Anh/Chị hãy cảm nhận vẻ đẹp nhân cách của nhà nho Nguyễn Công Trứ thể hiện trong đoạn

Câu hỏi số 596341:

Vận dụng cao

Anh/Chị hãy cảm nhận vẻ đẹp nhân cách của nhà nho Nguyễn Công Trứ thể hiện trong đoạn trích sau:

“Được mất dương dương người thái thượng,

Khen chê phơi phới ngọn đông phong.

Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng,

Không Phật, không Tiên, không vướng tục.

Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn Phủ,

Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung

Trong triều ai ngất ngưởng như ông!”

(Trích Bài ca ngất ngưởng, Nguyễn Công Trứ, Ngữ văn 11, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.38, 39)

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:596341

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

I. Giới thiệu chung

- Nguyễn Công Trứ là một nhà nho yêu nước. Ông là người có tài, có cá tính, đỗ đạt làm quan nhưng con đường làm quan gạp nhiều thăng trầm. Tác phẩm của ông thể hiện rõ nhân cách độc đáo của mình. Đó là con người giàu năng lực, cốt cách tài tử, phong lưu, dám khẳng định cá tính của bản thân mình.

- Tác phẩm Bài ca ngất ngưởng được sáng tác trong thời gian ông cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.

– Giới thiệu vấn đề nghị luận: Vẻ đẹp nhân cách của nhà nho Nguyễn Công Trứ

II. Phân tích

1. Vị trí đoạn trích.

Đoạn trích nằm ở phần cuối của tác phẩm. Đoạn trích diễn tả phong thái ngất ngưởng của tác giả khi đã cáo quan về quê.

2. Định nghĩa về “ngất ngưởng”:

“Ngất ngưởng” được tác giả sử dụng đến 4 lần ở những vị trí then chốt

- Theo từ điển, ngất ngưởng là từ dùng để chỉ trạng thái ở tư thế cao, nghiên ngả, lắc lư, không vững vàng những cũng không bao giờ ngã.

- Theo quan điểm của Nguyễn Công Trứ, ngất ngưởng là sự thể hiện của tính cách cao ngạo, thoát ra ngoài khuôn khổ xã hội phong kiến chuyên chế; đó là phong sống có bản lĩnh cá nhân, khác đời và hơn đời.

3. Vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Công Trứ.

- Một nhà nho với thái độ an nhiên tự tại, vượt lên khỏi những được mất của cuộc đời, những khen – chê của dư luận.

Được mất dương dương người thái thượng,

Khen chê phơi phới ngọn đông phong.

– Một nhà nho biết thưởng thức cái đẹp, nếm trải các thứ vui trong đời:

Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng,

Không Phật, không Tiên, không vướng tục.

Tuổi già cần tận hưởng thú vui thiên nhiên, vui phơi phới đi trong gió xuân, đắm mình trong tiếng đàn, câu hát, say ngắm sắc đẹp tuổi trẻ. Cái ngất ngưởng thể hiện ở lối sống khác người, khác đời nhưng đồng thời qua đó lại cho thấy một phần trong tâm hồn con người của ông: Một nghệ sĩ, một tài tử say mê nghệ thuật ca trù, một con người đến già vẫn muốn sống trẻ trung, vui tươi, thoải mái. Và tất nhiên, phải tài hoa lắm, bản lĩnh lắm, mới dám sống như thế, làm như thế. Đó là cách sống lạc quan vui vẻ, ung dung tự tại, chân thật và thanh cao. Như vậy, quan điểm sống của Nguyễn Công trứ vừa rất người, rất trần thế nhưng lại không phàm tục.

- Một nhà nho kiêu hãnh và tự đề cao phong cách sống ngất ngưởng

Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn Phủ,

Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung

+ Sử dụng điển cố, điển tích Nguyễn Công Trứ tự coi mình sánh ngang hàng với những bậc anh tài có sự nghiệp hiển hách. Đó là niềm tự hào về tài đức của bản thân. Tuy có phần khoa trương nhưng nó giúp khẳng định mạnh mẽ quan niệm sống của ông. Đó là dù làm gì, ở vị thế nào, vẫn vẹn đạo quân thần, là bề tôi trung quân ái quốc.

+ Câu thơ cũng thể hiện sự tự hào, ý thức sâu sắc về giá trị cá nhân, thể hiện bản lĩnh và phẩm cách hơn người, cá tính độc đáo của ông. Phải là con người thực tài, thực danh thì mới trở thành tay ngất ngưởng, ông ngất ngưởng được.

- Một nhà nho có phong cách sống khác đời, hơn đời.

Trong triều ai ngất ngưởng như ông!”

+ Cách sống ngất ngưởng thể hiện chất tài hoa, tài tử. Ngất ngưởng sang trọng. Cá tính và bản lĩnh ấy hơn hẳn và khác biệt với tầng lớp thống trị phong kiến đương thời.

+ Với giọng thơ tự hào, sảng khoái, pha chút hóm hỉnh, đoạn thơ đã làm nổi bật một Nguyễn công Trứ với ý chí, sở thích cá nhân, một cách sống vượt lên trên những thói tục, những ràng buộc thông thường, những thế lực tinh thần vẫn ngự trị xưa nay trong đời sống.

4. Đánh giá.

Thái độ, quan niệm nhân sinh của Nguyễn Công Trứ không phải là sự khác đời, khác người đáng cười, đáng phê phán mà cần thấy rõ bản lĩnh cứng cỏi của một danh sĩ có tài năng, có phẩm chất trước sự phát triển phức tạp của một chặng đường lịch sử đất nước, trước mối quan hệ phức tạp của một tập đoàn phong kiến đang khủng hoảng (nhà Nguyễn). Đó cũng là thái độ, quan niệm nhân sinh hiện đại: đề cao cái tôi cá nhân, ý thức cá nhân phóng khoáng hiếm thấy trong văn học trung đại.

III. Kết luận

- Khái quát lại nhận định.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.

Group 2K9 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K9 Học trực tuyến - Định hướng luyện thi TN THPT, ĐGNL, ĐGTD ngay từ lớp 11 (Xem ngay) cùng thầy cô giáo giỏi trên Tuyensinh247.com. Bứt phá điểm 9,10 chỉ sau 3 tháng, tiếp cận sớm các kì thi.