Trong truyện Vợ chồng A Phủ(Tô Hoài), nhà văn đã nhiều lần miêu tả hành động vùng thoát

Câu hỏi số 536026:

Vận dụng cao

Trong truyện Vợ chồng A Phủ(Tô Hoài), nhà văn đã nhiều lần miêu tả hành động vùng thoát của những con người lao động trên vùng núi cao Tây Bắc:

Có khi nhà văn miêu tả hành động “vùng lên chạy” của A Phủ: “A Phủ bỗng khuỵu xuống không bước nổi. Nhưng trước cái chết có thể đến nơi ngay, A Phủ lại quật sức vùng lên chạy” (Trang 14, SGK, Ngữ văn 12 Tập 2).

Và ngay sau đó, nhà văn lại miêu tả hành động “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” của Mị: “Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi” (Trang 14, SGK, Ngữ văn 12 Tập 2).

Anh/chị hãy phân tích sức sống mãnh liệt của nhân vật Mị và A Phủ qua những hành động trên. Từ đó, bình luận ngắn gọn về sức sống mãnh liệt của Mị, A Phủ và nhận xét về nghệ thuật xây dựng, khắc họa nhân vật qua hai chi tiết.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:536026

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

I. Giới thiệu chung

* Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

-Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, là nhà văn có hiểu biết sâu rộng và vốn sống phong phú về phong tục, tập quán của nhiều dân tộc ở nhiều vùng miền khác nhau trên đất nước. Tác phẩm của Tô Hoài luôn hấp dẫn người đọc bởi lối kể chuyện hóm hỉnh, sinh động, bởi vốn từ vựng giàu có lạ thường.

-Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn thành công nhất trong ba truyện ngắn viết về đề tài Tây Bắc của ông. Tác phẩm có một giá trị hiện thực và nhân đạo đáng kể. Vợ chồng A Phủ in trong tập Truyện Tây Bắc (1954). Tác phẩm ra đời là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn cùng với bộ đội giải phóng Tây Bắc. Tác phẩm thể hiện chân thực, xúc động về cuộc sống cơ cực, tủi nhục của đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao dưới ách thống trị của thực dân và phong kiến cùng quá trình giác ngộ cách mạng, tự vùng lên giải phóng cuộc đời.

* Khái quát vấn đề nghị luận: Sức sống mãnh liệt của con người miền núi Tây Bắc, biểu hiện qua hai nhân vật Mị và A Phủ trong cảnh đêm mùa đông trên núi cao khi Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ.

II. Phân tích:

1. Cảm nhận 2 chi tiết về nhân vật A Phủ và nhân vật Mị.

a. Chi tiết 1 - Sức sống mãnh liệt của nhân vật A Phủ sau khi được Mị cắt dây cởi trói.

* Vị trí, hoàn cảnh, tình huống:

- A Phủ mải bẫy nhím bị hổ bắt mất một con bò, bị thống lí Pá Tra bắt trói đứng vào cột và bỏ đói ngoài trời giá rét.

- Trước khi được Mị cứu, A Phủ cũng là con người có sức sống mãnh liệt (là con người mạnh mẽ, biết phản kháng trước cái ác; khi bị trói chặt A Phủ đã tự “nhai đứt hai vòng dây mây”)

* Sức sống của A Phủ

- Biểu hiện trước đó ở trong cảnh bị trói qua chi tiết về đôi mắt, giọt nước mắt:

+ “A Phủ lại mở mắt”; “thấy mắt A Phủ trừng trừng”, như một nỗ lực chống chọi lại với cái đói, cái rét và cái chết dần tới

+ “một dòng nước mắt lấp lánh lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại”, đó cũng là biểu hiện của khát vọng sống mãnh liệt.

- Khi được Mị giải cứu:

+ A Phủ mặc dù “khuỵu xuống không bước nổi”: đây là một chi tiết miêu tả một quy luật của hiện thực, nếu A Phủ vùng lên ngay thì có lẽ sẽ phi hiện thực, vì A Phủ bị trói đứng và bị bỏ đói ngoài trời sương giá rét trong nhiều ngày. Chi tiết càng hiện thực bao nhiêu thì lý giải sức sống của A Phủ càng hợp lý bấy nhiêu.

