Phân tích bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh “Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ, Chòm mây

Câu hỏi số 403637:

Vận dụng cao

Phân tích bài thơ “Chiều tối” của Hồ Chí Minh

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,

Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không.

Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết lò than đã rực hồng.

(trích Nhật ký trong tù – Hồ Chí Minh, SGK Ngữ văn 11, tập 2, NXB Giáo dục 2009)

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:403637

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Hồ Chí Minh không chỉ là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc mà còn là một nhà văn hóa lớn. Bên cạnh sự nghiệp chính trị, Người còn để lại cho nhân loại di sản văn chương đồ sộ.

- Chiều tối là một trong những thi phẩm xuất sắc của Người. Bài thơ nằm trong tập “Nhật kí trong tù” được Bác sáng tác khi bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam.

1. Hai câu đầu – Bức tranh thiên nhiên:

* Hình ảnh cánh chim:

- Màu sắc cổ điển: Là thi liệu quen thuộc trong thơ xưa: cánh chim chiều; thời điểm chiều tà (khoảng thời gian gợi thương gợi nhớ).

- Màu sắc hiện đại:

(+) Trong thơ xưa:

+ Thường là những cánh chim bay về nơi vô định, gợi sự xa xăm chia lìa phiêu bạt

+ Thường miêu tả ở trạng thái vận động bên ngoài.

(+) Trong thơ Bác:

+ Cánh chim bay có mục đích, có phương hướng, có điểm dừng

+ Được cảm nhận ở trạng thái bên trong.

+ Gợi liên tưởng tương phản với cảnh ngộ của Bác.

-> Đưa cánh chim từ thế giới siêu hình về thế giới thực tại.

* Hình ảnh chòm mây cô đơn trôi lững lờ trên tầng không:

- Màu sắc cổ điển:

+ Là thi liệu quen thuộc trong thơ Đường.

+ “mạn mạn”: vừa là thần thái của cảnh, vừa là phong thái ung dung nhàn hạ của con người trong khoảnh khắc rất thi sĩ.

- Màu sắc hiện đại:

+ Chòm mây cô đơn, lẻ loi -> gợi sự liên tưởng tương đồng với cảnh ngộ của Bác: cô đơn, lẻ loi, vô định, mất phương hướng.

è Tiểu kết: Bức tranh thiên nhiên ở đây không chỉ là bức tranh ngoại cảnh mà còn là bức tranh tâm cảnh.

+ Thấy được sự cô đơn, mỏi mệt của người tù nhân.

+ Tháy được tình yêu thiên nhiên của người tù nhân.

+ Thấy được bản lĩnh kiên cường của người chiến sĩ cách mạng.

2. Hai câu cuối – Bức tranh cuộc sống sinh hoạt.

a. Hình ảnh con người:

- Trung tâm của bức tranh: thiếu nữ xóm núi đang xay ngô.

-> Tỏa sáng lấp lánh 3 vẻ đẹp:

+ Vẻ đẹp của tuổi trẻ: “thiếu nữ”.

+ Vẻ đẹp của công vệc lao động đời thường bình dị.

+Vẻ đẹp của quan niệm mỹ học mới mẻ về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên: con người là trung tâm, nổi bật chứ không bị lu mờ trước thiên nhiên.

b. Hình ảnh sự sống:

- Nét vẽ cổ điển:

+ Bút pháp dùng sáng để nói tối, dùng hình ảnh lò than rực hồng để tái hiện bóng tối.

- Nét vẽ hiện đại:

+ Chữ “hồng”: nhãn tự của bài thơ, thể hiện sự vận động từ chiều -> tối, từ lạnh lẽo -> ấm áp (của lò than, của tình người), từ cô đơn -> sum vầy, từ nỗi buồn -> niềm vui.

è Thể hiện sự lạc qua tin tưởng của người chiến sĩ cách mạng.

Tổng kết

Group 2K9 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K9 Học trực tuyến - Định hướng luyện thi TN THPT, ĐGNL, ĐGTD ngay từ lớp 11 (Xem ngay) cùng thầy cô giáo giỏi trên Tuyensinh247.com. Bứt phá điểm 9,10 chỉ sau 3 tháng, tiếp cận sớm các kì thi.