Mi-lan Kan-de-ra khẳng định: “Khi đặt bút viết một tác phẩm, nhà văn thường tìm hiểu và

Câu hỏi số 580029:

Vận dụng cao

Mi-lan Kan-de-ra khẳng định: “Khi đặt bút viết một tác phẩm, nhà văn thường tìm hiểu và đặt ra rất nhiều câu hỏi. Chiều sâu của tác phẩm thể hiện ở khả năng đặt ra câu hỏi về mọi vấn đề trong xã hội. Chính người đọc sẽ tìm được câu trả lời chính xác theo cách riêng của mình”.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:580029

Phương pháp giải

phân tích, lí giải, tổng hợp.

Giải chi tiết

1. Giải thích:

- Chiều sâu của một tác phẩm văn học là những giá trị và ý nghĩa mà tác phẩm văn học mang đến.

- Khả năng truy vấn về những vấn đề trong đời sống: khả năng đặt ra những câu hỏi để tìm hiểu đến tận cùng bản chất của đời sống.

=> Ý kiến trên đã khẳng định: giá trị của một tác phẩm văn học thể hiện ở việc nhà văn đặt ra những băn khoăn, trăn trở về con người và cuộc đời.

2. Bàn luận vấn đề và chứng minh

a. Tại sao việc đặt ra câu hỏi lại quyết định chiều sâu của một tác phẩm văn học khi nó phản ánh hiện thực?

– Vì tìm hiểu thực tế đời sống thực chất là một quá trình với nhiều chặng khác nhau:

+ Ở chặng thứ nhất, nhà văn thâm nhập thực tế và ghi nhận những sự kiện: Dẫn chứng: (Nam Cao ghi nhận sự kiện người nông dân bị bần cùng hóa (Lão Hạc), họ bị bứt ra khỏi làng xã quen thuộc, bị vứt vào những vùng đồn điền (con trai Lão Hạc), bởi nếu không rời bỏ xã hội làng xã họ sẽ phải sống cô độc như Lão Hạc, phải mất con, bán chó và chết thê thảm. Những sự kiện không phải ngẫu nhiên, đơn lẻ như: chết vì miếng ăn, vì cái đói, sự lưu manh hóa trở đi trở lại trong các tác phẩm của ông như một quy luật tàn nhẫn.)

+ Ghi lại những sự kiện đó, truy tìm nguyên nhân của những sự kiện đó.

Dẫn chứng 1: Tác phẩm Ánh trăng của Nguyễn Duy cũng đặt ra câu hỏi: Liệu sự thức tỉnh của người lính chỉ tồn tại trong khoảnh khắc ánh trăng xuất hiện, và khi tiếp tục với những xô bồ, ồn ã của cuộc sống người lính sẽ bị cuốn đi và tiếp tục lặp lại sai lầm: lãng quên quá khứ thủy chung, tình nghĩa.

Dẫn chứng 2: Hành trình của Nguyễn Minh Châu viết về nhân vật Nhĩ (Bến quê) cũng đặt ra những câu hỏi tương tự: Nhĩ đáng thương hay đáng giận? Liệu anh có một lần được sang bãi bồi bên kia sông? Liệu con trai của anh có vướng phải những chùng chình, vòng vèo của cuộc sống?

⇒ Rõ ràng những câu hỏi trực tiếp hoặc gián tiếp trong tác phẩm văn học là cách thức mà nhà văn khoan sâu vào những tầng vỉa trong cuộc sống, là con đường để nhà văn nhận thức, suy tư về bản chất của hiện thực. Những tác phẩm lớn, các câu hỏi đặt ra không chỉ có ý nghĩa với đương thời mà còn có ý nghĩa với muôn đời, gắn với nhiều thời đại, phổ quát cho cả loài người.

– Bằng cách nào nhà văn có năng lực đạt ra những câu hỏi như thế? Nhà văn phải đi rất sâu vào hiện thực, phải trải qua một quá trình nhận thức (Ông giáo – Lão Hạc: “ …Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi…toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương…Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn chứ không nỡ giận…). Quan trọng hơn, nhà văn phải có một tấm lòng luôn nhạy bén để thấu hiểu và cảm nhận bi kịch của con người.

b. Tại sao việc người đọc trả lời câu hỏi được nhà văn đặt ra trong tác phẩm lại là điều quan trọng?

– Tác phẩm văn học là một không gian không phải chỉ có tiếng nói duy nhất của tác giả. Tác phẩm văn học là không gian đối thoại của tác giả với độc giả. Chính việc đưa ra những câu trả lời khiến người đọc tham dự một cách tích cực vào tác phẩm. Để đưa ra những câu trả lời thì người đọc cần đến kinh nghiệm sống, và vì thế người đọc đem lại cho tác phẩm những ý nghĩa mới, nhờ đó tác phẩm không ngừng được bổ sung, sáng tạo, được tiếp thêm sức sống.

Dẫn chứng: Khi còn nhỏ đọc tác phẩm “Trong lòng mẹ” ta chỉ cảm nhận được tình mẫu tử sâu sắc. Khi trưởng thành, bằng những trải nghiệm xã hội ta còn nhận thấy những hủ tục phong kiến đã đẩy người phụ nữ đến bước đường cùng, ta cũng thấu hiểu và cảm thông cho hành động của người mẹ đã bỏ lại đứa con để thoát ra khỏi gồng cùm, xiềng xích,…

– Ở mỗi thời đại khác nhau người ta quan tâm đến những câu hỏi khác nhau? Với tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao, có thời kì người ta quan tâm đến câu hỏi: Ai cho tao lương thiện? Có thời đại lại quan tâm đến câu hỏi: Làm thế nào cho mất đi những vết sẹo trên gương mặt này?

– Những câu hỏi của tác phẩm có trực tiếp và gián tiếp, câu hỏi trực tiếp là do nhà văn đưa ra, còn câu hỏi gián tiếp là do phần lớn người đọc đặt ra và chính người đọc sẽ tìm câu trả lời cho mình.

3. Mở rộng

- Câu hỏi đặt ra phải có tính bức thiết về những vấn đề cốt lõi, phổ quát của con người và cuộc sống; được thể hiện qua hình thức nghệ thuật độc đáo.

- Để đặt ra được những câu hỏi có ý nghĩa nhân văn, nhà văn phải gắn bó sâu sắc với cuộc sống, luôn trăn trở, đào sâu những vấn đề bản chất, chân lí của nhân sinh.

- Người đọc phát huy vai trò chủ động, tích cực, nâng cao “tầm đón nhận” để lĩnh hội được những giá trị tư tưởng nhà văn gửi gắm.

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link