Tìm đất đền ơn Thượng thư Nguyễn Văn Huy (2) là người xã Vĩnh Kiều, huyện
Tìm đất đền ơn
Thượng thư Nguyễn Văn Huy (2) là người xã Vĩnh Kiều, huyện Đông Ngàn. Ông nội là Nguyễn Phúc Ngộ, bình sinh thích làm việc thiện, từng ngụ cư ở xã Đông Lâu, huyện Yên Phong, chuyên nghề nấu rượu. Cạnh nhà ông có một cây bồ đề cổ thụ bị bão quật đổ, ông bèn mua về làm củi. Khi đào đến rễ cây, thấy ở dưới có một cái huyệt chôn chùng ba đống bạc. Ông đem số bạc ấy về cất đi, rồi sau dời nhà đi nơi khác.
Vài ba năm sau, một người khách phương Bắc tìm sang lấy bạc, nhưng dấu tích cũ không thấy đâu nữa, chỉ còn trơ một cái huyệt không. Người khách hỏi những người gần quanh, biết ông đã được số bạc ấy, bèn tìm đến nhà ông đưa ra một bản chúc văn cũ, nói rằng:
- Cũng vì món di sản của tiền nhân mà tôi phải cất công khó nhọc đến đây, không ngờ trời đã trao về ông rồi. Nay tôi định trở về nước sớm, chỉ dám mong ông giúp cho một ít lộ phí, thì tôi được đội ơn ông nhiều.
Nguyên từ khi ông được số bạc ấy đem về cất đi, vẫn không biết là bao nhiêu. Giờ đây, ông giờ xem chúc vẫn rồi kiểm lại thì thấy số bạc mình nhiêu. Giờ đây, ông giờ xem chúc văn rồi kiểm lại thì thấy số bạc mình được so với con số đã ghi không sai chút nào. Ông bèn khoản đãi vị khách và bảo rằng:
- Số bạc này chính tôi đã lấy, nhưng tôi y số cất đi, không hề dùng đến. Đã là tài sản gốc của nhà ông thì xin hoàn lại ông tất cả.
Người khách từ chối nói:
– Số bạc ấy dẫu là tài sản của tiền nhân tôi thật, nhưng nay ông sở hữu nó rồi thì đó là của ông. Nếu ông có lòng quyến cố, tôi chỉ xin chút ít đủ tiền ăn đường về nước thôi. Còn việc ông hoàn lại tất cả, tôi đâu dám tuân mệnh.
Ông nhất định không nghe. Người khách lại nói:
– Ông đã có lòng thành thì tôi xin bái lĩnh một nửa.
Ông đáp:
– Tôi nào phải là người không cận nhân tình mà dám coi thường chữ lợi. Chỉ vì số bạc này không phải là của tôi, chẳng qua trời sai tôi giữ lại cho ông nên tôi cất đi để đợi ông đó thôi, xin đừng nhọc lòng từ chối nữa.
Người khách không dám trái ý, bèn lĩnh bạc ra về.
Sau khi về nước, ông ta thường đem việc ấy kể cho nhiều người cùng nghe. Một thầy địa lý biết chuyện nói rằng:
– Thật hiếm có người tốt bụng như thế. Nay ta già mất rồi, giá còn trẻ thì thế nào cũng sang An Nam tìm cho nhà ấy một ngôi đất tốt để đền ơn. Người khách khẩn khoản xin thầy giúp cho. Thầy địa lý già nói:
– Ta có hai người học trò có thể sai đi được.
Người khách bèn cùng hai người đánh đường sang nước Nam.
Khi đến xã Vịnh Kiều hỏi thăm, thì ông đã mất từ năm trước. Khách bèn mua sắm lễ phúng đem đến nhà ông cúng tế. Cúng xong ra đi, không biết đi đâu.
Hơn hai tháng sau bọn họ lại quay lại. Người khách bảo con ông rằng:
– Tôi mang nặng ơn đức của tiên công, không biết lấy gì báo đáp. Nay tôi đem được hai thấy địa lý giỏi sang tìm đất tới để tạ ơn. Hiện đã tìm được hai ngôi: một ngôi kiểu “các núi chầu về”, có thể làm được một đời đế vương. Một ngôi kiểu “bông hoa nở giữa tờ sắc cáo trục”), có thể làm được một đời Phò mã. Trong hai ngôi ấy, anh thích ngôi nào?
