Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp “trữ tình” của hình tượng Sông Đà trong đoạn văn

Câu hỏi số 528895:

Vận dụng cao

Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp “trữ tình” của hình tượng Sông Đà trong đoạn văn sau:

“Thuyền tôi trôi trên Sông Đà. Cảnh ven sông ở đây lặng tờ. Hình như đời Lí đời Trần đời Lê, quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi. Thuyền tôi trôi qua một nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa. Mà tịnh không một bóng người. Cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp. Một đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm. Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa. Chao ôi, thấy thèm được giật mình vì một tiếng còi xúp-lê của một chuyến xe lửa đầu tiên đường sắt Phú Thọ - Yên Bái - Lai Châu. Con hươu thơ ngộ ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương, chăm chăm nhìn tôi lừ lừ trôi trên một mũi đò. Hươu vểnh tai nhìn tôi không chớp mắt mà như hỏi tôi bằng cái tiếng nói riêng của con vật lành: “Hỡi ông khách Sông Đà, có phải ông cũng vừa nghe thấy một tiếng còi sương?”. Đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông bụng trắng như bạc rơi thoi. Tiếng cá đập nước sông đuổi mất đàn hươu vụt biến. Thuyền tôi trôi trên “Dải sông Đà bọt nước lênh bênh - Bao nhiêu cảnh bấy nhiêu tình” của “một người tình nhân chưa quen biết” (Tản Đà). Dòng sông quãng này lững lờ như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi để lại trên thượng nguồn Tây Bắc. Và con sông như đang lắng nghe những giọng nói êm êm của người xuôi, và con sông đang trôi những con đò mình nở chạy buồm vải nó khác hẳn những con đò đuôi én thắt mình dây cổ điển trên dòng trên.”

(Trích Người lái đò Sông Đà – Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, tập 1, NXB Giáo dục, 2019)

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:528895

Phương pháp giải

- Xác định rõ vấn đề cần nghị luận: Vẻ đẹp trữ tình của hình tượng Sông Đà thể hiện qua đoạn văn trích trong tùy bút “Người lái đò Sông Đà” của nhà văn Nguyễn Tuân.

- Biểu cảm, bình luận, phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết

I. Mở bài

Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp trữ tình của hình tượng Sông Đà thể hiện qua đoạn văn trích trong tùy bút “Người lái đò Sông Đà” của nhà văn Nguyễn Tuân.

II. Thân bài

1) Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

* Tác giả

Nguyễn Tuân (1910-1987), quê quán quận Thanh Xuân- Hà Nội, là nhà văn lớn, một nghệ sĩ lớn suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông có vị trí quan trọng và đóng góp lớn cho cho nền văn học VN hiện đại: thúc đẩy thể tùy bút, bút kí đạt tới trình độ nghệ thuật cao; làm phong phú thêm ngôn ngữ văn học dân tộc; đem đến cho văn xuôi hiện đại một phong cách tài hoa và độc đáo.

* Tác phẩm

“Người lái đò Sông Đà” là bài tùy bút in trong tập “Sông Đà” (1960), là thành quả nghệ thuật mà tác giả thu hoạch được trong chuyến đi gian khổ và hào hứng tới miền Tây Bắc. Chuyến đi không phải chỉ để thỏa mãn niềm khát khao “xê dịch” của tác giả mà chủ yếu để tìm kiếm chất vàng của thiên nhiên, đặc biệt là “thứ vàng mười đã qua thử lửa” trong tâm hồn con người Tây Bắc.

2) Cảm nhận về vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà.

a) Giới thiệu vị trí đoạn trích.

Đoạn trích thuộc phần cuối của bài tuỳ bút. Ngòi bút Nguyễn Tuân đã tung phá với những trang văn vô cùng đặc sắc miêu tả sông Đà hung bạo, đến đây lại dịu dàng, trầm lắng và lai láng chất thơ khi đặc biệt rung cảm trước vẻ đẹp trữ tình của dòng sông từ điểm nhìn của một du khách đi thuyền trên sông.

Lúc hung bạo, con sông “mang diện mạo và tâm địa của một thứ kẻ thù số một” của con người. Lúc trữ tình, dòng chảy ấy lại tràn đầy, sóng sánh chất thơ, là một công trình nghệ thuật tuyệt vời của tạo hóa- là một “mĩ nhân”, thân thiết với con người như một “cố nhân”, và đến đây, thậm chí đã trở thành một “tình nhân”, xa thì nhớ nhung lưu luyến.

b) Cảm nhận về vẻ đẹp trữ tình của Sông Đà

* Từ điểm nhìn của một du khách hải hồ trên sông Đà, nhà văn đã cảm nhận những vẻ đẹp hết sức đa dạng và nên thơ của cảnh vật ven sông quãng dưới hạ lưu êm đềm:

- Đó là vẻ đẹp tĩnh lặng, yên ả, thanh bình như còn lưu lại dấu tích của lịch sử cha ông “cảnh ven sông ở đây lặng tờ. Hình như từ đời Lí đời Trần đời Lê quãng sông này cũng lặng tờ đến thế mà thôi”.