+ Nhưng trước cái chết có thể đến ngay, A Phủ lại “quật sức vùng lên, chạy”. Ba từ liên tiếp quật sức - vùng lên - chạy nối tiếp nhau, đặt cạnh nhau, như xô nhau tiếp thêm sức mạnh cho A Phủ. Từ “quật sức”, “vùng lên”thể hiện sự nỗ lực, nội sinh bên trong như căng lên tận độ; Còn hành động “chạy” là một hành động thể hiện rõ nhất sức mạnh của A Phủ, là đỉnh điểm về sức sống của A Phủ. Chỉ một từ về hành động đó thôi đã khép lại cuộc đời nô lệ bị đày ải cùng cực của một người lao động vốn được coi là biểu tượng của Hồng Ngài về sức vóc, mở ra cuộc đời mới cho A Phủ.

=> Chính sức sống mãnh liệt đã tiếp thêm sức mạnh cho A Phủ vượt qua cảnh ngộ bị đày đọa đến chết để đến với cuộc sống tự do.

b. Chi tiết 2 – Sức sống mãnh liệt của Mị qua hành động chạy theo A Phủ.

* Hoàn cảnh, tình huống:

- Những đêm đông Mị thường dậy thổi lửa, hơ tay, bất chấp bị A Sử đánh ngã ngay xuống cửa bếp. Yếu tố tác động làm hồi sinh sức sống của Mị: chi tiết giọt nước mắt của A Phủ.

- Nhà văn đã miêu tả hàng loạt những dòng tâm trạng và hành động của Mị, và chi tiết Mị “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” của Mị: “Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi” là hành động cuối cùng, là kết quả của sức sống mãnh liệt đã được đẩy lên cao trào.

* Sức sống mãnh liệt của Mị được thể hiện qua chi tiết: Mị“vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” (“Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi”):

- Quá trình dẫn đến hành động cuối cùng: qua diễn biến tâm trạng, hành động của Mị khi cắt dây cởi trói cho A Phủ và chạy theo A Phủ.

+ Lúc đầu thấy A Phủ bị trói đã mấy ngày nhưng Mị vẫn thản nhiên, nếu “A Phủ là cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi”.

+ Nhưng trong đêm sau, khi nhìn thấy “một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại” của A Phủ, Mị đã nhớ lại cảnh ngộ của mình, thấy thương mình. Mị đồng cảm, thương xót cho A Phủ, Mị nghĩ đến những thân phận bị hành hạ đến chết tại nhà thống lí Pá Tra.

+ Chính tình thương người và lòng căm thù, bất bình trước tội ác của bọn thống trị đã trở thành sức mạnh để lấn át cả nỗi sợ chết trong Mị (Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế, trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ,…)

+ Tâm trạng và hành động của Mị khi cắt dây cởi trói cho A Phủ (rón rén, rút con dao nhỏ, cắt nút dây mây, chỉ thì thào được một tiếng “Đi ngay…”)

+ Chứng kiến A Phủ quật sức vùng lên chạy, lúc này nỗi sợ chết trong Mị đột nhiên trở lại, sợ chết tức là khát vọng muốn được sống trong Mị đã thực sự mạnh mẽ khiến Mị đủ sức mạnh vùng chạy theo A Phủ.

- Cảm nhận chi tiết: Hành động cuối cùng của Mị “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” (“Rồi Mị cũng vụt chạy ra. Trời tối lắm. Nhưng Mị vẫn băng đi”):

+ Hai hành động liên tiếp nhau: “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” như nối dài sức mạnh của Mị.

+ Từ “vụt”,“băng đi” thể hiện một tốc độ nhanh, dứt khoát, là kết quả của sự trào căng sức sống, sự thúc gọi về một sự sống, cần sống và quyết phải sống.

+ Đặt trong cảnh đêm đông, nếu mở đầu là dáng điệu một cô Mị ngồi bất động như tảng đá trơ lì bên bếp lửa thì đến hành động “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” này là hành động khép lại một chân dung cô Mị lầm lũi, cam chịu, mở ra chân dung một cô Mị khác, cô Mị thuộc về bầu trời tự do với sức sống mãnh liệt; Nếu mở đầu cảnh Mị được tả ở dáng điệu, tư thế thì ở cuối cảnh Mị được nhà văn đặc tả về hành động.

