“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên

Câu hỏi số 553239:

Vận dụng cao

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

(Trích: Tây Tiến – Quang Dũng, Ngữ văn 12, tập 1. NXB Giáo dục).

Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thơ trên. Từ đó hãy nhận xét về bút pháp hiện thực và lãng mạn trong thơ Quang Dũng.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:553239

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

I. Giới thiệu chung.

* Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

- Giới thiệu về tác giả: Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài những trước hết là một nhà thơ. Bản thân là một chiến sĩ, thơ Quang Dũng chứa đựng hiện thực bi tráng với bút pháp hào hoa, lãng mạn.

- Giới thiệu tác phẩm: Tây Tiến là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Quang Dũng viết về đề tài người lính. Năm 1948, khi phải rời xa binh đoàn Tây Tiến về làng Phù Lưu Chanh, Quang Dũng đã dùng nối nhớ viết lên tác phẩm này.

* Khái quát vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến qua đoạn thơ trên. Từ đó hãy nhận xét về bút pháp hiện thực và lãng mạn trong thơ Quang Dũng.

II. Phân tích.

1. Cảm nhận về vẻ đẹp hình tượng người lính Tây Tiến.

* Vị trí đoạn trích.

Đoạn trích nằm ở phần cuối cùng của tác phẩm khi tác giả tái hiện lại vẻ đẹp bi tráng của người lính Tây Tiến kèm theo đó là hiện thực chiến tranh khốc liệt.

- Ngoại hình: được khắc hoạ bằng một nét vẽ rất gân guốc, lạ hoá nhưng lại được bắt nguồn từ hiện thực.

+ Không mọc tóc, quân xanh màu lá: hiện thực khốc liệt của chiến tranh…

+ Hiện thực ấy được khúc xạ qua bút pháp lãng mạn của Quang Dũng, trở thành cách nói mang khẩu khí của người lính Tây Tiến, cách nói rất chủ động, ngang tàng: không mọc tóc chứ không phải tóc không thể mọc; cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của những người lính vẫn toát lên vẻ oai phong, dữ dằn.

- Sức mạnh nội tâm:

+ Đoàn binh gợi lên sự mạnh mẽ lạ thường.

+ Dữ oai hùm: khí phách, tinh thần của đoàn quân mang oai linh của chúa sơn lâm rừng thẳm.

+ Mắt trừng là chi tiết cực tả sự giận dữ, phẫn nộ, sôi sục hướng về nhiệm vụ chiến đấu.

→ Thủ pháp đối lập khắc hoạ sự tương phản giữa ngoại hình ốm yếu và nội tâm mãnh liệt, dữ dội, ngang tàng.

- Thế giới tâm hồn đầy mộng mơ thể hiện qua nỗi nhớ:

+ Dáng kiều thơm: gợi vẻ đẹp yêu kiều, thướt tha thanh lịch của người thiếu nữ Hà thành, là cái đẹp hội tụ sắc nước hương trời.

+ Chất hào hoa lãng mạn của người lính ra đi từ đất Hà thành -> Vẻ đẹp riêng, độc đáo mới lạ về hình tượng người lính.

- Lí tưởng, khát vọng cao cả:

+ Rải rác nơi biên cương là những nấm mồ vô danh không một vòng hoa, không một nén hương tưởng niệm. Hai chữ “rải rác” gợi vẻ hiu hắt, quạnh quẽ ảm đạm và thê lương.

+ Từ Hán Việt biên cương, viễn xứ: mang màu sắc trang trọng cổ kính như để bao bọc cho những nấm mồ xa xứ ấy một bầu không khí thiêng liêng đượm vẻ ngậm ngùi, thành kính.

+ Đời xanh là tuổi trẻ, là bao mơ ước, khát vọng đang ở phía trước. Nhưng vì tình yêu Tổ quốc nên “chẳng tiếc đời xanh” -> quyết liệt, dứt khoát như một lời thề.

- Sự hi sinh của họ:

+ Quang Dũng không hề né tránh hiện thực khắc nghiệt, dữ dội.

+ Áo bào thay chiếu anh về đất: làm sang trọng đời lính.

+ Về đất là cách nói giảm nói tránh: giảm đi tính chất bi thương của những mất mát. Sự thanh thản của những người anh hùng sau khi đã làm tròn nhiệm vụ

+ Sông Mã gầm lên khúc độc hành: dữ dội, hào hùng, thấm đẫm tinh thần bi tráng. Sông Mã tấu lên bản nhạc dữ dội của núi rừng như loạt đại bác đưa tiễn những anh hùng của dân tộc về nơi vĩnh hằng.

* Nghệ thuật:

+ Kết hợp bút pháp lãng mạn và tả thực.

+ Khai thác triệt để thủ pháp đối lập tương phản: Hiện thực chiến đấu gian khổ thiếu thốn, bệnh tật > < ý chí kiên cường, tâm hồn lạc quan.

+ Hình ảnh thơ chân thực, gợi cảm và sống động, ấn tượng.

+ Ngôn ngữ giàu nhạc tính, giàu chất tạo hình, từ Hán Việt: cổ kính, trang trọng.

+ Giọng điệu bi tráng, trầm hùng phù hợp với hình tượng, cảm xúc thơ.

2. Nhận xét bút pháp hiện thực và lãng mạn trong thơ Quang Dũng.

- Chất hiện thực: hiện thực đến trần trụi, không né tránh hiện thực tàn khốc của chiến tranh (khó khăn, thiếu thốn, bệnh tật…); không né tránh cái chết.

- Chất hiện thực tôn lên vẻ đẹp bi tráng của hình tượng.

- Bút pháp lãng mạn:

+ Thể hiện ở nỗi nhớ và tình yêu, gắn bó quê hương, giọng điệu ngợi ca, tự hào tràn ngập trong mỗi dòng thơ về người lính.

+ Tô đậm vẻ đẹp lãng mạn, bay bổng, hào hoa trong tâm hồn người lính Hà Thành qua thủ pháp đối lập: vẻ ngoài dữ dội với tâm hồn bên trong dạt dào cảm xúc, bay bổng.

+ Tô đậm những cái phi thường, sử dụng thủ pháp đối lập: Hiện thực, thiếu thốn, bệnh tật, hi sinh >< sức mạnh dữ dội , lẫm liệt và lý tưởng anh hùng cao cả, sự hi sinh bi tráng.

+ Bút pháp lý tưởng hóa hình tượng.

- Hiện thực và lãng mạn cùng khắc tạc nên bức tượng đài độc đáo và cao đẹp của người lính chống Pháp.

III. Kết luận

- Khái quát lại nhận định.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.