Cảm nhận về nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” và nhân vật người

Câu hỏi số 530308:

Vận dụng cao

Cảm nhận về nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” và nhân vật người lái đò sông Đà trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”, từ đó hãy nhận xét về sự thống nhất và khác biệt trong cách tiếp cận con người của nhà văn Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:530308

Phương pháp giải

- Xác định rõ vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận về nhân vật Huấn Cao trong truyện ngắn “Chữ người tử tù” và nhân vật người lái đò sông Đà trong tùy bút “Người lái đò sông Đà”, từ đó hãy nhận xét về sự thống nhất và khác biệt trong cách tiếp cận con người của nhà văn Nguyễn Tuân trước và sau Cách mạng tháng Tám năm 1945.

- Biểu cảm, bình luận, phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết

I. Mở bài

- Dẫn dắt, giới thiệu 2 nhân vật tiêu biểu trong thế giới nhân vật của Nguyễn Tuân.

- Giới thiệu tác giả.

- Giới thiệu tác phẩm.

II. Thân bài

1. Phân tích nhân vật người lái đò sông Đà:

a) Tên gọi, lai lịch: được gọi là người lái đò Lai Châu

b) Chân dung: “tay ông lêu nghêu như cái sào, chân ông lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh gò lại như kẹp lấy một cái cuống lái tưởng tượng, giọng ông ào ào như tiếng nước trước mặt ghềnh sông, nhỡn giới ông vòi vọi như lúc nào cũng mong một cái bến xa nào đó trong sương mù”, “cái đầu bạc quắc thước… đặt lên thân hình gọn quánh chất sừng chất mun”.

2) Vẻ đẹp của người lái đò sông Đà

a) Vẻ đẹp trí dũng

*Khắc họa trong tương quan với hình ảnh sông Đà hung bạo, hùng vĩ:

Nghệ thuật tương phản đã làm nổi bật một cuộc chiến không cân sức:

+ một bên là thiên nhiên bạo liệt, hung tàn, sức mạnh vô song với song nước, với thạch tinh nham hiểm.

+ một bên là con người bé nhỏ trên chiếc thuyền con én đơn độc và vũ khí trong tay chỉ là những chiếc cán chèo.

Cuộc giao tranh với ba trùng vi thạch trận:

- Cuộc vượt thác lần một

+ Sông Đà hiện lên như một kẻ thù nham hiểm, xảo quyệt lái đò kiên cường bám trụ “hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi song trận địa phóng thẳng vào mình”.

+ Trước đoàn quân liều mạng song nước xông vào (…), ông đò “cố nén vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cái cuống lái, mặt méo bệch đi” nhưng vẫn kiên cường vượt qua cuộc chiến.

- Cuộc vượt thác lần hai:

+ Dưới cây bút tài hoa, phóng túng, con sông Đà tiếp tục được dựng dậy như “kẻ thù số một” của con người với tâm địa còn độc ác và xảo quyệt hơn.

+ Ông lái đò “không một phút nghỉ tay nghỉ mắt, phải phá luôn vòng vây thứ hai và đổi luôn chiến thuật”.

> Trước dòng thác hùm beo hồng hộc tế mạnh trên sông đá, ông lái đò cùng chiếc thuyền cưỡi trên dòng thác như cưỡi trên lưng hổ.

> Khi bốn năm bọn thủy quân cửa ải nước xô ra, ông đò không hề nao núng mà tỉnh táo, linh hoạt thay đổi chiến thuật, ứng phó kịp thời.

- Cuộc vượt thác lần ba:

+ Bị thua ông ông đò ở hai lần giao tranh trước, trong trùng vi thứ ba, dòng thác càng trở nên điên cuồng, dữ dội.

+ Chính giữa ranh giới của sự sống và cái chết, người đọc càng thấy tài nghệ chèo đò vượt thác của ông lái thật tuyệt vời. Ông cứ “phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa… vút qua cổng đá”, “vút, vút, cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được lượn được”… để rồi chiến thắng vinh quang.

b) Vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ

- Tay lái ra hoa thể hiện tập trung trong cảnh vượt qua trùng vi thạch trận thứ ba. Đã đạt đến độ nhuần nhuyễn, điêu luyện, mỗi động tác của người lái đò giống như một đường cọ trên bức tranh sông nước mênh mông…

- Phong thái nghệ sĩ của ông lái đò thể hiện trong cách ông nhìn nhận về công việc của mình, bình thản đến độ lạ lung.

- Chi tiết buộc một cái bu gà vào đuôi thuyền, bởi “có tiếng gà gáy đem theo, nó đỡ nhớ ruộng nương bản mường mình” đã làm rõ hơn chất, nghệ sĩ ở người lái đò sông Đà.

=> Ông lái đò là một hình tượng đẹp đẽ về người lao động mới. Qua hình tượng này, Nguyễn Tuân muốn phát biểu quan niệm: người anh hùng không phải chỉ có trong chiến đấu mà còn có cả trong cuộc sống lao động thường ngày.