+ Hai hành động : “vụt chạy ra”, “vẫn băng đi” là kết quả của sự hồi sinh sức sống mãnh liệt của một con người tưởng như vô cảm.

+ Đây không phải là hành động đầu tiên trong tác phẩm thể hiện sự vùng thoát của Mị (Mị đã từng định ăn lá ngón cho chết ngay; Mị đã từng nghĩ về lá ngón trong đêm tình mùa xuân; Mị cũng đã từng “vùng bước đi” trong đêm tình mùa xuân sau khi bị A Sử trói đứng). Nhưng chỉ có hành động cuối cùng và duy nhất sự giải thoát. Mị đã tự cởi bỏ sợi dây trói thực của cường quyền và sợi dây trói vô hình là thần quyền.

=> Đó chính là biểu hiện của khát vọng sống được hồi sinh mạnh mẽ. Nó tất yếu chuyển hóa thành hành động phản kháng để tự giải phóng mình.

=> Chốt ý:

- Điểm tương đồng của 2 chi tiết:

+ 2 chi tiết đều thể hiện sức sống của con người lao động bị áp bức, đều có chúng số phận.

+ Đều là hai hành động vùng thoát khỏi cuộc đời nô lệ, tăm tối ở Hồng Ngài, trong địa ngục trần gian nhà thống lý Pá Tra.

+ Là 2 chi tiết được nhà văn miêu tả bằng bút pháp ngoại hiện.

- Điểm riêng của mỗi hành động:

+ Hành động của Mị là kết quả của một quá trình hồi sinh, quá trình của diễn biến tâm trạng và hành động. Hành động của Mị là hành động tự giải phóng cho cuộc đời của chính mình.

+ Hành động của A Phủ là một hành động miêu tả hiện thực, nó không có quá trình diễn biến. Là hành động của A Phủ thoát khỏi cuộc đời nô lệ sau khi được Mị “cởi trói”.

+ Mỗi hành động thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và sức sống có nét riêng gắn với mỗi nhân vật.

2. Bình luận ngắn gọn về sức sống mãnh liệt của Mị, A Phủ và nhận xét về nghệ thuật xây dựng, khắc họa nhân vật qua hai chi tiết.

* Bình luận ngắn gọn về sức sống mãnh liệt của Mị, A Phủ:

- “Sức sống mãnh liệt”: là sức sống mạnh mẽ trong tâm hồn con người, dù bị chà đạp nó vẫn như ngọn lửa không thể dập tắt. Khi gặp yếu tố tác động, nó tất yếu chuyển hóa thành hành động phản kháng táo bạo.

- Hai chi tiết tập trung ca ngợi khát vọng sống cao đẹp, sức sống mãnh liệt của con người (Mị và A Phủ), dù bị áp bức, nô lệ vẫn vượt qua để đến với cuộc sống tự do, hạnh phúc. Điều đó thể hiện tập trung qua nhân vật Mị và A Phủ trong cảnh đêm mùa đông khi Mị cắt dây trói cứu A Phủ.

* Nghệ thuật xây dựng và khắc họa nhân vật:

- Đặt nhân vật vào hoàn cảnh, tình huống đặc biệt để nhân vật bộc lộ rõ phẩm chất.

- Miêu tả quá trình diễn biến tâm lý, hành động vừa tự nhiên, bất ngờ, vừa hợp lý, logic.

- Lựa chọn, sáng tạo chi tiết có ý nghĩa sâu sắc; ngôn ngữ: miêu tả, kể kết hợp linh hoạt với ngôn ngữ độc thoại, đối thoại.

3. Đánh giá:

- Hai chi tiết trên thể hiện sự cảm nhận khái quát về giá trị của tác phẩm, gợi mở cho người đọc hướng cảm nhận tác phẩm và nhân vật.

- Cả Mị và A Phủ đều thể hiện sức sống mãnh liệt nhưng biểu hiện có sự khác nhau, góp phần tạo nên nét đặc sắc cho mỗi nhân vật.

- Việc thể hiện niềm tin vào sức sống và khắc họa hành trình đi đến cuộc sống tự do, hạnh phúc của con người đã góp phần khẳng định giá trị nhân đạo mới mẻ của tác phẩm và tài năng cũng như tấm lòng của nhà văn.

III. Kết luận

- Khái quát lại nhận định.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.