Tel: 024.7300.7989 - Phone: 1800.6947 (Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)

Thi thử toàn quốc cuối HK1 lớp 10, 11, 12 tất cả các môn - Trạm số 1 - Ngày 20-21/12/2025 Xem chi tiết
Giỏ hàng của tôi

VĂN HOÁ TẾT VÀ TẾT VĂN HOÁ (trích) Trần Quốc Vượng

VĂN HOÁ TẾT VÀ TẾT VĂN HOÁ

(trích)

Trần Quốc Vượng (1)

     Tín ngưỡng cơ bản của người tiểu nông Việt Nam trồng lúa nước cổ truyền, pha đậm đặc thêm bởi ảnh hưởng đạo Nho là sự thờ cúng tổ tiên.

     Tháng 12 lịch cổ truyền là tháng Lạp – Chạp, người ta đi "chạp mả", sửa sang, thắp hương trên các mộ phần, khấn khứa ông bà ông vải tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu...

     Cùng với mâm cỗ cúng ông Táo cũ 23 Tết là cỗ cúng tổ tiên. Cùng với mâm cỗ cúng đón ông Táo mới phút giao thừa ngoài sân là mâm cỗ cúng tổ tiên trên bàn thờ trong nhà, gian giữa.

     Và 3 ngày hay 5 ngày đầu năm mới là 3 – 5 ngày thường xuyên sửa cỗ cúng tổ tiên hưởng "hương hoa"; còn con cháu thụ lộc trong tinh thần cộng cảm (communion) gia đình - thân quyền.

     Tình cảm gia đình của người Việt Nam xưa rất nặng:

Tháng Giêng ăn Tết ở nhà.

     Dù đi làm ăn buôn bán nơi đâu quanh năm suốt tháng, gần ngày Tết người ta cũng tìm mọi cách trở về quê, về nhà để cúng tổ tiên, sum họp gia đình, cộng cảm cùng thân quyền nội ngoại.

     Như trên đã nói lối sống, thế ứng xử Việt 3 ngày Tết cổ truyền là:

     Mồng Một thì ở nhà cha

Mồng Hai nhà mẹ, mồng Ba nhà thầy.

     Đó là đạo đức hiếu lễ, đạo đức “tôn sư” của Nho phong.

     Vì Tết là đổi mới, là sức sống mới nên gam màu chủ đạo của việc trang trí Tết là màu đỏ tượng trưng màu máu, màu của sự sống và sự tái sinh, theo quan niệm nguyên thuỷ và được bảo lưu tại văn hoá phương Đông (Trong khi màu đỏ trên quốc kì tam tài Pháp tượng trưng lòng bác ái theo bảng giá trị văn hoa châu Âu Thiên chúa; với cách mạng màu đỏ tượng trưng sự tranh đấu): Pháo đỏ, câu đối đỏ, tranh Tết đều có màu đỏ.

(Trần Quốc Vượng, Văn hoá Tết và Tết văn hoá, in trong Văn hoá Việt Nam – Tìm tòi và suy ngẫm, NXB Văn hoá dân tộc – tạp chí Văn hoá Nghệ thuật, Hà Nội, 2000, tr. 331 – 333)

(1) Trần Quốc Vượng (1934 – 2005) quê ở Hà Nam; là nhà nghiên cứu văn hoá, lịch sử nổi tiếng của Việt Nam.

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:

Câu hỏi số 1:
Nhận biết

Văn bản đã trình bày những thông tin cơ bản nào?

Câu hỏi:757306
Phương pháp giải

Căn cứ bài đọc hiểu và phân tích.

Giải chi tiết

Văn bản đã trình bày thông tin về những nét đặc sắc của hoa Tết Việt Nam:

ü  Tết Việt Nam gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

ü  Tết Việt Nam gắn liền với truyền thống coi trọng tình cảm gia đình và tình gắn bó với cội nguồn của người Việt.

Câu hỏi số 2:
Nhận biết

Phần văn bản từ câu “Tín ngưỡng cơ bản của người tiểu nông Việt Nam... thờ cúng tổ tiên.” đến câu “Và 3 ngày... gia đình – thân quyến.” triển khai thông tin gì? Chỉ ra câu văn khái quát nội dung của phần văn bản đó.

