Sự im lặng của Sa Pa được Nguyễn Thành Long (qua lời anh thanh niên) kể lại như sau: […] “Gian

Câu hỏi số 343314:

Vận dụng cao

Sự im lặng của Sa Pa được Nguyễn Thành Long (qua lời anh thanh niên) kể lại như sau:

[…] “Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ; nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất vả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được” […]

(Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long, Ngữ văn 9, NXB Giáo dục, 2018)

Sự im lặng trên cao điểm Trường Sơn sau một trận bom của giặc Mĩ được Lê Minh Khuê (qua lời Phương Định) kể lại như sau:

[…] “Vắng lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung, che đi những gì từ xa. Các anh cao xạ có nhìn thấy chúng tôi không? Chắc có, các anh ấy có những cái ống nhòm có thể thu cả trái đất vào tầm mắt. Tôi đến gần quả bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới”[…]

(Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê, Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục, 2018)

Em hãy cảm nhận sự im lặng được kể lại trong hai đoạn trích trên để thấy được sự khác nhau về mục đích, ý nghĩa kể của hai nhà văn.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:343314

Phương pháp giải

phân tích, lý giải, tổng hợp

Giải chi tiết

* Yêu cầu về kĩ năng:

- Viết đúng kiểu bài nghị luận văn học.

- Lý lẽ rõ ràng, dẫn chứng xác thực.

- Văn viết giàu cảm xúc, diễn đạt trôi chảy.

- Bố cục ba phần rõ ràng, cân đối.

- Trình bày sạch đẹp; ít sai lỗi câu, từ, chính tả.

* Yêu cầu về kiến thức: đảm bảo được các ý sau:

1. Giới thiệu chung

a. Giới thiệu tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”, tác giả.

- Tác giả:

+ Sáng tác từ thời kì kháng chiến chống Pháp và nhanh chóng trở thành một cây bút tiêu biểu của nền văn xuôi cách mạng Việt Nam.

+ Thành công ở truyện ngắn và kí.

+ Tác phẩm của Nguyễn Thành Long tập trung phản ánh vẻ đẹp của con người Việt Nam mới trong lao động và trong chiến đấu.

+ Lối viết vừa chân thực, giản dị, vừa giàu chất trữ tình.

- Tác phẩm: Được viết vào mùa hè năm 1970 – là kết quả chuyến công tác lên Lào Cai của tác giả.

- Đoạn trích nằm ở phần giữa của tác phẩm, kể về lần đi ốp vào lúc 1 giờ sáng của anh thanh niên.

b. Giới thiệu tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”, tác giả.

- Thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Tác giả tham gia thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác vào đầu những năm 70.

- Lê Minh Khuê thành công ở thể loại truyện ngắn:

+ Trong chiến tranh, hầu hết sáng tác tập trung viết về cuộc sống, chiến đấu của tuổi trẻ ở tuyến đường Trường Sơn.

+ Sau 1975, sáng tác của Lê Minh Khuê bám sát những chuyển biến của đời sống xã hội và con người trên tinh thần đổi mới.

- Sáng tác của Lê Minh Khuê cuốn hút người đọc nhờ lối viết giản dị, tự nhiên, lối kể chuyện sinh động, khả năng phân tích tâm lí nhân vật chân thực, tinh tế.

- Tác phẩm được viết năm 1971, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt.

- Đoạn trích thuộc phần giữa của tác phẩm, trong một lần Phương Định cùng các đồng đội phá bom.

2. Phân tích hai đoạn trích

a. Đoạn trích “Lặng lẽ Sa Pa”

* Giới thiệu nhân vật

- Anh thanh niên 27 tuổi, nghề của anh là khí tượng kiêm vật lý địa cầu.

- Công việc đo nắng, đo gió, đo mưa,… để phục vụ sản xuất và chiến đấu.

- Anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn, bốn mùa mây mù bao quanh.

=> Anh là người yêu nghề, sống hết mình vì lý tưởng nghề nghiệp.

* Đoạn trích

- Đoạn trích ghi lại một lần làm việc của anh thanh niên.