2. So sánh với nhân vật Huấn Cao

a) Vẻ đẹp tài năng – tài viết chữ đẹp của người nghệ sĩ thư pháp:

- “Vùng tỉnh Sơn La ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”.

- Nét chữ của Huấn Cao trở thành niềm mong ước của viên quản ngục “có được chữ ông Huấn Cao mà treo là có một vật báu trên đời”.

b) Vẻ đẹp khí phách

- Huấn Cao xuất hiện ở chốn ngục từ với tư cách là một tên phản nghịch, là một tử tù nguy hiểm, chờ ngày chịu án chém, bởi ông là thủ lĩnh của một cuộc đại phản dám chống lại triều đình.

- Trước những lời đe dọa của tên lính áp giải tù “Đứng dậy, không ông lại phết cho mấy hèo bây giờ”, ông vẫn “lạnh lung” “thúc mạnh đầu thang gong thềm đá tảng đánh thuỳnh một cái”.

- Trước sự biệt đãi của viên quản ngục, ngày nào cũng cho thầy thơ lại dâng rượu và đồ nhắm trước và đồ nhắm trước bữa cơm tù, Huấn “thản nhiên nhận rượu thịt”. Như “việc vẫn làm trong cái hứng sinh lúc chưa bị giam cầm”.

- Khi ngục quan ngập ngừng đề nghị: “Ngài có cần thêm gì nữa xin cho biết , tôi sẽ cố gắng chu tất”, Huấn Cao đã tỏ thái độ khinh miệt đến điều: “Người ta hỏi muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”.

- Khi nghe tin Huấn Cao sắp phải vào kinh chịu án, Huấn Cao mỉm cười một cách điềm tĩnh, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.

c) Vẻ đẹp thiên lương

- “Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ”.

- Khi hiểu ra tấm lòng cùng với sở nguyện cao quý của viên quản ngục vào giây phút oái oăm: sớm mai phải vào kinh chịu án, Huấn Cao đã lặng người “Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Nào ta có biết đâu một người thầy Quản đây mà lại có những sở thích cao quý đến vậy. Thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.

d) Sự hội tụ của ba vẻ đẹp trong cảnh cho chữ

- Tài năng: không còn là những lời đồn đại mà những nét chữ quý giá và hiếm hoi của Huấn Cao đang dần hiện ra trên tấm lụa trắng tinh “những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người”.

- Khí phách: sớm mai đã phải vào kinh chịu án, nhưng Huấn Cao vẫn bình thản đến lạ lung. Trong tư thế gò bó vì bị cúm trói “cổ đeo gong, chân vướng xiềng”, ông vẫn ung dung “dậm tô nét chữ”.

- Thiên lương:

+ Huấn Cao đã nhận lời cho chữ - là những dòng chữ cuối cùng trong đêm cuối cùng trước khi vào kinh chịu án.

+ Sau khi cho chữ, Huấn Cao đã đưa ra những lời khuyên chí tình “thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, khó giữ thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cả đời lương thiện đi”.

=>Hình tượng ông Huấn Cao là hình tượng điển hình cho vẻ đẹp “vang bóng một thời” nay đã lùi vào quá khứ.

3. Điểm thống nhất và khác biệt trong cách tiếp cận con người của Nguyễn Tuân

a. Nét chung (tính thống nhất)

- Nguyễn Tuân vẫn tiếp cận con người ở phương diện tài hoa, nghệ sĩ.

-Vẫn ưa khám phá những vẻ đẹp phi thường, độc đáo.

-Vẫn là ngòi bút tài hoa, uyên bác, lịch lãm, vận dụng tri thức tổng hợp của nhiều ngành văn hóa nghệ thuật khác nhau trong miêu tả và biểu hiện.

-Vẫn sử dụng vốn ngôn từ hết sức tinh lọc, phong phú, độc đáo.

b. Nét riêng (tính khác biệt):

-Trong CNTT, con người Nguyễn Tuân hướng tới và ca ngợi là những “con người đặc tuyển, những tính cách phi thường”.

->Đến NLĐSĐ, nhân vật tài hoa nghệ sĩ của Nguyễn Tuân được tìm thấy ngay trong cuộc chiến đấu, lao động hàng ngày của nhân dân.

-Trong CNTT, Nguyễn Tuân là một người tài tử, thích chơi “ngông” với những cảm giác mới lạ.

->Trong NLĐSĐ, nhà văn vẫn nhạy cảm với con người mới, cuộc sống mới từ góc độ thẩm mĩ của nó. Nhưng không còn là một Nguyễn Tuân “nghệ thuật vị nghệ thuật” nữa. Ông đã nhìn cái đẹp của con người là cái đẹp gắn với nhân dân lao động, với cuộc sống mới đang nẩy nở sinh sôi.

4) Lí giải sự khác biệt

Sự chi phối của thời đại: cách mạng tháng Tám đã mang đến cho nhà văn những chuyển biến về nhận thức và tình cảm.

III. Kết bài:

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.