thúy Vân rung động, nhất là khi Vân chưa hề có tình yêu với chàng Kim. -> thiệt thòi của Thúy Vân
- “lạy, thưa”:
+ Cặp từ này phi lí khi được sử dụng trong quan hệ chị em của lễ giáo phong kiến
+ Trở thành hợp lí trong quan hệ giữa người ban ơn với kẻ chịu ơn. -> thể hiện sự tôn trọng trước những gì Thúy Vân sẽ làm cho mình
ð Cách dùng từ của Thúy Kiều đã đặt Thúy Vân vào tình thế khó có thể từ chối trước những điều éo le, nghịch cảnh sắp nói.
* Câu 3 – câu 12: Lí lẽ trao duyên
- Thúy Kiều đưa ra mâu thuẫn mà mình đang phải đối mặt, đang rất dằn vặt, suy nghĩ:
+ Thúy Kiều đã hẹn thề với Kim Trọng
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Quạt ước - ngày: tặng quạt để ngỏ ý ước hẹn trăm năm Chén thề - đêm: uống rượu để thề nguyền chung thủy->Đây là câu chuyện đã diễn ra giữa Thúy Kiều và Kim Trọng. Thúy Kiều tặng quạt cho Kim Trọng. Hai người uống rượu thề nguyền trong đêm tự tình:“Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương”.
Thúy Kiều còn nhiều lần khác nói lời thề nguyền chung thủy với Kim Trọng:
- Đã lòng quân tử đa mang
Một lòng vâng tạc đá lòng thủy chung
- Cùng nhau trót ăn nặng lời
Dẫu thay mái tóc dám dời lòng xưa
- Còn non còn nước còn dài
Còn về còn nhớ đến người hôm nay
->Nguyên tắc ứng xử của người xưa: đã thề thì nhất định phải thực hiện
>< Nhưng Thúy Kiều lại vi phạm lời thề, là người bội ước khi bán mình chuộc cha.
Sự bội ước ấy được diễn giải qua một loạt những câu thơ:
+ Giải thích nguyên nhân – khách quan: dù là khách quan nhưng Thúy Kiều vẫn là người bội ước
Sự đâu sóng gió bất kì
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai
->Biến cố rất lớn, rất bất ngờ, đột ngột đến mức người ta không kịp trở tay, không kịp chuẩn bị. Đó là chuyện cha và em bị vu oan -> gia đình tan nát.
-> Thúy Kiều bị đặt vào mâu thuẫn “Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn”. Cuối cùng quyết định:
Đệ lời thệ hải minh sơn
Làm con trước phải đền ơn sinh thành
Vì:
Thà rằng liều một thân con
Hoa dù rã cánh, lá còn xanh cây
->Chọn chữ hiếu – tuân thủ nguyên tắc đạo lí phong kiến
=> Rơi vào mâu thuẫn khác: phụ lòng người yêu.
=> Thúy Kiều đã gửi gắm sự áy náy, dằn vặt, hối lỗi
Giữa đường đứt gánh tương tư” -> tình yêu dang dở, “đứt gánh”, thành ngữ “giữa đường đứt gánh” khắc sâu tình cảnh của Thúy Kiều
ð Đau khổ
-Thúy Kiều đề xuất giải pháp để giải quyết mâu thuẫn:
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
->Thúy Kiều đã lựa chọn ngôn từ chuẩn xác
+ keo loan: keo được làm từ huyết của con chim loan
+ dùng keo loan để “chắp vá”
+ tơ thừa: cho thấy hai điều
Sự đau đớn của Thúy Kiều Sự tội nghiệp của Thúy Vân->Mối duyên mình rất trân trọng lại phải lìa bỏ và trao cho người khác. Người ấy cũng không hề có tình cảm với người mình yêu. Mình đau đớn bao nhiêu thì người nhận duyên cũng đau đớn bấy nhiêu
+ Mặc em: có hai nghĩa
Mặc kệ Buộc em vào -> Vân không thể từ chối. VìNgày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
->Suốt từ đầu, Thúy Kiều vẫn rất hiểu cho tình thế của em
+ Ngày xuân: tuổi trẻ, cơ hội hạnh phúc còn phơi phới, rộng mở, thênh thang trước mắt.
->Nếu không có câu chuyện của mình, em sẽ có cơ hội hạnh phúc nhưng em sẽ không vì thế mà từ chối mình bởi:
+ Tình máu mủ: tình chị em ruột thịt. Chị cũng vì gia đình nên mới lỡ dở và phải nhờ đến em
=>Em sẽ thay mình trả nợ duyên cho Kim Trọng “thay lời nước non”.
=> Nợ tình thì không trả được vì khối tình ấy rất sâu nặng nhưng có thể nhờ Thúy Vân trả nợ duyên.
-Thúy Kiều giãi bày tâm trạng của mình:
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
->Luôn có dự cảm không lành. Khi bước chân ra khỏi nhà, khi phải chia tay tình yêu có nghĩa là sẽ chết.
->Nhưng có điều cứu rỗi: đã phó thác duyên cho Thúy Vân, có thể ngậm cười chín suối, được an ủi, được xoa dịu nỗi đau.
Sự xoa dịu ấy chỉ có thể có được khi Thúy Vân thay mình trả nợ duyên Kim Trọng
->Đây cũng là một đoạn ra điều kiện với Thúy Vân.
=> Vân không thể từ chối.
=> Thúy Kiều đặt trách nhiệm “chắp mối tơ thừa” sang cho Vân để Vân không thể từ chối.
=> Lập luận sắc sảo, hợp lí
=> Sự thông minh của Thúy Kiều.
*Câu 13 – 14: Thúy Kiều trao kỉ vật cho Thúy Vân
- Thúy Kiều gọi tên từng kỉ vật khi trao cho Thúy Vân
+ chiếc vành: vòng xuyến mà Kim Trọng đã trao cho Thúy Kiều
Xuyến vàng đôi chiếc khăn là một vuông
+ bức tờ mây:
tờ giấy trang trí hình mây có ghi lời thề nguyền của mình thư từ giữa hai người->Trong văn cảnh này nên hiểu theo nghĩa thứ nhất hai người đã “tiên thề cũng thảo một chương”
Trao duyên và giữ “duyên này thì giữ”, em tự mình giữ hết lấy duyên ấy nhưng dặn dò “vật này của chung”. “Của chung” là của cả Kiều – Kim và Vân. Kiều muốn đồng sở hữu.->Từ quá khứ đến hiện tại, nó là sở hữu của Kim – Kiều
->Hiện tại đến tương lai nó là sở hữu của Kim – Vân.
Tổng kếtLời giải sai Bình thường Khá hay Rất Hay
2k8 Tham gia ngay group chia sẻ, trao đổi tài liệu học tập miễn phí
>> Học trực tuyến Lớp 10 tại Tuyensinh247.com, Cam kết giúp học sinh học tốt, hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Hỗ trợ - Hướng dẫn
-
024.7300.7989
-
1800.6947
(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com