- Thời gian vào lúc 1 giờ đêm, khi mà cái lạnh thấu da, cắt thịt nhất.

- Thời tiết khắc nghiệt:

+ Rét, mưa tuyết, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn không đủ sáng.

+ Gió tuyết và lặng im chực ào ào xô tới.

=> Thời tiết khắc nghiệt khiến anh chỉ muốn tắt đồng hồ đi ngủ tiếp. Nhưng không, anh vẫn hoàn thành công việc được giao, chưa một lần bỏ ốp.

- Trong đoạn văn miêu tả đặc biệt thành công cái lặng im của núi rừng, của thiên nhiên. Tác giả sử dụng hàng loạt biện pháp nghệ thuật:

+ Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới.

+ Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ; nó như bị gió chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất vả, ném vứt lung tung…

=> Câu văn sử dụng hình ảnh so sánh, nhân hóa để miêu tả cái lặng im của thiên nhiên. Khi thì ví nó như “chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới”, khi lại ví “nó như chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất vả, ném vứt lung tung…”. Chỉ vậy thôi đã đủ để diễn tả sự khắc nghiệt của thiên nhiên đến con người. Nó nuốt chửng, đè bép tất cả những tâm hồn non nớt, không có ý chí.

=> Nhưng cái hay nhất chính là ở câu văn gần cuối đoạn: “Những lúc im lặng cóng mà lại hừng hực như cháy”. Cái cháy ở đây chính là sự nhiệt huyết, lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm của anh thanh niên. Chính những yếu tố đó đã xua tan cái lặng im khắc nghiệt của Sa Pa, làm bật lên vẻ đẹp kiên cường của con người.

b. Đoạn trích “Những ngôi sao xa xôi”

* Giới thiệu nhân vật

- Phương Định là con gái Hà Nội xung phong vào chiến trường miền Nam khói bom, đạn lửa.

- Cô có một tuổi thơ êm đềm, hồn nhiên, vui tươi ở bên mẹ, một căn buồng nhỏ nơi con phố yên tĩnh những ngày trước chiến tranh.

- Cô là một cô gái xinh xắn, ưa nhìn, dũng cảm và có tinh thần đồng đội sâu sắc.

* Đoạn văn

- Đoạn trích ghi lại cảnh Phương Định trong một lần phá bom.

- Khung cảnh:

+ Vắng lặng

+ Cây cối xơ xác.

+ Đất nóng lên

+ Khói đen vật vờ

=> Khung cảnh đầy sự chết chóc, không còn hơi thở của cuộc sống.

- Trong khung cảnh ấy hiện lên hình ảnh của một cô gái nhỏ bé, nhưng kiên cường, cô quyết không đi khom, vì có các anh chiến sĩ đang nhìn, nhưng quan trọng hơn cô là người kiên cường, dũng cảm, không sợ nguy hiểm. Dáng đi hiên ngang, đàng hoàng, hùng dũng trước cái chết đang vật vờ, quẩn quanh.

=> Đoạn văn sử dụng câu văn ngắn, nhịp điệu dồn dập nhấn mạnh không khí khẩn trương của công cuộc phá bom. Nhưng đằng sau không khí khẩn trương đó ta lại thấy sự bình tĩnh gan trường của một nữ thanh niên xung phong. Khung cảnh khắc nghiệt kia chính là yếu tố làm bật lên vẻ đẹp anh hùng, kiên cường của cô.

b. Nhận xét

- Điểm giống nhau: cả hai tác phẩm đều lấy cái lặng im để làm bật lên vẻ đẹp của những người anh hùng Việt Nam.

- Điểm khác nhau.

+ Cái “im lặng” trong Lặng lẽ Sa Pa là im lặng của thiên nhiên, đất trời để từ đó làm nổi bật vẻ đẹp của tinh thần trách nhiệm, lòng yêu công việc của anh thanh niên.

+ Cái “im lặng” trong Những ngôi sao xa xôi là của một cuộc chiến, với cái chết đang rình rập khắp nơi. Từ cái “im lặng” đó tác giả làm nổi bật sự hiên ngang, dũng cảm của Phương Định.

3. Tổng kết

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link