Bàn về ngôn ngữ thơ, nhà nghiên cứu Huỳnh Như Phương cho rằng: “Thơ vừa là nghệ thuật từ,

Câu hỏi số 597262:

Vận dụng cao

Bàn về ngôn ngữ thơ, nhà nghiên cứu Huỳnh Như Phương cho rằng:

“Thơ vừa là nghệ thuật từ, vừa là nghệ thuật vượt qua ngôn từ, “khắc phục ngôn từ” (D.Likhatshev). Trong thơ hình thức ngôn ngữ thường mờ đục, trái lại, trong văn xuôi ngôn ngữ thơ thường trong suốt.

(Tác phẩm và thể loại văn học, NXB Đại học Quốc Gia TP Hồ Chí Minh)

Bằng hiểu biết văn học của mình, anh/chị hãy bàn luận ý kiến trên.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:597262

Phương pháp giải

Phân tích, lí giải, tổng hợp.

Giải chi tiết

1. Giải thích:

- Hai kiểu tổ chức ngôn từ nghệ thuật mà sự khác nhau thuần túy bề ngoài trước hết ở cơ cấu nhịp điệu.

+ Thơ: Nhịp điệu của thơ được tạo ra do sự phân chia theo những quy tắc mang tính số lượng dòng ngôn ngữ tác phẩm thành những đoạn vón không trùng hợp với sự phân chia dòng ngôn từ theo cú pháp.

+ Văn xuôi: Dòng ngôn từ ở văn xuôi được chia thành những câu và đoạn câu vốn có ở lời nói thường ngày nhưng đã được tu chỉnh lại.

- Nghệ thuật vượt qua ngôn từ, khắc phục ngôn từ

+ Nghệ thuật ngôn từ: thơ cũng như các thể loại văn học khác, lấy ngôn từ làm chất liệu để xây dựng hình tượng nghệ thuật.

+ Nghệ thuật vượt qua ngôn từ, khắc phục ngôn từ: nhưng ngôn từ trong thơ luôn mở rộng biên giới ý nghĩa. Người làm thơ luôn vượt qua giới hạn nghĩa thông thường của ngôn ngữ để tạo lập một “kiểu”, một “cách” hiểu mới cho ngôn từ (đôi khi khắc hẳn với nghĩa quen dùng”.

VD: “Heo hút cồn mây súng ngửi trời” => chữ “ngửi” khác nghĩa thông thường.

=> Câu thơ đó là ngôn từ đã bị “biến dạng”, đó chính là ngôn từ của con người đã vượt lên chính nó => tạo nghĩa mới cho ngôn từ và có lí trong chính bài thơ đó.

- Hình thức ngôn từ mờ đục; Hình thức ngôn từ trong suốt: khó hiểu, đa nghĩa do chồng chập nhiều cách nhiều, nhiều cách liên tưởng.

=> Vấn đề cần bàn luận: Đặc điểm nổi bật của ngôn ngữ thơ, một phương diện nổi bật của thể loại thơ, trong sự so sánh với thể loại văn xuối.

2. Bàn luận

a. Vì sao thơ vừa là nghệ thuật ngôn từ, vừa là nghệ thuật vượt qua ngôn từ, “khắc phục ngôn từ”. Trong thơ hình thức ngôn ngữ thường mờ đục, trái lại trong văn xuôi ngôn ngữ thơ thường trong suốt.

- Văn xuôi là cách thức tổ chức ngôn từ dựa trên nguyên tắc nhân quả và thứ tự biên niên. Nói cách khác, văn xuôi tự sự là sự kết hợp có tính kế tục, sự trần thuật diễn ra từ một đối tượng này đến đối tượng khác, kế cận nhau theo trật tự nhân quả hay trật tự thời gian.

=> Diễn ngôn của văn xuôi gần với lời nói hàng ngày.

=> Đọc văn xuôi ít nhiều người đọc thấy được sự gần gũi.

- Thơ là thứ ngôn ngữ đặc biệt khác thường. Ngôn ngữ thơ không phụ thuộc vào nguyên tắc nhân quả hay thứ tự biên niên.

- Tính chất bất thường của việc tổ chức ngôn từ ở câu thơ thể hiện ở ý nghĩa đặc biệt, bản chất đặc thù của phát ngôn: đây không phải là thông báo hay phán đoán lí thuyết mà là một hành vi ngôn ngữ tự tại.

- So với văn xuôi:

Ngôn ngữ thơ: hàm súc, đa nghĩa, giàu liên tưởng => lạ hóa.

=> Nảy sinh như một sự phân lập khỏi ngôn ngữ thực tại, hình thức câu thơ đã như là tín hiệu của việc đưa thế giới nghệ thuật ra khỏi khuôn khổ tính xác thực thường ngày.

b. Thơ vừa là nghệ thuật ngôn từ, vừa là nghệ thuật vượt qua ngôn từ, “khắc phục ngôn từ”. Trong thơ hình thức ngôn ngữ thường mờ đục, trái lại trong văn xuôi ngôn ngữ thơ thường trong suốt là như thế nào?

- Thơ là ngôn ngữ đặc biệt, khác thương như phải có nguyên tắc nhất định:

Cấu trúc của bài thơ dựa trên lặp lại của hình ảnh, nhịp điệu qua sự giống nhau hay tương phản của cái được biểu hiện.

- Vì thế, việc vượt qua ngôn từ hay mờ đục của thơ phải rất “nghệ thuật”

3. Bàn luận mở rộng

- Không có sự phân tích qua rạch ròi giữa ngôn từ thơ và văn xuôi. Nhiều tác phẩm văn xuôi cùng có ngôn vượt qua ngôn từ và khắc phục ngôn từ.

- Mờ đục hay không còn do khuynh hướng, trào lưu hay phong cách tác giả.

4. Chứng minh

Đan cài hoặc tách ra => phải chọn trúng, đúng tác phẩm.

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link