Phân tích tác phẩm Tự tình để thấy được bi kịch người phụ nữ trong xã hội xưa

Câu hỏi số 472602:

Vận dụng cao

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:472602

Phương pháp giải

Vận dụng các kiến thức đã học trong bài Khái quát về văn học Trung đại – Tự tình và kỹ năng viết bài văn nghị luận.

Giải chi tiết

1. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Hồ Xuân Hương và bài thơ "Tự tình" (bài II).

+ Hồ Xuân Hương là một nhà thơ phụ nữ viết về phụ nữ, thơ của bà chính là tiếng nói thương cảm đối với số phận người phụ nữ, đồng thời đó còn là sự khẳng định đề cao vẻ đẹp và khát vọng của họ.

+ Bài thơ "Tự tình" (bài II) nằm trong chùm thơ "Tự tình" của bà là một trong những sáng tác mà ở đó ta cảm nhận được tâm trạng buồn tủi, phẫn uất trước duyên phận éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc ở Hồ Xuân Hương.

- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Phân tích tác phẩm Tự tình để thấy được bị kịch của người phụ nữ trong xã hội xưa.

2. Thân bài:

a. Nỗi niềm buồn tủi, chán chường (2 câu thơ đầu)

- Nỗi buồn tủi chán trường thể hiện qua bối cảnh.

+ Thời gian: Đêm khuya, trống canh dồn – nhịp gấp gáp, liên hồi của tiếng trống thể hiện bước đi thời gian gấp gáp, vội vã ⇒ Con người chất chứa nỗi niềm, bất an.

+ Không gian: “văng vẳng”: lấy động tả tĩnh ⇒ không gian rộng lớn nhưng tĩnh vắng.

⇒ Con người trở nên nhỏ bé, lạc lõng, cô đơn.

- Diễn tả trực tiếp nỗi buồn tủi bằng cách sử dụng từ ngữ gây ấn tượng mạnh:

+ Từ “trơ” được nhấn mạnh: nỗi đau, hoàn cảnh “trơ trọi”, tủi hờn, đồng thời thể hiện bản lĩnh thách thức, đối đầu với những bất công ngang trái.

+ Cái hồng nhan: Kết hợp từ lạ thể hiện sự rẻ rúng.

⇒ Hai vế đối lập: “cái hồng nhan” đối với “với nước non”.

⇒ Bi kịch người phụ nữ trong xã hội.

b. Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi (2 câu tiếp)

- Hình ảnh người phụ nữ cô đơn trong đêm khuya vắng lặng với bao xót xa.

+ Chén rượu hương đưa: Tình cảnh lẻ loi, mượn rượu để giải sầu.

+ Say lại tỉnh: vòng luẩn quẩn không lối thoát, cuộc rượu say rồi tỉnh cũng như cuộc tình vương vít cũng nhanh tàn, để lại sự rã rời.

⇒ Vòng luẩn quẩn ấy gợi cảm nhận duyên tình đã trở thành trò đùa của số phận.

- Nỗi chán chường, đau đớn ê chề.

+ Hình tượng thơ chứa hai lần bi kịch:

Vầng trăng bóng xế: Trăng đã sắp tàn ⇒ tuổi xuân đã trôi qua.

Khuyết chưa tròn: Nhân duyên chưa trọn vẹn, chưa tìm được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy ⇒ sự muộn màng dở dang của con người.

+ Nghệ thuật đối → tô đậm thêm nỗi sầu đơn lẻ của người muộn màng lỡ dở.

⇒ Niềm mong mỏi thoát khỏi hoàn cảnh thực tại nhưng không tìm được lối thoát.

c. Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của Xuân Hương (2 câu tiếp)

- Cảnh thiên nhiên qua cảm nhận của người mang niềm phẫn uất và bộc lộ cá tính:

+ Rêu: sự vật yếu ớt, hèn mọn mà cũng không chịu mềm yếu.

+ Đá: im lìm nhưng nay phải rắn chắc hơn, phải nhọn hoắt lên để “đâm toạc chân mây”.

+ Động từ mạnh xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc: thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh.

+ Nghệ thuật đối, đảo ngữ ⇒ Sự phản kháng mạnh mẽ dữ dội, quyết liệt.

⇒ Sức sống đang bị nén xuống đã bắt đầu bật lên mạnh mẽ vô cùng.

⇒ Sự phản kháng của thiên nhiên hay cũng chính là sự phản kháng của con người.

d. Quay trở lại với tâm trạng chán trường, buồn tủi (2 câu cuối)

- Cái thở dài ngao ngán.

+ Ngán: chán ngán, ngán ngẩm

+ Xuân đi xuân lại lại: Từ “xuân” mang hai ý nghĩa, vừa là mùa xuân, đồng thời cũng là tuổi xuân.

⇒ Mùa xuân đi rồi trở lại theo nhịp tuần hoàn còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mà không bao giờ trở lại ⇒ chua chát, chán ngán.

- Số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ.

+ Mảnh tình: Tình yêu không trọn vẹn.

+ Mảnh tình san sẻ: Càng làm tăng thêm nỗi chua xót ngậm ngùi, mảnh tình vốn đã không được trọn vẹn nhưng ở đây còn phải san sẻ.

+ Tí con con: tí và con con đều là hai tính từ chỉ sự nhỏ bé, đặt hai tính từ này cạnh nhau càng làm tăng sự nhỏ bé, hèn mọn.

⇒ Mảnh tình vốn đã không được trọn vẹn nay lại phải san sẻ ra để cuối cùng trở thành tí con con.

⇒ Số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải chịu thân phận làm lẽ.

3. Kết bài:

Khẳng định giá trị bài thơ: Bài thơ nói lên bi kịch duyên phận của nhà thơ, đồng thời cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của nhà thơ.

Group 2K9 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K9 Học trực tuyến - Định hướng luyện thi TN THPT, ĐGNL, ĐGTD ngay từ lớp 11 (Xem ngay) cùng thầy cô giáo giỏi trên Tuyensinh247.com. Bứt phá điểm 9,10 chỉ sau 3 tháng, tiếp cận sớm các kì thi.