Cho hai đoạn thơ Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ

Câu hỏi số 386877:

Vận dụng cao

Cho hai đoạn thơ

Nhớ gì như nhớ người yêu

Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương

Nhớ từng bản khói cùng sương

Sớm khuya bếp lửa người thương đi về,

Nhớ từng rừng nứa bờ tre

Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.

Và Nhớ khi giặc đến giặc lùng

Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây

Núi giăng thành lũy sắt dày

Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù

Mênh mông bốn mặt sương mù

Đất trời ta có chiến khu một lòng.

(Tố Hữu – Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo duc, 2015, tr.110 và tr.112)

Cảm nhận hai đoạn thơ trên, từ đó bình luận sự thay đổi cảm xúc của nhân vật trữ tình về Việt Bắc.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:386877

Phương pháp giải

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết

Giới thiệu tác giả Tố Hữu và tác phẩm Việt Bắc

- Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca Cách mạng Việt Nam. Đường Cách mạng, đường thơ Tố Hữu gắn liền với các chặng đường của cách mạng Việt Nam.

- Tập thơ Việt Bắc là một trong những thành tựu xuất sắc của văn học những năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954). Tập thơ là tiếng ca hùng tráng, thiết tha về cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược, phản ánh những chặng đường gian lao, anh dũng và thắng lợi của dân tộc.

Phân tích đoạn thơ trên

Đoạn 1:

* Tái hiện hình ảnh Việt Bắc trong hồi tưởng:

- Nhớ cảnh Việt Bắc thanh bình:

Nhớ gì như nhớ người yêu

Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương

Nhớ từng bản khói cùng sương

Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.

Nhớ từng rừng nứa bờ tre

Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.

+ Hình ảnh so sánh “như nhớ người yêu” thể hiện sự gắn bó tha thiết trong tình cảm.

+ Những hình ảnh gợi cảm đầy thi vị: trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương, bản khói cùng sương, bếp lửa, rừng nứa, bờ tre... gợi nhớ những vẻ đẹp nên thơ rất riêng của miền rừng núi

+ Những địa danh ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê không chỉ trải dài trên bản đồ địa lí của Việt Bắc; không chỉ được khắc ghi trong lịch sử Cách mạng - là nơi đã diễn ra nhiều chiến công oanh liệt; mà còn ghi dấu bao kỉ niệm của người ra đi.

Đoạn 2:

* Nỗi nhớ về cuộc sống chiến đấu:

- Tác giả khái quát hình tượng đất nước đứng lên qua đoạn thơ.

- Câu thơ mở đầu gợi lên một bối cảnh chiến tranh tao loạn: "Nhớ khi giặc đến giặc lùng". "Giặc đến" là thời điểm nguy kịch, "giặc lùng" sục sạo khắp mọi nơi chốn là cảnh nguy biến, tan tác, loạn lạc. Câu thơ đã tái hiện lại những tháng ngày lực lượng cách mạng còn yếu, thế và lực của giặc còn mạnh mẽ chủ động. Đây là hoàn cảnh khắc nghiệt, là một thử thách lớn lao đối với cách mạng.

- Trước cảnh đau thương ấy, rừng núi đã vào cuộc chiến đấu. Với thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, Tố Hữu đã tái hiện hình ảnh cả đất nước đứng lên:

Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây

- Bốn dòng thơ tiếp theo đã triển khai cụ thể việc đánh giặc của thiên nhiên - của con người. Vẫn là "rừng cây, núi đá", nhưng chúng dường như không còn là thứ thiên nhiên vô tri vô giác nữa, không còn là thứ tĩnh tại bất biến ngàn đời mà như cũng vận động chuyển mình trong cuộc chiến đâú chung, cũng đứng lên cầm vũ khí.

Núi giăng thành lũy sắt dày

Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù.

Mênh mông bốn mặt sương mù

Đất trời ta cả chiến khu một lòng

- Như vậy, cuộc kháng chiến thần thánh mỗi ngày một trưởng thành lớn mạnh. Từ chỗ giặc đến giặc lùng, rừng và người Việt Bắc che chở, bao bọc, đến chỗ rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây là một bước phát triển của kháng chiến.

*Nghệ thuật:

+ Tố Hữu mượn hình thức chuyển tải trữ tình của ca dao: thể thơ lục bát tạo nhịp điệu uyển chuyển và cặp từ xưng hô “ta – mình” – hình thức đối đáp quen thuộc ca dao.

+ Giọng điệu tâm tình ngọt ngào.

+ Hình ảnh thơ chân thực, giản dị và gần gũi.

*Sự thay đổi cảm xúc của nhân vật trữ tình:

- Cảm xúc về thiên nhiên, con người.

Đoạn 1: cảm xúc hướng đến thể hiện vẻ đẹp thiên nhiên và con người đẹp trong cuộc sống đời thường, với vẻ đẹp bình dị, nên thơ, con người chịu thương chịu khó đầy ân tình. Còn đoạn 2 thiên nhiên và con người toát lên vẻ đẹp hào hùng, với sức mạnh, ý chí, tinh thần đoàn kết.

- Tình cảm tác giả:

Đoạn đầu thiên về tình cảm gắn bó, với cái nhìn đầy tha thiết, đầy chất lãng mạn còn đoạn sau thể hiện cái nhìn ngợi ca, tự hào đậm chất sử thi.

- Ý nghĩa sự thay đổi cảm xúc:

+ Làm nổi bật vẻ đẹp phong phú, đa dạng, giàu có của thiên nhiên và con người, sự vùng lên mạnh mẽ của Việt Bắc trong kháng chiến.

- Thấy được sự thống nhất và vận động trong cảm xúc, hình tượng thơ hướng đến thể hiện tư tưởng của tác phẩm Việt Bắc vừa là bản tình ca về quê hương, xứ sở, tình người, tình đời, vừa bản hùng ca tổng kết kháng chiến, cách mạng.

- Qua hai đoạn thơ ta thấy vẻ đẹp trữ tình, chính trị kết hợp và thể hiện qua các hình thức nghệ thuật nhuần nhuyễn.

Tổng kết

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.