Trong truyện ngắn Chiếc lược ngà, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã khắc hoạ cảnh chia tay của hai

Câu hỏi số 726530:

Vận dụng cao

Trong truyện ngắn Chiếc lược ngà, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã khắc hoạ cảnh chia tay của hai cha con ông Sáu:

Đến lúc chia tay, mang ba lô lên vai, sau khi bắt tay hết mọi người, anh Sáu mới đưa mắt nhìn con, thấy nó đứng trong góc nhà.

Chắc anh cũng muốn ôm con, hôn con, nhưng hình như cũng lại sợ nó giẫy lên lại bỏ chạy, nên anh chỉ đứng nhìn nó. Anh nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu. Tôi thấy đôi mắt mênh mông của con bé bỗng xôn xao.

– Thôi! Ba đi nghe con! – Anh Sáu khe khẽ nói.

Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi. Nhưng thật lạ lùng, đến lúc ấy, tình cha con như bỗng nổi dậy trong người nó, trong lúc không ai ngờ đến thì nó bỗng kêu thét lên:

- Ba... a... a... ba!

Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xẻ cả ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. Đó là tiếng “ba” mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng “ba” như vỡ tung ra từ đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc, nó chạy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Tôi thấy làn tóc tơ sau ót nó như dựng đứng lên.

Nó vừa ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc:

– Ba! Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!

Ba nó bế nó lên. Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa.

[…] Trong lúc đó, nó vẫn ôm chặt lấy ba nó. Không ghìm được xúc động và không muốn cho con thấy mình khóc, anh Sáu một tay ôm con, một tay rút khăn lau nước mắt, rồi hôn lên mái tóc con:

- Ba đi rồi ba về với con.

- Không - Con bé hét lên, hai tay nó siết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay không thể giữ được ba nó, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run.

(Sách giáo khoa Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2022, trang 198 – 199)

Viết bài văn khoảng ba trang giấy thi trình bày cảm nhận về tình cha con sâu nặng của ông Sáu và bé Thu, từ đó nhận xét về vai trò của người kể chuyện trong đoạn trích trên.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:726530

Phương pháp giải

Phân tích.

Giải chi tiết

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận văn nghị luận.

- Có đủ ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài kết luận được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận.

Thí sinh có thể triển khai theo nhiều hướng khác nhau để trình bày cảm nhận về tình cha con sâu nặng trong đoạn trích và đưa ra được nhận xét về vai trò của người kể chuyện, nhưng cần đảm bảo một số yêu cầu sau:

* Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm, đoạn trích

- Nguyễn Quang Sáng là một nhà văn – chiến sĩ. Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim và hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến cũng như sau hòa bình. Truyện ngắn của ông hấp dẫn người đọc bởi tình huống bất ngờ, ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật chân thực, tinh tế và ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.

- Truyện ngắn Chiếc lược ngà được viết năm 1966, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ diễn ra ác liệt, tác giả đang hoạt động ở chiến trường Nam Bộ.

- Ông Sáu đi kháng chiến khi đứa con đầu lòng (bé Thu) chưa đầy một tuổi. Sau tám năm xa cách, ông mới có dịp về thăm nhà. Khi ông trở về, bé Thu kiên quyết không nhận cha. Lúc bé nhận ra cha thì cũng là lúc cha con lại phải chia li.

- Đoạn trích nằm ở tỉnh huống thứ nhất của truyện, tập trung diễn tả tình cha con sâu nặng của ông Sáu và bé Thu trong giây phút chia tay đầy xúc động.

Cảm nhận tình cha con sâu nặng giữa ông Sáu và bé Thu được thể hiện trong đoạn trích

* Tình cảm sâu nặng ông Sáu dành cho con:

- Ông Sáu buồn bã, đau khổ vì đã đến lúc phải chia tay mà bé Thu vẫn chưa nhận ra ba, không gọi tiếng “ba” mà ông khao khát, mong chờ; nhưng ông vẫn chỉ nghĩ đến cảm xúc của đứa con bé bỏng (ông không dám lại gần con, chỉ đứng nhìn con bằng ánh mắt trìu mến lẫn buồn rầu rồi cất tiếng chào con khe khẽ).

- Ông Sáu bất ngờ, vui sướng, hạnh phúc tột cùng, xúc động vô bờ trước tiếng gọi “ba” và những hành động thể hiện tình yêu thương ba của con gái (cái ôm của người cha, nụ hôn lên mái tóc con và đặc biệt là giọt nước mắt mà ông cố giấu cho thấy tình cảm yêu thương sâu sắc, mãnh liệt mà ông dành cho con).

* Tình cảm nồng nhiệt, đầy xúc động của bé Thu với người cha trước lúc chia tay:

- Tình yêu cháy bỏng, mãnh liệt của bé Thu dành cho ba dồn nén bấy lâu giờ đã vỡ òa trong tiếng gọi “ba”; trong những hành động mạnh mẽ, hối hả (kêu, chạy xô tới, chạy thót lên, dang hai tay ôm chặt cổ ba,...) và vồ vập, cuống quýt (hôn ba nó cùng khắp, hôn tóc, hôn cổ, đặc biệt hôn cả vết thẹo dài bên má của ba,...).

- Khi nhận ra ba cũng là lúc ba phải lên đường đi chiến đấu, vì thế bé Thu sợ hãi và níu giữ ba bằng lời nói trong nước mắt (Không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!...) và hành động mạnh mẽ, quyết liệt (siết chặt lấy cổ, dang hai chân câu chặt lấy ba, đôi vai bé nhỏ run run,...)

* Nhận xét vai trò của người kể chuyện trong đoạn trích

- Câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất, người kể chuyện là bác Ba – người đồng đội thân thiết của ông Sáu, người trực tiếp chứng kiến và kể lại cuộc chia tay của cha con ông Sáu. Chọn nhân vật người kể chuyện như vậy khiến sự việc, tình tiết được kể chân thực, sinh động và đáng tin cậy.

- Người kể chuyện hoàn toàn chủ động điều khiển nhịp kể theo trạng thái cảm xúc của mình, chủ động xen vào những cảm nhận, suy nghĩ để làm tăng thêm cảm xúc và dẫn dắt sự tiếp nhận của người đọc.

* Đánh giá chung:

- Tình cảm cha con sâu nặng, cao đẹp của người lính trong chiến tranh được miêu tả cảm động từ hai phía bằng nghệ thuật miêu tả tâm lí và xây dựng tính cách nhân vật tài tình, ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ,...

- Đoạn trích khắc họa chân thực và cảm động cảnh chia tay của cha con ông Sáu cho thấy sự éo le, khốc liệt của chiến tranh. Qua đó, nhà văn ca ngợi tình cảm cha con thiêng liêng như một giá trị nhân bản sâu sắc.