Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi 11-20: SÓNG THẦN [1] Định

Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi 11-20:

SÓNG THẦN

[1] Định nghĩa

Sóng thần (tsunami, theo tiếng Nhật, có nghĩa “sóng mạnh ở cảng”) là sóng biển mạnh do động đất, núi lửa phun hoặc đất chuồi dưới đáy biển tạo ra, làm cho nhiều người chết và thiệt hại vật chất nặng nề khi nó tràn lên đất liền. Không như nhiều người tưởng, sóng thần không phải là những ngọn sóng ầm ầm cuồn cuộn tiến vào đất liền mà người ta có thể mục kích và nghe được âm thanh của nó từ xa ngoài khơi. Ngay khi ngồi trên thuyền ngoài khơi xa, bạn cũng không thể biết sóng thần bắt đầu xuất hiện. Và quan sát từ máy bay, bạn cũng không hề thấy dấu hiệu báo trước một đợt sóng thần. Đó là lý do cơn sóng thần đã giết trong phút chốc hàng trăm nghìn người trong thảm họa đau lòng xảy đến ít nhất 10 quốc gia châu Á vào ngày 26-12-2004.

[2] Hiện tượng

Khi sóng thần được tạo ra ở ngoài khơi xa, sóng còn rất nhỏ và yếu vì nước quá sâu, nhưng là một chuỗi sóng có tốc độ rất cao, lên đến 800km/giờ!... Khi sóng thần dịch chuyển trên đại dương, chiều dài từ chóp sóng trước đến chóp sóng sau có thể cách xa hàng trăm kilômet hoặc hơn và độ cao chóp sóng chỉ khoảng vài mét. Do vậy, người ta không thể thấy dấu hiệu "chường mặt" của sóng thần. Nói cách khác, sóng thần không phải là sự di chuyển của bề mặt sóng mà là toàn bộ khối nước! Sóng thần chỉ thật sự hiện nguyên hình với sức mạnh hủy diệt kinh hoàng khi nó đến gần bờ. Tốc độ sóng biến mất và thay vào đó là độ cao sóng. Ở vùng nước nông, một sóng thần khổng lồ có thể cao đến 30m hoặc hơn (ngọn sóng thần tấn công vịnh Lituya, Alaska năm 1958 cao đến 525m).

[3] Nguyên nhân

Sóng thần là hậu quả dẫn theo của một vụ động đất. Thảm họa thiên tai chấn động ngày 26-12-2004 là hậu quả của một vụ động đất, trên bề mặt đĩa địa chất bên dưới Ấn Độ và Myanmar, làm vỡ một mảnh vỏ Trái đất (rộng khoảng 992km) sau khi đĩa Myanmar bất ngờ trồi lên, cao hơn đĩa Ấn Độ ít nhất 15m. Trận động đất lần này xảy ra cực mạnh với 9 độ Richter, lớn nhất trong bốn thập niên kể từ trận động đất Good Friday 9,2 độ Richter tấn công Alaska (Mỹ) vào năm 1964 và là trận lớn thứ tư kể từ năm 1900. Sức mạnh động đất lớn đến mức nó lan tận Somalia, cách tâm chấn 4.100km. Tâm chấn động đất nằm ở độ sâu 10km, cách tây Sumatra khoảng 160km, trong khu vực "vòng đai lửa" liên tục sinh ra động đất.

Ngoài động đất, sóng thần còn có thể được sinh ra bởi lở đất, phún xuất núi lửa, nổ hạt nhân hoặc thiên thạch.

[4] Dấu hiệu sắp có sóng thần

Đối với những người trên bờ biển khó biết sóng thần sắp tiến về phía mình. Dấu hiệu đầu tiên là nước biển chậm chạp cuộn lên với những con sóng không đổ, chứ không như sóng mạnh của bão sắp tới. Bỗng nhiên mặt biển dao động nhiều hơn bình thường, sau đó nhiều bọt biển nổi lên và rồi nước rút xuống thật nhanh. Do vậy, khi bạn đứng trên bãi biển và nhìn thấy nước biển đột ngột rút nhanh xuống bạn hãy nói cho những người chung quanh biết là sóng thần sắp xảy ra và mọi người hãy chạy nhanh vào đất liền, kiếm nơi cao mà trú, trước khi sóng thần đến.

