Anh/chị hãy phân tích và nêu cảm nhận về ý thức trách nhiệm trước vận mệnh trong đoạn thơ

Câu hỏi số 408071:

Vận dụng cao

Anh/chị hãy phân tích và nêu cảm nhận về ý thức trách nhiệm trước vận mệnh trong đoạn thơ sau của Nguyễn Khoa Điềm:

Trong anh và em hôm nay

Đều có một phần Đất Nước

Khi hai đứa cầm tay

Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm

Khi chúng ta cầm tay mọi người

Đất Nước vẹn tròn to lớn

Mai này con ta lớn lên

Con sẽ mang Đất Nước đi xa

Đến những tháng ngày mơ mộng

Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời…

(Trích Đất Nước – Trường ca Mặt đường khát vọng – Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12, tập một, NXB Giá dục Việt Nam, 2014, tr.19 – 20).

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:408071

Phương pháp giải

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết

Giới thiệu tác giả, tác phẩm đoạn trích

- Nguyễn Khoa Điềm (1943) thuộc thế hệ nhà thơ chống Mỹ cứu nước. Đất nước, nhân dân, cách mạng luôn là nguồn cảm hứng phong phú của thơ ông.

- “Đất nước” là một đọan trích thuộc chương V trong bản trường ca “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm, sáng tác năm 1971, tại chiến trường Bình Trị Thiên.

- Giới thiệu đoạn thơ cần phân tích.

Phân tích

- Nguyễn Khoa Điềm nhìn đất nước trong chiều dài lịch sử mà cụ thể trong đoạn thơ là thời gian hiện tại và tương lai:

+ Hiện tại là đất nước giản dị và gần gũi, đất nước ở chính trong mỗi con người chúng ta chứ không phải ở đâu xa:

Trong anh và em hôm nay

Đều có một phần Đất Nước

Khi hai đứa cầm tay

Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm

Khi chúng ta cầm tay mọi người

Đất Nước vẹn tròn to lớn

. Đất nước có trong tấm lòng mỗi con người, mỗi người đều thừa hưởng những giá trị của đất nước, khi mọi người đoàn kết, đất nước sẽ nồng thắm, hài hòa, lớn lao. Đó là mối quan hệ giữa cái riêng và cái chung. Đây là một sự thực mà mỗi người Việt Nam ai đều cảm nhận được. Mỗi người đều đang thừa hưởng những giá trị vật chất, tinh thần của Đất Nước thành máu thịt, tâm hồn, nếp cảm, nếp nghĩ và cách sống của mình.

. Với những cảm nhận tinh tế, mới mẻ về sự hòa quyện giữa cái riêng và cái chung, giữa tình yêu và niềm tin, đồng thời kết hợp sử dụng các tính từ “hài hòa, nồng thắm”; “vẹn tròn, to lớn” đi liền nhau; đặc biệt là kiểu câu cấu tạo theo hai cặp đối xứng về ngôn từ (“Khi/ Khi; Đất Nước/ Đất Nước), nhà thơ muốn gửi đến cho người đọc bức thông điệp: đất nước là sự thống nhất hài hòa giữa tình yêu lứa đôi với tình yêu Tổ quốc, giữa cá nhân với cộng đồng.

+ Tương lai: thế hệ trẻ sẽ “mang đất nước đi xa” “đến những tháng ngày mơ mộng”, đất nước sẽ trường tồn, bền vững. Không chỉ khẳng định mối quan hệ gắn bó giữa đất nước và nhân dân, giữa tình yêu cá nhân với tình yêu lớn của Đất Nước; nhà thơ còn thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của Đất Nước:

Mai này con ta lớn lên

Con sẽ mang Đất Nước đi xa

Đến những tháng ngày mơ mộng

. Có thể nói ba dòng thơ đã mở ra một tầng ý nghĩa mới, đó là niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của Đất Nước. Đất nước sẽ đẹp hơn, những tháng ngày mơ mộng ở hiện tại sẽ trở thành hiện thực ở ngày mai.

- Những suy nghĩ về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với Đất Nước:

+ Tác giả đã khép lại đoạn thơ bằng lời nhắn nhủ với thế hệ trẻ về trách nhiệm với đất nước:

Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời

+ Cấu trúc của đoạn thơ được xây dựng theo kiểu lập luận. Câu đầu nêu lên một tiền đề “Đất Nước là…”. Từ tiền đề ấy đã dẫn đến kết luận “Phải biết… Phải biết…” như một mệnh lệnh đầy lí trí. Tuy nhiên, với lời gọi tha thiết “em ơi em”, đoạn thơ chính luận không còn là những lời giáo huấn khô khan, mà trở thành những lời tâm tình của lứa đôi, lời tự nhủ, tự dặn mình, chân thành và tha thiết của cá nhân nhà thơ, rộng hơn là của thế hệ đương thời ý thức về bổn phận với Đất Nước. Nhờ vậy, sức truyền cảm của ý thơ rất mạnh mẽ.

+ Nhà thơ khẳng đinh “Đất Nước là máu xương của mình”. Đất nước là máu thịt, xương cốt – là một phần cơ thể trong mỗi chúng ta. Vận mệnh của đất nước cũng chính là vận mệnh của bản thân mình, hay nói cách khác là số phận cá nhân nằm trong số phận của Đất Nước.

+ Từ nhận thức đó, nhà thơ đã lay tỉnh ý thức trách nhiệm của mỗi con người, nhất là của thế hệ trẻ vùng đô thị tạm chiếm miền Nam.

Tổng kết

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.