Nhà thơ Lê Đạt quan niệm: “Làm thơ tức là làm chữ”; “Làm thơ tức là phải khai phá con

Câu hỏi số 612912:

Vận dụng cao

Nhà thơ Lê Đạt quan niệm: “Làm thơ tức là làm chữ”; “Làm thơ tức là phải khai phá con chữ, tìm cho ra vùng sâu, vùng xa địa lý ẩn mình trong chữ”; “Người làm thơ phải lặn lội biên thùy vô nghĩa lo toan mở mang bờ cõi của nghĩa”.

Bằng trải nghiệm thơ ca, anh/ chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:612912

Phương pháp giải

Phân tích, lí giải, tổng hợp.

Giải chi tiết

1. Giải thích

- Chữ: Được cấu thành từ âm thanh và ý nghĩa.

“Làm thơ là khai phá con chữ, tìm cho ra vùng sâu, vùng xa địa lý ẩn mình trong chữ”

+ Không chấp nhận những cái nhìn thói quen.

+ Làm mới ngôn từ.

=> Tận dụng tối đa sự giàu đẹp của ngôn ngữ, khiến ngôn từ trong thơ hiện lên vừa lạ mà vừa quen.

- Nghĩa: Nội dung biểu đạt, giá trị của ngôn từ:

“Lặn lội biên thùy vô nghĩa lo toan mở mang bờ cõi của nghĩa”

+ Mang đến sự lạ hóa ngôn từ.

+ Tìm ra những từ ngữ mới mẻ, riêng biệt để thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình.

=> Nới rộng vùng biên của ngôn ngữ, tạo nên những nét mới cho những con từ tưởng chừng như vô nghĩa.

=> Công việc vất vả, khó khăn, miệt mài, nghiêm túc, bắt buộc phải có khi sáng tạo thơ ca.

=>Đề cao tầm quan trọng của ngôn ngữ nghệ thuật (lao động ngôn từ) trong thơ ca (lao động nghệ thuật): Làm thơ là khám phá chữ và mở rộng nghĩa.

2. Bàn luận

a. Vì sao nhà thơ phải khai phá con chữ, tìm cho ra vùng sâu, vùng xa địa lý ẩn mình trong chữ?

- Thơ là thể loại hạn chế về dung lượng, chữ thể hiện những tư tưởng, tình cảm khó nói thành lời của con người.

- Khám phá bề sâu của con chữ để tìm ra những vẻ đẹp khuất lấp trong con chữ, mang đến những hình ảnh, những ẩn dụ độc đáo.

=> Chiều sâu của bài thơ.

DC: Vần “eo” trong bài “Thu ẩm” của Nguyễn Khuyến

- Thơ tư duy bằng ngôn từ; nhà thơ phải thắng được thói quen của ngôn ngữ để thoát khỏi lối mòn tư duy.

=> Khẳng định dấu vân chữ của mình

DC: Sự sáng tạo từ “se sẽ” trong “Chợt thu” - Dương Tường

b. Vì sao nhà thơ phải lặn lội biên thùy vô nghĩa lo toan mở mang bờ cõi của nghĩa?

- Những tầng nghĩa mới trước áp lực của văn hóa, xã hội, chính trị, những quy phạm cũ mòn lắng đọng trong ngôn từ.

Cách nhìn khác về Chữ trinh trong Truyện Kiều của Nguyễn Du.

- Đôi khi, ngôn từ, cách kết hợp từ có sẵn không thể truyền tải hết ý niệm và tư tưởng của nhà thơ.

- Buộc nhà thơ phải sáng tạo những từ ngữ mới/ cách kết hợp từ mới mẻ để không làm mất đi giá trị nội dung.

Cách kết hợp từ “vũng cô liêu” (Cô liêu), “vũng hồn ta” (Biển hồn ta), “vũng trăng” (Say trăng) trong thơ Hàn Mặc Tử.

- Những ngôn từ tưởng chừng vô nghĩa được sử dụng trong tác phẩm sẽ tạo nên một biên độ mở cho tác phẩm, kích hoạt trí tưởng tượng của người đọc.

- Làm mới cách nhìn, nuôi lại niềm ngạc nhiên, khao khát khám phá cuộc sống của người đọc.

DC: Cách kết hợp “thơ thiếu nhỏ” trong câu “Em như một thời thơ thiếu nhỏ” (Bóng chữ - Lê Đạt)

c. Mối quan hệ giữa chữ và nghĩa?

- Nghĩa không nhất thiết là cái đã có sẵn, cái ý nghĩa đã được cố định hoá của ký hiệu, cũng không nhất thiết là cái tư tưởng có trước bài thơ, đã hoàn tất trong ý thức tác giả và con chữ chỉ còn nhiệm vụ minh hoạ, tường giải.

→ Nghĩa được tạo nên từ “diện mạo, âm lượng, độ vang vọng, sức gợi cảm của chữ trong tương quan với câu thơ” cũng như mối tương tác giữa nhà thơ - bài thơ - người đọc. Nói cách khác, chữ có thể biểu đạt nghĩa và tư tưởng của nhà thơ.

- Chữ tạo nên những khoái cảm thẩm mỹ, tạo nên sự đồng sáng tạo trong bạn đọc

→ Quá trình hình thành nghĩa của chữ luôn vận động và không bao giờ trọn vẹn.

⇒ Tạo nên sức sống cho một thi phẩm.

3. Mở rộng

- Làm chữ phục vụ cho cảm xúc, thế giới tình cảm của con người.

Ví dụ: Thơ Thiệu Trị - bài thơ 72 cách đọc.

- Tiếp nhận từ người đọc.

4. Nhận xét

- Công việc phu chữ được nhận thức từ thơ ca dân gian đến thơ ca hậu hiện đại.

- Quan niệm về chữ, nghĩa qua các thời đại.

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link