[5] Các thảm họa sóng thần

Sóng thần đã được nhắc đến từ thời Thượng cổ. Năm 365, sóng thần tại Alexandria (Ai Cập) làm hàng nghìn người thiệt mạng. Sóng thần tai hại nhất trong lịch sử loài người xảy ra ngày 27-8-1883 sau khi núi lửa Krakatoa tại Indonesia phun: 36.000 người thiệt mạng trên bờ biển Java và Sumatra. Ngày 17-7-1998: sóng thần làm hơn 2.100 người chết tại Papua New Guinea. Ngày 16-8-1976: hơn 5.000 người chết tại vịnh Moro, Philippines. Ngày 22-5-1960: sóng thần cao 11m làm hơn 1.000 người thiệt mạng tại Chile. Ngày 15-6-1896: sóng thần cao 23m làm hơn 26.000 người thiệt mạng trong một lễ hội tôn giáo ở Nhật Bản.

[6] Hệ thống cảnh báo sóng thần

Hiện tại các hệ thống báo động sóng thần và sóng cao được thiết lập tại vùng duyên hải Thái Bình Dương và Nam Mỹ. Ngoài ra, các trung tâm báo động động đất và sóng thần ở Hawaii và Alaska được đặt dưới sự quản lý của Viện Địa chất Mỹ (USGS).

[…] Cho đến nay (theo website Trung tâm Nghiên cứu sóng thần thuộc Đại học Washington), chưa hệ thống nào có thể phát hiện sóng thần trước khi nó đem đến thảm họa, và cũng chưa hệ thống nào có thể tính được thời gian giữa một trận động đất và một sóng thần kéo theo. Chẳng hạn đợt sóng thần ngày 12-7-1993 gây ra bởi trận động đất ngoài khơi đảo Hokkaido (Nhật), sóng thần đã xuất hiện chỉ sau năm phút. Trong đợt sóng thần ngày 26-12-2004, sóng mạnh đến nam Thái-lan khoảng một giờ sau động đất. Hai tiếng rưỡi sau, dòng sóng thần dịch chuyển khoảng 1.600km bắt đầu ào vào Ấn Độ, Sri Lanka, tiếp đó là Malaysia, Maldives, Myanmar, Bangladesh... rồi cuối cùng đến Somalia.

[7] Giải nghĩa thêm về sóng thần

Sóng thần thật ra không liên quan đến sóng. Sóng là kết quả của ảnh hưởng sức gió và thủy triều là ảnh hưởng của lực hút Mặt trăng, Mặt trời cùng hành tinh; trong khi sóng thần không gây ra bởi sóng to gió lớn và cũng chẳng liên quan đến thủy triều. Đặc tính của sóng thần là sóng nước nông khác với sóng bởi gió.

Sóng bởi gió thường có chu kỳ (thời gian giữa hai đợt sóng liên tiếp) khoảng 5-20 giây và độ dài (khoảng cách giữa hai đợt sóng liên tiếp) khoảng 100-200m (website NOAA). Trong khi đó, sóng thần có chu kỳ 10-120 phút và bước sóng có thể lên đến 500km. Hơn nữa, sóng bởi gió thường mất năng lượng sau một quãng di chuyển; trong khi dó đó dịch chuyển ngầm trong lòng đại dương, sóng thần có thể đi cực nhanh và không mất nhiều năng lượng. Cụ thể, bởi vận tốc sóng thần liên quan độ sâu nên khi độ sâu nông dần, vận tốc sóng thần cũng biến mất nhưng tổng năng lượng sóng thần hầu như giữ nguyên. Trong đại dương sâu khoảng 6.100m, sóng thần di chuyển khoảng 890km/giờ (bằng vận tốc máy bay) và nó có thể lướt từ bên này đến bên kia Thái Bình Dương trong không đầy một ngày.

(Theo Một số kiến thức về sóng thần, báo Nhân dân, ngày 16/03/2022)

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 dưới đây:

Câu hỏi số 1:

Thông hiểu

Mục đích chính của tác giả khi viết văn bản trên là gì?

A. Giúp dự báo trận sóng thần sắp đến.

B. Trình bày những hậu quả ghê gớm mà sóng thần có thể gây ra.

C. Cung cấp cho mọi người những hiểu biết cơ bản về sóng thần.

D. Hướng dẫn mọi người cách tránh những cơn sóng thần.

Đáp án đúng là: C

Xem lời giải

Câu hỏi:774815

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc, cụ thể ở nhan đề.

Giải chi tiết

- Từ nhan đề văn bản Một số kiến thức về sóng thần đã cho thấy mục đích chính của nó là cung cấp những kiến thức quan trọng cần phải biết về hiện tượng tự nhiên: sóng thần. Theo đó, trong văn bản tác giả đi từ giải thích đến hiện tượng đến nguyên nhân… đã cho thấy mong muốn phác thảo toàn diện hiện tượng này rất lớn.

