Đọc văn bản sau: 1. Trong cung quế (1) âm thầm chiếc bóng Đêm năm canh trông ngóng lần

Đọc văn bản sau:

1. Trong cung quế (1) âm thầm chiếc bóng

Đêm năm canh trông ngóng lần lần,

Khoảnh (2) làm chi, bấy chúa xuân

Chơi hoa cho rữa nhụy dần lại thôi.

5. Lầu đãi nguyệt (3) đứng ngồi dạ vũ (4)

Gác thừa lương (5) thức ngủ thu phong,

Phòng tiêu (6) lạnh ngắt như đồng

Gương loan (7) bẻ nửa, dải đồng(8) xẻ đôi,

Chiều ủ dột giấc mai (9) khuya sớm

10. Vẻ bâng khuâng hồn bướm (10) vẩn vơ

Thâm khuê (11) vắng ngắt như tờ,

Cửa châu gió lọt, rèm ngà (12) sương gieo.

Ngấn phượng liễn (13) chòm rêu lỗ chỗ,

Dấu dương xa (14) đám cỏ quanh co

15. Lầu Tần (15) chiều nhạt vẻ thu,

Gối loan (16) tuyết đóng, chăn cù (17) giá đông.

(Những khúc ngâm chọn lọc, tập I, NXB Giáo dục, 1994, tr.153-154)

Nguyễn Gia Thiều:

- Ông thuộc gia đình quý tộc, xuất thân là quan võ. Năm 1782, ông giữ chức Tổng binh ở Hưng Hóa, phong tước Ôn Như hầu, nhưng ông lại xin thôi, về sống cuộc đời tài tử, làm thơ, uống rượu và cả đi tu (ông có hiệu là Như ý Thiền).

- Ông là một thi nhân mà cũng là một nhạc sĩ. Ông đã sáng tác các bản nhạc Sơn trung âm, Sở từ điệu. Ông vẽ đẹp, có bức tranh Tổng sơn đồ được vua Lê khen thưởng. Ông cũng am tường cả về kiến trúc, Tháp chùa Thiên Tích (Bắc Ninh) đã được xây dựng dưới sự điều khiển của ông. Quãng cuối đời, ông có được triều Tây Sơn mời ra cộng tác, nhưng đã chối từ, về sống ở quê nhà: làng Liễu Ngạn, huyện Siêu Loại (nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh) cho đến khi mất.

- Cung oán ngâm khúc:

+ Hoành cảnh ra đời: Nguyễn Gia Thiều viết Cung oán ngâm khúc theo thể thơ song thất lục bát gồm 356 dòng vào cuối thế kỉ XIX, khi XH Việt Nam đang đi vào suy thoái với lối sống hưởng thụ, ăn chơi sa đọa của vua chúa và sự lầm than của nhân dân. Những số phận bất hạnh không chỉ có người nông dân mà còn có những cung nữ.

+ Tóm tắt nội dung tác phẩm: Cung oán ngâm khúc là bài ca ai oán của người cung nữ có tài sắc, trước được vưa yêu chuộng, sủng ái, nhưng chẳng bao lâu bị ruồng bỏ. Ở trong cung, nàng xót thương cho thân phận mình và oán trách nhà vua phụ bạc. Qua khúc ngâm, tác giả còn gửi gắm quan niệm của ông về cuộc đời bạc bẽo, phù du. Cả khúc ngâm dài 356 câu với một ngôn ngữ tài hoa, bác học, có nhiều chữ Hán và điển cố. Đoạn trích trên gồm 16 câu (từ câu 245 – 260)

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4 dưới đây:

Câu hỏi số 1:

Nhận biết

Chỉ ra đặc trưng của thể thơ song thất lục bát được thể hiện trong khổ một của đoạn trích trên.

Xem lời giải

Câu hỏi:724790

Phương pháp giải

Căn cứ đặc điểm thơ song thất lục bát.

Giải chi tiết

- Thể thơ: Song thất lục bát

- Số tiếng: 2 câu thất ngôn (7 tiếng) đan xen với 2 câu lục bát (6 tiếng và 8 tiếng)

- Vần: gieo vần chân, vần lưng. Hiệp vần theo quy định: tiếng cuối của câu thất thứ nhất hiệp vần với tiếng thứ năm của câu thất hai (bóng - ngóng); tiếng cuối của câu thất 2 sẽ hiệp vần với tiếng thứ 6 của câu lục và tiếng thứ 6 của bát (Ví dụ: lần – xuân – dần)

- Thanh điệu: Tuân thủ quy định về thanh điệu ở vị trí một số tiếng nhất định

- Nhịp: câu thất ngôn ngắt nhịp lẻ trước ¾; câu lục bát ngắt nhịp chẵn 2/4 và 4/4…

Câu hỏi số 2:

Thông hiểu

Em hiểu hai câu thơ sau như thế nào? Ngấn phượng liễn chòm rêu lỗ chỗ, Dấu dương xa đám cỏ quanh co

Xem lời giải

Câu hỏi:724791

Phương pháp giải

Phân tích.

Giải chi tiết

- Giải thích nghĩa từng câu:

+ Ngấn phượng liễn chòm rêu lỗ chỗ: dấu xe phượng, cỗ xe chở nhà vua đến với người cung nữ giờ rêu đã lên lỗ chỗ;

+ Dấu dương xa đám cỏ quanh co: dấu vết bánh xe dê kéo nhà vua đến với phi tần cỏ cũng đã mọc quanh co;

è Nghĩa cả hai câu:

+ Người cung nữ đã một thời được sủng ái, được nhà vui năng tới lui sủng hạnh nhưng đã rất lâu rồi nhà vua không còn ghé tới, không còn đoái thương, nàng cung nữ đã bị thất sủng

+ Hai câu thơ bộc lộ nỗi xót xa, bẽ bàng, tủi hổ của người cung nữ khi chỉ biết sống trong cô đơn mỏi mỏi, đợi mong vô vọng.

+ Qua đó thể hiện tấm lòng đồng cảm, xót thương của nhà văn trước số phận đáng thương của những người cung nữ bị thất sủng.

Câu hỏi số 3:

Thông hiểu

Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được thể hiện trong hai câu thơ Phòng tiêu (6) lạnh ngắt như đồng Gương loan (7) bẻ nửa, dải đồng(8) xẻ đôi

Xem lời giải

Câu hỏi:724792

Phương pháp giải

Căn cứ bài so sánh, phân tích.

Giải chi tiết

- Biện pháp so sánh: phòng tiêu lạnh ngắt như đồng

- Tác dụng:

- Cách ví von, so sánh giúp cho câu thơ trở nên giàu hình ảnh, tăng sức gợi cảm và sinh động.

- Gợi hình dung căn phòng của người cung nữ trở nên vô cùng lạnh lẽo à từ đó làm nổi bật tâm trạng cô đơn, sầu tủi khi bị thất sủng, bị nhà vua quên lãng.

- Tác giả bộc lộ niềm cảm thông, thương cảm với số phận bất hạnh của người cung nữ

Câu hỏi số 4:

Thông hiểu

Kể tên một văn bản khác có cùng thể thơ với đoạn trích trên.

Xem lời giải

Câu hỏi:724793

Phương pháp giải

Phân tích.

Giải chi tiết

Nỗi niềm chinh phụ (Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn) Tiếng đàn mưa (Bích Khê)

Quảng cáo

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link