…Sóng thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất, cả cái luồng nước vô sở bất chi ấy

Câu hỏi số 494596:

Vận dụng cao

…Sóng thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất, cả cái luồng nước vô sở bất chi ấy bóp chặt lấy hạ bộ người lái đò […]. Mặt sông trong tích tắc lòa sáng lên như một cửa bể đom đóm rừng ùa xuống mà châm lửa vào đầu sóng. Nhưng ông đò vẫn cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp lấy cuống lái, mặt méo bệch đi như cái luồng sóng đánh hồi lùng, đánh đòn tia, đánh đòn âm vào chỗ hiểm. Tăng thêm mãi lên tiếng hỗn chiến của nước của đá thác. Nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái. Vậy là phá xong cái trùng vi thạch trận vòng thứ nhất. Không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, phải phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật. Ông lái đã cầm chắc binh pháp của thần sông thần đá. Ông đã thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở này. Vòng đầu vừa rồi, nó mở ra năm cửa trận, có bốn cửa tử một cửa sinh, cửa sinh nằm lập lờ phía tả ngạn sông. Vòng thứ hai này tăng thêm nhiều cửa tử để đánh lừa con thuyền vào, và cửa sinh lại bố trí lệch qua phía bờ hữu ngạn. Cưỡi lên thác sông Đà, phải cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ. Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá. Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông đò ghì cương lái, bám chắc lấy cái luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường chéo về phía cửa đá ấy. Bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước bên bờ trái liền xô ra định níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử. Ông đò vẫn nhớ mặt bọn này đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì ông đè sấn lên mà chặt đôi ra để mở đường tiến. Những luồng tử đã bỏ hết lại sau thuyền. Chỉ còn vẳng reo tiếng hò của sống thác luồng sinh. Chúng vẫn không ngớt khiêu khích, mặc dầu cái thằng đá tướng đứng chiến ở cửa vào đã tỉu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng thua cái thuyền đã đánh trúng vào cửa sinh nó trấn lấy. Còn một trùng vây thứ ba nữa. Ít cửa hơn, bên phải bên trái đều là luồng chết cả. Cái luồng sống ở chặng ba này lại ở ngay giữa bọn đá hậu vệ của con thác. Cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa đó. Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép. Vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được lượn được. Thế là hết thác…

(Trích Người lái đò sông Đà, Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr 189 – 190)

Phân tích hình tượng người lái đò sông Đà trong đoạn trích trên. Từ đó nhận xét cách nhìn mang tính phát hiện về con người của nhà văn Nguyễn Tuân ở giai đoạn sau Cách mạng tháng Tám.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:494596

Phương pháp giải

- Xác định rõ vấn đề cần nghị luận: hình tượng người lái đò sông Đà, cách nhìn mang tính phát hiện về con người của nhà văn Nguyễn Tuân ở giai đoạn sau Cách mạng tháng Tám.

- Biểu cảm, bình luận, phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết

I. Mở bài

- Giới thiệu một số nét tiêu biểu về tác giả Nguyễn Tuân: Cuộc đời, con người và phong cách nghệ thuật đặc trưng của nhà thơ.

- Nêu khái quát chung về tác phẩm “Người lái đò sông Đà”: hoàn cảnh sáng tác, vị trí, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật.

- Giới thiệu về đoạn trích và nhân vật người lái đò.

II. Thân bài

1. Cảm nhận ông lái đò :

- Thiên nhiên dữ dội, sông Đà hiểm nguy là thử thách lớn với ông lái đò :

+ Trùng vi thạch trận thứ nhất: Bọn đá đứa thì “hất hàm” đứa thì “thách thức”, “mặt nước hò la ùa vào bẻ gãy cán chèo”, sóng nước “đá trái, thúc gối vào bụng vào hông thuyền”…Sóng thác đánh đòn hiểm độc nhất, luồng nước bóp chặ hạ bộ người lái đò; khiến ông bị thương, mặt méo bệch... Mặt sông tích tắc lòa sáng lên, tiếng hỗn chiến của đá nước thác…

+ Trùng vi thạch trận thứ hai: Sông nước bài binh bố trận ở khắp nơi, tăng nhiều cửa tử, cửa sinh nằm ở phía hữu ngạn…

+ Trùng vi thạch trận thứ ba: Sông Đà sắp đặt bên phải bên trái đều là luồng chết, luồng sống ở ngay giữa.

- Ông lái đò tài trí , khôn ngoan, linh hoạt, luôn có phong thái ung dung pha chút nghệ sĩ. Ông hiểu biết tường tận về tính nết của con sông, “ nhớ tỉ mỉ như đóng đanh vào lòng tất cả những luồng nước của tất cả con thác hiểm trở”. Ông “ nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá”, “ thuộc quy luật phục kích của lũ đá nơi ải nước hiểm trở” , biết rõ từng cửa tử, cửa sinh, trên thạch trận sông Đà.

- Ông là con người dũng cảm, say mê sông nước, say mê những cảm giác mạnh. Ông vừa bình tĩnh, vừa ung dung, linh hoạt, quả cảm đối đầu với khó khăn, hiểm nguy trong chuyến vượt thác. Tả xung hữu đột trước, trùng vi thạch trận của sông Đà, kiên cường nên chịu nỗi đau thể xác do cuộc vật lộn với sóng thác gây nên chiến thắng thác dữ bằng những động tác táo bạo, vô cùng chuẩn xác, mạch lạc ( tránh, đè, sấn, lái miết một đường chèo, phóng thẳng..)

à Bằng cách tạo nên tình huống đầy thử thách, sử dụng ngôn ngữ miêu tả đầy cá tính, giàu chất tạo hình, hoàn toàn phù hợp với đối tượng, tác giả đã khắc họa được sự từng trải, mưu mẹo, gan dạ của ông lái đò. Nguyễn Tuân tô đậm nét tài hoa , nghệ sĩ ở ông lái đò. Đây là cách viết phù hợp quan niệm nghệ thuật của nhà văn về con người , phù hợp với cái nhìn rộng mở của ông về phẩm chất tài hoa của người nghệ sĩ.

3. Nhận xét cách nhìn mang tính phát hiện về con người của nhà văn Nguyễn Tuân:

- Ông lái đò là một hình tượng đẹp về người lao động mới.

à Qua hình tượng này, Nguyễn Tuân muốn phát biểu quan niệm: người anh hùng không chỉ trong chiến đấu mà còn có trong cả cuộc sống lao động bình thường. Ông lái đò chính là một người anh hùng như thế.

- Tác giả trân trọng, ngợi ca, ngưỡng mộ những con người bình thường, công việc bình thường, tôn kính công sức lao động con người thầm lặng đang góp sức vào công cuộc xây dựng đất nước.

- Nguyễn Tuân tìm thấy vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ trong những con người bình thường của cuộc sống khác với các sáng tác trước.

4. Đánh giá chung:

- Bằng ngòi bút tài hoa uyên bác, cái nhìn cảnh vật và con người thiên về phương diện tài hoa nghệ sĩ, Nguyễn Tuân đã ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người lao động Tây Bắc của Tổ Quốc.

- Tác phẩm như bài ca lao động của con người đang góp sức mình dựng xây đất nước…

III. Kết bài:

- Khái quát lại vẻ đẹp hình tượng người lái đò sông Đà và cách nhìn mang tính phát hiện của Nguyễn Tuân.

- Nêu cảm nhận của bản thân.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.