+ Vắng vẻ đến mức “tịnh không một bóng người”.

+ Và tĩnh lặng đến mức tác giả “thèm được giật mình vì một tiếng còi xúp lê của một chuyến xe lửa đầu tiên đường sắt Phú Thọ- Yên Bái- Lai Châu”, đến mức “tiếng cá đập nước sông” “đàn cá dầm xanh quẫy vọt lên mặt sông” cũng đủ sức làm giật mình, thảng thốt cả thiên nhiên “đuổi mất đàn hươu vụt biến”

- Đó là vẻ đẹp tươi mới, tràn trề nhựa sống, như bắt đầu một mùa nảy lộc sinh sôi “nương ngô nhú lên mấy lá ngô non đầu mùa”, “cỏ gianh đồi núi đang ra những nõn búp”, và “đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm”

-> Có bàn tay của con người, dấu hiệu của sự phát triển trong những năm tháng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.

- Đó còn là vẻ đẹp hoang sơ, cổ kính “bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử. Bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”, với “con hươu thơ ngộ ngẩng đầu nhung”, “nhìn tôi không chớp mắt”. Lối so sánh đặc biệt của nhà văn khiến dòng sông hiện lên vừa gần lại vừa xa, vừa thực lại vừa ảo. Đó là một cõi nguyên sơ chỉ có cái đẹp tồn tại.

- Cảnh đẹp quá nên đã gợi cảm hứng cho thi ca bao đời. Vẻ đẹp ấy đã cùng với sông Đà chảy qua không gian, thời gian, và đặc biệt là chảy qua cả những áng thơ ca bao đời, thơ Nguyễn Quang Bích rồi Tản Đà… để trở thành bất tử. Trong cái nhìn của thi sĩ Tản Đà, Sông Đà đã trở thành “một người tình nhân chưa quen biết”:

+ Là tình nhân nên “dòng sông quãng này lững lờ như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi để lại trên thượng nguồn Tây Bắc”

+ Đặc biệt, Sông Đà lại là người tình nhân chưa quen biết vì thân thuộc lắm, nhưng cũng còn rất nhiều bí ẩn để mời gọi, khám phá và đầy sức hấp dẫn.

* Những câu văn miêu tả vẻ đẹp trữ tình của dòng sông mang âm điệu êm ái, nhẹ nhàng đã góp phần khắc họa sự yên ả, mềm mại của Đà giang, có sức hấp dẫn đặc biệt đối với người đọc. Có những câu văn toàn thanh bằng “thuyền tôi trôi trên sông Đà” khiến người đọc như lạc vào một giấc mơ êm đềm và đẹp đẽ.

c) Tình cảm của nhà văn.

Trong đoạn trích, nhà văn bộc lộ một tình yêu thiết tha với vẻ đẹp của sông nước quê hương: yêu đến độ không chỉ đắm mình trong không gian thơ mộng của con sông để cảm nhận từng vẻ đẹp mà còn giao cảm với sông để lắng nghe tiếng vọng trong lòng nó. Yêu không chỉ bằng sự gắn bó và xúc động với hiện tại mà còn yêu thương cả những khát khao về tương lai: mơ ước, hi vọng về một tương lai tốt đẹp cho vùng đất Tây Bắc xa xôi của Tổ quốc.

3) Đánh giá chung.

a) Đặc sắc nghệ thuật.

- Đoạn văn giống như 1 đoạn thơ trữ tình khiến người đọc như lạc vào một miền cổ tích với:

+ Những câu văn dài dùng nhiều thanh bằng, cấu trúc câu trùng điệp, nhịp văn chậm rãi, êm đềm.

+ Hệ thống hình ảnh phù hợp, hô ứng với nhau để tạo cảm giác, gây ấn tượng mạnh.

+ Giọng văn vừa trang trọng, trầm lắng, vừa da diết bâng khuâng tràn đầy xúc cảm.

+ Ngôn ngữ chọn lọc, tinh tế và giàu tính gợi cảm

- Đây là một trong những đoạn văn trữ tình hay nhất của tuỳ bút “Người lái đò Sông Đà’'; là minh chứng cho tài năng nghệ thuật bậc thầy của Nguyễn Tuân. Đồng thời ghi dấu sự chuyển biến trong phong cách nghệ thuật của nhà văn sau Cách mạng tháng 8/1945.

b) Giá trị nội dung tư tưởng.

Miêu tả hình tượng sông Đà không phải chỉ để phô diễn tài năng, khẳng định sức mạnh của ngòi bút mà mục đích của Nguyễn Tuân còn là dùng cái tài để tô điểm, ngợi ca vẻ đẹp của núi sông gấm vóc, nên thơ từ đó thể hiện lòng yêu nước ở một người trí thức cách mạng.

III. Kết luận

- Khẳng định lại nội dung.

- Khẳng định vị trí của tác giả trên văn đàn dân tộc.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.