Câu hỏi:757307
Phương pháp giải

Căn cứ nội dung đoạn văn đã cho, phân tích.

Giải chi tiết

- Đoạn văn đã cho triển khai thông tin về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào ngày Tết của người Việt.

- Câu văn khát quát nội dung của phần này là: “Tín ngưỡng cơ bản của người tiểu nông Việt Nam trồng lúa nước cổ truyền, pha đậm đặc thêm bởi ảnh hưởng đạo Nho là sự thờ cúng tổ tiên."

Câu hỏi số 3:
Thông hiểu

Chỉ ra các câu tục ngữ được tác giả trích dẫn trong văn bản và nêu tác dụng của việc trích dẫn đó.

Câu hỏi:757308
Phương pháp giải

Căn cứ bài về tục ngữ, phân tích tác dụng.

Giải chi tiết

- Tục ngữ: Tháng Giêng ăn Tết ở nhà.

Mồng Một thì ở nhà cha

Mồng Hai nhà mẹ, mồng Ba nhà thầy.

-  Tác dụng:

+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm, làm cho đoạn văn (tác phẩm) thêm sinh động, hấp dẫn

+ Khẳng định truyền thống văn hoá mang đậm bản sắc của người Việt Nam: gắn bó với gia đình, coi trọng việc thờ cúng tổ tiên, sum họp gia đình, kết nối với họ hàng,... trong ngày Tết.

Câu hỏi số 4:
Thông hiểu

Theo em, truyền thống trang trí ngày Tết với gam màu chủ đạo là màu đỏ thể hiện những nét riêng biệt, độc đáo nào trong văn hoá của người Việt Nam?

Câu hỏi:757309
Phương pháp giải

Căn cứ bài đọc hiểu, phân tích.

Giải chi tiết

- Truyền thống trang trí ngày Tết với gam màu chủ đạo là màu đỏ thể hiện những nét riêng biệt, độc đáo trong văn hoá của người Việt Nam.

- Theo quan niệm cổ xưa của người Việt Nam, màu đỏ là màu của máu – màu của “sự sống và sự tái sinh”.

- Màu đỏ cũng là biểu tượng cho sự may mắn, hưng thịnh.

=> Vì vậy, việc lựa chọn màu đỏ là gam màu chủ đạo cho ngày Tết thể hiện quan niệm về ngày Tết (sự khởi đầu may mắn), thái độ trân trọng sự sống và tinh thần lạc quan của người Việt Nam,...

Câu hỏi số 5:
Vận dụng

Có một xu hướng ngày càng trở nên phổ biến là nhiều người, đặc biệt là người trẻ, không ở nhà đón Tết truyền thống như trước mà tận dụng những ngày Tết để đi du lịch. Em đồng tình hay không đồng tình với xu hướng này? Vì sao?

Câu hỏi:757310
Phương pháp giải

Căn cứ bài đọc hiểu, vận dụng kiến thức bản thân, phân tích.

Giải chi tiết

Gợi ý cho quan điểm không tán thành:

- Vì Tết là thời điểm đặc biệt trong năm, khi mọi người đều được tạm gác lại công việc và những bộn bề lo toan suốt một năm để đoàn tụ cùng gia đình nên Tết trở thành dịp đoàn viên, gắn kết các thành viên trong một gia đình.

- Tết còn là dịp diễn ra nhiều phong tục, lễ hội truyền thống, nối kết quá khứ và hiện tại, con cháu với tổ tiên, với các thế hệ ông bà, cha mẹ.

=> Người Việt Nam có truyền thống chúc Tết xóm làng nên Tết còn là dịp bà con lối xóm thăm hỏi, chúc tụng nhau; cùng tham gia các lễ hôi mùa xuân. Vì thế, đây cũng là dịp để mỗi cá nhân và gia đình

Quảng cáo

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link

Hỗ trợ - Hướng dẫn

  • 024.7300.7989
  • 1800.6947 free

(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com