Bệnh dại [1] Trong đầu năm 2024, tại một số tỉnh thành ở Việt Nam đã xảy ra
Bệnh dại
[1] Trong đầu năm 2024, tại một số tỉnh thành ở Việt Nam đã xảy ra những trường hợp tử vong thương tâm do bị mắc bệnh dại từ chó. Để có một cái hiểu đúng hơn về căn bệnh này, chúng ta hãy cùng đọc lời giải thích của hai chuyên gia nghiên cứu về bệnh dại nhiều năm Rodney Rohde và Charles Rupprecht về việc tiêm chủng ngừa dại hoạt động như thế nào và việc bảo vệ mình khỏi nhiễm bệnh như thế nào.
[2] Một con mèo hoang ở Omaha, Nebraska được xét nghiệm dương tính với bệnh dại vào tháng 11/2023. Nó chết vì biến thể virus của lửng chó, vốn được tìm thấy ở vùng núi Appalachians. Việc dò thấy biến thể này ở cách xa hàng trăm dặm với vùng Trung Tây đã làm dấy lên những lo ngại về một dịch bệnh tiềm năng và thiết lập một lực lượng y tế công cộng để tiêm chủng cho mọi con lửng chó trong khu vực này.
[3] Vậy nguyên nhân nào dẫn đến bệnh dại?
Virus dại là một loại virus gây bệnh cổ đại đã xuất hiện hàng nghìn năm. Từng được coi là một thứ bệnh nhiệt đới đã bị lãng quên, trên thực tế bệnh dại đã xuất hiện ở nhiều cộng đồng nghèo không có cơ sở hạ tầng phù hợp cho việc giám sát, ngăn ngừa và kiểm soát.
Bệnh dại là thứ bệnh không thể dự đoán được. Các giai đoạn nhiễm bệnh bao gồm giai đoạn ủ bệnh có phạm vi từ vài ngày đến vài tháng, với các triệu chứng ban đầu giống cúm, một giai đoạn tác động nhiều đến thần kinh, hôn mê và sau đó là chết. Các triệu chứng chung ở giai đoạn sớm ở người, như mệt mỏi, sốt, buồn nôn, thường không cụ thể. Các triệu chứng thần kinh có thể gồm sự hung hăng, hỗn loạn, khó nuốt và bị tê liệt.
Các mầm bệnh là nguyên nhân gây bệnh dại thuộc các loài virus Lyssavirus thường nhắm đến các loài động vật có xương sống máu nóng. Dẫu các nhà nghiên cứu tin là mọi loài động vật có vú đều dễ bị lây nhiễm, chỉ có một số loài động vật là ổ virus gây bệnh: các môi trường, nơi cư ngụ, quần thể nơi một mầm bệnh có thể sống, nhân lên và lan truyền. Tại Mỹ, các loài động vật có nguy cơ chứa mầm bệnh dại cao nhất là dơi, chồn, cáo, chó sói đồng cỏ và lửng chó (Ở Việt Nam, chó là ổ chứa virus chủ yếu, chiếm 96-97%, sau đó là mèo: 3- 4%, động vật khác là thỏ, chuột, sóc… chưa phát hiện được).
Phần lớn những người bị nhiễm bệnh dại đều do động vật cắn. Những con đường lây nhiễm ít phổ biến hơn là tiếp xúc với các màng nhầy của mắt, mũi hay miệng. Một khi virus nhảy vào cơ thể con người, nó có thể bắt đầu sao chép trong mô cơ hoặc sau đó đi trực tiếp vào não. Một khi nó lan sang các nội quan khác, người bệnh thường chết vì viêm não.
[4] Các trường hợp mắc bệnh dại có gia tăng?
Vô cùng khó khăn trong việc đo lường gánh nặng toàn cầu về bệnh dại bởi việc giám sát không đồng đều trên khắp thế giới.
Dẫu chuyện nhiễm dại hiếm khi xảy ra ở Mỹ, trung bình một đến ba trường hợp mỗi năm, căn bệnh này là nguyên nhân dẫn đến hàng chục ngàn cái chết trên toàn thế giới hằng năm.
Tỉ lệ mắc bệnh dại ở động vật biến thiên hằng năm. Trong suốt năm 2021, 54 khu vực pháp lý của Mỹ cho biết có 3.663 động vật nhiễm dại, suy giảm 18,2% so với năm trước. Các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, cụ thể từ đại dịch COVID-19, đã phải chịu cảnh đứt đoạn chủng ngừa bệnh dại trên động vật do tình hình đại dịch ảnh hưởng đến việc sản xuất vaccine và khả năng tiếp cận vaccine cũng như làm gia tăng số lượng các loài động vật hoang dã.
