Nhà văn Nguyễn Bình Phương, một tên tuổi nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỉ XXI cho

Câu hỏi số 615278:

Vận dụng cao

Nhà văn Nguyễn Bình Phương, một tên tuổi nổi bật của văn học Việt Nam đầu thế kỉ XXI cho rằng:

"Nhà văn tìm thấy sự trong sáng ở phần đen tối nhất, tìm thấy hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc. Như thế, tức là anh ta đánh mất đi con người lí tưởng, theo mẫu số chung của đám đông, và bù lại, anh ta tìm thấy con người theo đúng nghĩa của nó, con người như một sự hỗn độn bát nháo nhưng không thể phủ định rằng rất thơ ngây."

Bằng trải nghiệm văn học của mình, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:615278

Phương pháp giải

Phân tích, lí giải, tổng hợp.

Giải chi tiết

1. Giải thích

- "Tìm thấy sự trong sáng ở phần đen tối nhất, tìm thấy hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc".

- "Tìm thấy": quá trình lặn vào đời kiếm tìm, khám phá, phát hiện.

+ "Sự trong sáng ở phần đen tối nhất": sự thanh khiết, trong lành, chân thực.

+ "Hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc": cái nhìn tích cực → truyền tải niềm tin

→ Cái đẹp tốt giữa cái xấu xa, cái thiện lương giữa cái tàn độc…

→ Thấy được những giá trị đẹp đẽ dù là bé nhỏ tồn tại giữa cuộc đời bề bộn bon chen, đầy hoang mang, nhiều bất trắc, bất an, không bị hiện thực bề nổi, hiện tượng che mắt.

- "Đánh mất đi con người lí tưởng, theo mẫu số chung của đám đông": không còn sự an toàn - không giữ góc nhìn cũ mà ai cũng sử dụng, không còn nghe theo tiếng nói của số đông, phá bỏ đi những rào cản của người bình thường.

→ Trở thành người lệch chuẩn, thậm chí “gây hấn”.

- "Tìm thấy con người theo đúng nghĩa của nó, con người như một sự hỗn độn bát nháo nhưng không thể phủ định rằng rất thơ ngây": sống cá nhân, chủ quan; không ngừng tìm kiếm, nhìn sâu vào thế giới và chính mình với con mắt mới mẻ, sơ nguyên; sẵn sàng đối diện với mọi mặt của đời sống và bản thân, kể cả những mặt khuất tối, gai góc; suy nghĩ và trăn trở về chúng.

→ Tiếng nói cá nhân, bản chất.

→ Quá trình song song, đan xen: tìm thấy con người độc bản ⇔ mất đi cái chung.

=> Quan niệm về nhà văn: người đi tìm kiếm những góc nhìn khác, những vẻ đẹp ẩn giấu và bản chất của cuộc đời; chấp nhận đánh mất con người cộng đồng để tìm thấy con người cá nhân của mình.

⇒ Khẳng định tính cá nhân nhưng không phủ nhận chức năng xã hội.

2. Bàn luận

- Dẫn: Nhà văn - anh nhà ai?

+ Trung đại:

Phương Đông: chí sĩ, nhà nho.

Phương Tây: viết tác phẩm ca ngợi Chúa.

+ Hiện đại: song song với chức năng xã hội, quan tâm đến cá nhân nhà văn: trước khi trở thành nhà văn của nọi người, họ viết về chính mình - khám phá, tìm thấy sự trong sáng ở phần đen tối nhất, tìm thấy hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc.

→ góc cá nhân trong nhà văn.

a. Vì sao nhà văn cần tìm thấy sự trong sáng ở phần đen tối nhất, tìm thấy hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc?

- Bản chất của văn học:

+ Hiện thực trong văn học:

Không phải sao chép y nguyên hay mô phỏng, không quy đồng con người về những mẫu số chung.

Hiện thực bề sâu: cốt lõi, bản chất: dở dang, bí ẩn, chưa hoàn tất.

Hiện thực chủ quan: gửi gắm cảm nhận, cách đánh giá… của nhà văn: anh ta nhìn thấy, cảm thấy gì?

+ Tinh thần nhân văn, nhân đạo: lưu giữ, bảo vệ những giá trị cơ bản tạo nên tính người, chất người: đôi khi bị coi nhẹ trong cuộc đời đen tối, bế tắc.

→ Bất lực, tuyệt vọng: vẫn phải tổn tại.

- Đòi hỏi sáng tạo:

+ Cách nhìn nhận: những góc nhìn mới, không đi theo lối mòn.

+ Cách truyền tải: độc đáo, mới mẻ.

→ Tạo cho nhà văn và tác phẩm điểm sáng.

→ Sức sống.

b. Như thế nào?

- Nhà văn chấp nhận đánh mất và tìm thấy, lựa chọn con đường của mình → khó khăn

+ Đánh mất con người quen thuộc, bình thường: vượt qua nó; từ bỏ những cái nhìn định kiến, số đông; thách thức những điều quen thuộc: không dễ tin vào những lí tưởng, những cái đẹp bề mặt.

+ Tìm kiếm con người cá nhân bên trong mình: chấp nhận trở nên khác biệt, điên rồ, thậm chí “gây hấn” với xã hội đương thời, với cộng đồng của chính mình để khắc hoạ cái bản chất, cái lí tưởng của chính anh ta.