Con ông trả lời rằng:
Chúng tôi là người quê mùa bỉ lậu, dám đâu mong những chuyện ấy. Chỉ mong được một ngôi đất đời nào cũng sinh được người văn nho là đủ.
Hai thầy địa lý nói rằng:
– Nếu thế thì ngôi đất đã có sẵn trong làng ta rồi, việc gì phải tìm đâu nữa.
Xét ngôi đất ấy long mạch từ xã Cẩm Chương chạy tới, quanh co như hình rắn, đến làng Vịnh Kiều là khúc đầu liền đột khởi hai gò đất nhỏ. Một gò hơi to và bằng phẳng. Một gò hơi bé và chênh chếch. Người học trò thứ nhất bảo huyệt ở gò to. Người thứ hai ngờ là không phải. Anh ta bèn đến chỗ một vũng nước sâu phía trước mặt, dầm mình xuống nước ngắm nghía hồi lâu, rồi đứng dậy nói rằng:
Tôi đã nghiệm kỹ, đích thực huyệt ở gò bé.
Hai người trạnh luận mãi mà vẫn không quyết, bèn vẽ bản đồ, sai người đem về Bắc xin sư phụ định đoạt. Thầy địa lý già xem xong bèn bảo :
Ngôi đất này là kiểu “rắn vàng nghe hến", tinh thần lắng ở tai. Hai gò tức là hai tai vậy. Gò lớn tất là tai điếc. Gò bé hơi chếch có tụ khí, huyệt ở đấy đấy.
Con ông theo lời, đem hài cốt ông đến táng ở mô đất ấy, ngồi phương Cấn trông phương Khôn). Quả nhiên đến đời thứ ba là Văn Huy thi đỗ Thám hoa khoa Đinh Hợi (1524) niên hiệu Minh Đức, làm quan đến Thượng thư mới về trí sĩ (2).
[….] Xét từ khi có thi cử, những người được đỗ, tất là văn bài phải khá. Nay Hiển Tích nhờ chữ Nôm mà được đỗ, có lẽ là một việc ngoa truyền chăng. Hoặc giả thời bấy giờ thi cử chưa có quy củ cho nên mới có chuyện lạ lùng như vậy. Nhưng điều đó cũng đủ thấy: học là ở người, còn đỗ hay hỏng là do số trời. Về sau có một viên Giám sinh vào tình thế, đến kỳ đệ tứ không làm được bài, bèn viết những câu văn chữ Nôm tản mạn đem nộp. Các quan chấm thi cho là vô hạnh, định truất cả Giám sinh, sau kêu nài mãi mới được tha. Việc ấy để làm răn cho những kẻ hay học đòi người khác.
(Trích “Tìm đất đền ơn”, Truyện truyền kì Việt Nam, Nguyễn Huệ Chi, Đoàn Thăng dịch”)
Trả lời các câu hỏi sau:
Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:
Xác định thể loại của văn bản trên?
Căn cứ các thể loại đã học.
Thượng thư Nguyễn Văn Huy được tác giả giới thiệu trực tiếp như thế nào?
Căn cứ bài đọc hiểu, tìm ý.
Chi tiết “Số bạc này chính tôi đã lấy, nhưng tôi y số cất đi, không hề dùng đến. Đã là tài sản gốc của nhà ông thì xin hoàn lại ông tất cả.” cho thấy nhân vật là người như thế nào?
Căn cứ bài đọc hiểu, phân tích.
“Chúng tôi là người quê mùa bỉ lậu, dám đâu mong những chuyện ấy. Chỉ mong được một ngôi đất đời nào cũng sinh được người văn nho là đủ.” Em có nhận xét gì về lí tưởng của con người trong xã hội cũ là gì?
Phân tích.
Học hành, thi cử, đỗ đạt, làm quan là khát vọng muôn đời của những bậc nho sĩ. Theo em, “nho sĩ” có thể làm gì để thực hiện khát vọng ấy?
Phân tích.
Quảng cáo
PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!
>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Hỗ trợ - Hướng dẫn
-
024.7300.7989
-
1800.6947
(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com