Các trường hợp mắc bệnh dại đã gia tăng ở nhiều quốc gia do những nhân tố sinh học và kinh tế xã hội. Ví dụ, ở Trung Quốc, các trường hợp mắc bệnh dại liên quan đến dân số đô thị và các trung tâm vận chuyển. Sự gần gũi một loài động vật nhạy cảm với một cộng đồng đang có dịch bệnh thì nguy cơ lây lan càng cao.
Sự gia tăng của nhiệt độ do biến đổi khí hậu có liên quan đến sự gia tăng của lan truyền bệnh dại bởi vì những thay đổi trong phạm vi sống của động vật. Ví dụ, ở những vùng ấm, sự liên quan về phân bố và sự thừa mứa các ổ mầm bệnh, như các loài động vật nhiệt đới như dơi quỷ, có thể gia tăng. Mức nhiệt gia tăng ở Bắc cực có thể làm gia tăng tần suất cáo Bắc cực và cáo đỏ tương tác với nhau và dẫn đến các dịch bệnh.
Tỉ lệ tương tác cao hơn của giữa người và động vật, cũng như các mức độ thấp hơn của giáo dục về dại và các biện pháp ngăn ngừa, liên quan đến sự rủi ro của nhiễm bệnh.
[5] Có thể kiểm soát thành công bệnh dại trong tự nhiên?
Những nỗ lực trước đây trong việc kiểm soát bệnh dại bao gồm việc tiêu hủy và tiêm chủng. Tiêu hủy các quần thể động vật không dẫn đến việc giảm thiểu lây nhiễm. Bên cạnh việc giết đi nhiều động vật khỏe mạnh, việc tiêu hủy không khả thi về kinh tế.
Tiêm chủng động vật, nói cách khác, có thể bảo vệ được cả động vật và người với việc tối thiểu nguy cơ và giảm chi phí. Tiêm chủng bệnh dại theo đường miệng trong tự nhiên bắt đầu từ những năm 1970 với việc phân bổ các mồi chứa vaccine ở môi trường địa phương. Người ta cho biết đã thành công trong việc kiểm soát bệnh dại giữa các quần thể cáo, sói đồng cỏ và lửng chó ở châu Âu và Bắc Mỹ.
Chúng tôi cùng tham gia vào chương trình chủng ngừa vaccine đường uống ở Texas. Nỗ lực này cuối cùng dẫn đến việc loại trừ bệnh dại ở chó trong bang này.
Vaccine đường uống được coi như biện pháp ngăn ngừa và kiểm soát bệnh dại ở động vật thuộc nhiều quốc gia khác, ví dụ như chó ở Thái Lan và Ấn Độ.
[6] Các vaccine dại hoạt động như thế nào?
Chưa có phương pháp điều trị bệnh dại nào được chứng minh, vì vậy ngăn ngừa thông qua giáo dục và tiêm chủng là tối cần thiết. Bệnh dại có thể được ngăn ngừa bằng việc tránh phơi nhiễm hoặc chủng ngừa trước và sau bị phơi nhiễm.
Dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), bao gồm phơi nhiễm hệ miễn dịch với một phiên bản vô hại của virus nhằm ngăn ngừa một lây nhiễm tương lai. Với người làm các nghề nghiệp có nguy cơ rủi ro cao như nhà sinh thái học tự nhiên, thú y và kiểm soát động vật, hai liều vaccine dại có thể đem lại một bảo vệ đáng kể trước bệnh dại.
Các trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh thường hiện đề xuất một liều bổ sung cho người ở mức độ nguy cơ phơi nhiễm gia tăng. Người thường tới các khu vực với sự lưu hành dại cao có thể muốn cân nhắc chủng ngừa.
[7] Dự phòng trước phơi nhiễm có nghĩa là tiêm vaccine hoặc các biện pháp y học để ngăn ngừa khả năng nhiễm bệnh càng sớm càng tốt trước khi bị phơi nhiễm. Trong phần lớn trường hợp, nó bao gồm một liều globulin miễn dịch bệnh dại ở người, HRIG, cũng như các liều vaccine dại trong ngày phơi nhiễm.
Được biết đến như miễn dịch học thụ động, HRIG trao cho con người có những kháng thể có thể làm trung hòa virus dại cho đến khi hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra được kháng thể của chính mình. Ba liều vaccine dại có thể được tiêm trong vòng từ ba đến 14 ngày sau phơi nhiễm. Người bị suy giảm miễn dịch có thể nhận thêm liều thứ năm.
Việc tiêm phòng cho vật nuôi và thú cưng rất quan trọng để giúp hạn chế phơi nhiễm virus dại. Động vật cần được tiêm một liều bổ sung phòng dại hằng năm.
Hiện có các vaccine dại mới cho người và vật nuôi đang được phát triển để cải thiện độ an toàn, chi phí và tính hiệu quả. Các nhà nghiên cứu cũng phát triển các phương pháp điều trị để kiểm soát dại khi sự lây nhiễm chạm đến hệ thần kinh trung ương.