- Tìm kiếm con người cá nhân bên trong mình:

+ Dũng cảm phơi trải nỗi đau, cất lên tiếng nói của chính mình, đối diện với nó, lắng nghe nó.

+ Sống sâu, sống cận với cuộc đời, quan tâm đến những hiện thực hoang hoải, đau đớn, dữ dội nhất, những số phận bất hạnh, chịu định kiến, bị bỏ quên trong đời thường → cảm nhận sâu sắc những nỗi đau của cuộc đời + những vẻ đẹp ẩn giấu → cất tiếng nói cho họ.

→ “nhặt nhạnh những mảnh vỡ của thế giới bất trắc”.

- Tìm kiếm con người cá nhân bên trong mình:

+ Mở ra những viễn cảnh khác: nguy cơ và khả năng: không cần câu trả lời.

→ người đọc trăn trở.

- Nhà văn chấp nhận đánh mất và tìm thấy, lựa chọn con đường của mình → khó khăn: Xây dựng thế giới nghệ thuật: hoá thân vào nhân vật.

3. Bàn luận

- "Trương chi" - Nguyễn Huy Thiệp: So sánh với Trương Chi trong truyện cổ tích:

+ Người đời ca ngợi Trương Chi trong cổ tích vì tình yêu bất diệt của chàng >< người ta thương xót số phận chàng bất hạnh Trương Chi của Nguyễn Huy Thiệp sống hay chết chẳng ai buồn quan tâm để ý.

+ Trương Chi trong cổ tích như viên ngọc sáng vượt lên trên cuộc đời bình thường >< Trương Chi của Nguyễn Huy Thiệp loay hoay sống giữa bầy người tầm thường.

→ Đây không phải câu chuyện về tình yêu lứa đôi, mà là câu chuyện về cõi đời, cõi người, về lí tưởng và khao khát hướng đến chân - thiện - mĩ lạc lõng giữa vũ trụ này.

- “Trong sáng ở phần đen tối nhất, là hòn đảo lạc quan giữa trùng trùng những lớp sóng bế tắc”.

+ Nguyễn Huy Thiệp dần dần bóc trần con người Trương Chi, lại gần hơn với trái tim chàng như cách người ta lần lần chạm đến phần tim bấc - nơi ngọn lửa rực rỡ nhất cả ngọn đèn.

+ Ông tìm thấy “hòn đảo lạc quan” - những mầm thiện bé nhỏ ở đời qua ước mơ của Trương Chi - ước mơ hướng đến tình yêu và cái thiện, chính nó đã tạo cho chàng sức phản kháng tiềm tàng vươn lên vượt thói đời thói người nông cạn.

- “Đánh mất đi con người lí tưởng, theo mẫu số chung của đám đông”: Mị Nương và Trương Chi của Nguyễn Huy Tưởng:

+ Mị Nương: thuộc về đám đông, nàng chấp nhận “hoài nghi, gian lận, ngờ vực”, nàng thoả mãn với những “quyền lợi và danh dự hão huyền”, nàng “đánh giá điều thiện như cách nàng đánh giá đồ trang sức và tài sản”.

+ Trương Chi: con người "lệch khung", "lạc bầy", dùng góc độ khác để tìm thấy những mảnh vỡ khác của cuộc đời, bởi lẽ ấy chàng trở nên khác biệt và thê thảm.

⇒ “Sống sướng - Chết sướng” - “Sống dễ lắm”, sống có dễ không, sống thế nào?

- "Tìm thấy con người theo đúng nghĩa của nó, con người như một sự hỗn độn bát nháo nhưng không thể phủ định rằng rất thơ ngây”: Cái chết của Trương Chi - không dễ dàng, song nó gần như lối thoát duy nhất giải phóng con người về với bản ngã thật sự và những giá trị chân thực, đưa con người đến với những giá trị cao cả họ khao khát kiếm tìm.

→ Chàng đã đạt đến cái tuyệt đối mà chàng mong đợi, cái tuyệt đối không thể nào tồn tại trên cõi đời.

→ Trương Chi rốt cuộc đã được toại nguyện, và đó có lẽ vẫn là cái kết có hậu.

- Nguyễn Huy Tưởng viết về một con người dám lựa chọn không sống với “lí tưởng của đám đông” mà chết với “lí tưởng của chính mình”.

→ Khẳng định niềm tin vào giấc mơ và lí tưởng, vào cái đẹp, vào chất người trong con người bản nguyên, trong trẻo như những hạt thiện trong cõi đời này.

- Qua khám phá mới mẻ về cổ tích, có lẽ nhà văn cũng đã gửi gắm suy tư của riêng ông: “Còn tôi, tôi có cách kết thúc khác. Đấy là bí mật của riêng tôi” (lời đề từ cuối truyện).

→ Mang theo nỗi trăn trở của những số phận hoang hoải trong những năm sau 1975: chiến tranh chấm dứt, để lại con người vụn vỡ bất toàn với đầy khoảng trống và góc khuất, con người không ngừng đặt ra những câu hỏi về sự hữu hạn của mình, về giá trị của cuộc đời và những điều tẻ nhạt vô nghĩa; song nó đồng thời vô cùng riêng tư và độc đáo.

4. Mở rộng

- Tác phẩm lớn: chạm được đến cả tính cá nhân và xã hội: chạm đến nhân loại và muôn người.

- Nhà văn: cái đen tối trong điều không tì vết, cái bế tắc giữa sự lạc quan.

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link