[….]
[8] Ngày phòng chống dại thế giới được ấn định vào ngày 28/9 hằng năm, ngày qua đời của Louis Paster, để tưởng nhớ công lao của người phát triển vaccine dại.
* Rodney E. Rohde là giáo sư và phụ trách Khoa học phòng thí nghiệm Y học, ĐH Bang Texas
Charles Rupprecht là phó giáo sư thú y, ĐH Auburn
(Thanh Hương tổng hợp, Tạp chí Tia sáng)
Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 dưới đây:
Bài viết trên có mục đích là:
Đáp án đúng là: A
Căn cứ vào nội dung văn bản.
Đáp án cần chọn là: A
Hoàn thành câu sau bằng cách chọn đáp án Đúng hoặc Sai.
Ở Việt Nam, loài động vật được xem là ổ chứa virus bệnh dại chủ yếu, cao nhất trong tất cả các loài chính là chó mèo.
Đúng hay sai?
Đáp án đúng là: B
Căn cứ vào nội dung đoạn [3].
Đáp án cần chọn là: B
Điền một cụm từ không quá hai tiếng có trong bài đọc vào chỗ trống.
HRIG hay còn được gọi là globulin miễn dịch bệnh dại ở người được xem như một hình thức miễn dịch _____________, bởi khi được tiêm thì con người sẽ có những kháng thể có thể làm trung hòa virus dại cho đến khi hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra được kháng thể của chính mình.
Đáp án đúng là: thụ động
Căn cứ vào nội dung đoạn [7].
Đáp án cần điền là: thụ động
Hãy hoàn thành câu sau bằng cách kéo thả các cụm từ vào đúng vị trí.
Bệnh dại (tiếng Anh: Rabies) là một căn bệnh do gây ra viêm não ở người và động vật có vú khác. Triệu chứng ban đầu có thể bao gồm và ngứa ran nơi vết thương; tiếp đến là một hoặc nhiều hơn những triệu chứng sau: hành động bạo lực, kích động không kiểm soát, sợ nước, không thể cử động các phần cơ thể, lú lẫn, và mất ý thức. Một khi triệu chứng đã khởi phát thì kết cục gần như luôn là.
Đáp án đúng là: virus; sốt; tử vong
Căn cứ vào nội dung đoạn [3].
Đáp án cần chọn là: virus; sốt; tử vong
Đâu KHÔNG phải nguyên nhân dẫn đến bệnh dại gia tăng ở các quốc gia?
Đáp án đúng là: C
Căn cứ vào đoạn số [4].
Đáp án cần chọn là: C
Hoàn thành câu sau bằng cách chọn đáp án Đúng hoặc Sai.
Chỉ có một con đường lây nhiễm bệnh dại ở người là bị động vật mang mầm bệnh cắn.
Đúng hay sai?
Đáp án đúng là: B
Căn cứ vào nội dung đoạn [3].
Đáp án cần chọn là: B
Điền một cụm từ không quá hai tiếng có trong bài đọc vào chỗ trống.
Ngoài tiêm phòng vaccine cho người thì để ngăn ngừa bệnh dại, chính quyền các địa phương trên thế giới còn thực hiện tiêm chủng động vật bằng vaccine ____________.
Đáp án đúng là: đường uống
Căn cứ vào nội dung đoạn [5].
Đáp án cần điền là: đường uống
Hãy hoàn thành câu sau bằng cách kéo thả các cụm từ vào đúng vị trí.
Thủ phạm gây bệnh dại là các loại Lyssavirus bao gồm virus dại và lyssavirus dơi Úc. Khi đã vào cơ thể, virus dại bắt đầu quá trình . Từ lúc vào cơ thể, virus nhắm đến tế bào , đi theo những con đường để đến hệ thần kinh trung ương. Mọi loài , bao gồm con người, đều có thể bị nhiễm virus dại và khởi phát triệu chứng.
Đáp án đúng là: nhân bản; thần kinh; máu nóng
Căn cứ vào nội dung văn bản
Đáp án cần chọn là: nhân bản; thần kinh; máu nóng
Hoàn thành câu sau bằng cách chọn đáp án Đúng hoặc Sai.
Cho đến hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, đây là căn bệnh nguy hiểm chỉ có thể ngăn ngừa.
Đúng hay sai?
Đáp án đúng là: A
Căn cứ vào nội dung đoạn [6]
Đáp án cần chọn là: A
Thời gian từ khi mắc bệnh đến khi phát hiện triệu chứng của bệnh dại thường trong khoảng bao lâu?
Đáp án đúng là: A
Căn cứ vào nội dung đoạn [3]
Đáp án cần chọn là: A
Quảng cáo
Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí
>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Hỗ trợ - Hướng dẫn
-
024.7300.7989
-
1800.6947
(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com