- Cùng với phương pháp loại trừ có thể bỏ cả ba đáp án còn lại vì đều không chính xác, không đáp ứng nội dung của cả văn bản.

Đáp án cần chọn là: C

Câu hỏi số 2:

Thông hiểu

Hãy hoàn thành câu hỏi dưới đây bằng cách chọn đáp án đúng hoặc sai.

	Đúng	Sai
a) Sóng thần được tạo nên bởi sóng và thủy triều.
b) Hiện nay, chưa hệ thống nào có thể phát hiện sóng thần trước khi nó đem đến thảm họa.
c) Khi sóng thần được tạo ra ở ngoài khơi xa, sóng còn rất ít và yếu.

Đáp án đúng là: S; Đ; S

Xem lời giải

Câu hỏi:774816

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc.

Giải chi tiết

- Thông tin thứ nhất là sai vì đoạn số [7] người viết khẳng định “sóng thần không gây ra bởi sóng to gió lớn và cũng chẳng liên quan đến thủy triều”.

- Thông tin thứ hai là đúng vì ở đoạn [6] có thông tin “Cho đến nay (theo website Trung tâm Nghiên cứu sóng thần thuộc Đại học Washington), chưa hệ thống nào có thể phát hiện sóng thần trước khi nó đem đến thảm họa”.

- Thông tin thứ ba là sai vì đoạn [2] người viết có đề cập đến “Khi sóng thần được tạo ra ở ngoài khơi xa, sóng còn rất nhỏ và yếu”. Tức là hai đặc điểm ở đây là nhỏ và yếu, trong đó nhỏ và ít là hai tính từ hoàn toàn khác biệt. Vậy nên thông tin này chưa chính xác.

Đáp án cần chọn là: S; Đ; S

Câu hỏi số 3:

Nhận biết

Dựa vào đoạn [3], những nguyên nhân chính nào gây ra một trận sóng thần? (Chọn nhiều đáp án đúng)

Gió lớn

Động đất, lở đất

Núi lửa

Nổ hạt nhân hoặc thiên thạch

Đáp án đúng là: B; C; D

Xem lời giải

Câu hỏi:774817

Phương pháp giải

Căn cứ vào đoạn số [3].

Giải chi tiết

Đọc đoạn số [3], người đọc sẽ nhận được các thông tin sau “Sóng thần là hậu quả dẫn theo của một vụ động đất” và “Ngoài động đất, sóng thần còn có thể được sinh ra bởi lở đất, phún xuất núi lửa, nổ hạt nhân hoặc thiên thạch”. Từ đó có thể thấy, động đất, lở đất, núi lửa, nổ hạt nhân hoặc thiên thạch là đáp án đúng liệt kê được những nguyên nhân dẫn tới sóng thần. Gió lớn không phải nguyên nhân, thậm chí sóng thần không liên quan đến gió “sóng thần không gây ra bởi sóng to gió lớn” (Thông tin thêm ở đoạn [7]).

Đáp án cần chọn là: B; C; D

Câu hỏi số 4:

Vận dụng

Dựa vào nội dung văn bản, điền một cụm từ không quá hai tiếng có trong bài đọc vào chỗ trống.

Sóng thần trở thành thảm họa tạo nên vô số những thiệt hại đau lòng chính bởi rất khó để có thể phát hiện ra __________ báo trước về nó nên không thể có phương án ứng phó.

Đáp án:

Đáp án đúng là: dấu hiệu

Xem lời giải

Câu hỏi:774818

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc.

Giải chi tiết

Bài viết đã có 2 lần tác giả nhắc đến việc sóng thần là một hiện tượng không dễ nhận ra như sau: “Và quan sát từ máy bay, bạn cũng không hề thấy dấu hiệu báo trước một đợt sóng thần” và “người ta không thể thấy dấu hiệu “chường mặt” của sóng thần”. Như vậy, từ các thông tin của bài viết có thể thấy chỗ trống trong bài chính là từ “dấu hiệu”.

Đáp án cần điền là: dấu hiệu

Câu hỏi số 5:

Vận dụng

cơn sóng Sóng mạnh Hậu quả Động đất chuỗi sóng Kết quả

Hãy hoàn thành câu sau bằng cách kéo thả các từ vào đúng vị trí.

Sóng thần (tsunami) là một có tốc độ rất cao. cùng những dịch chuyển địa chất lớn bên trên hoặc bên dưới mặt nước, núi lửa phun và va chạm thiên thạch đều có khả năng gây ra sóng thần. tai hại của sóng thần có thể ở mức cực lớn, giết chết bằng nhấn chìm trong nước đến hàng trăm ngàn người trong vài giờ.

Đáp án đúng là: chuỗi sóng; Động đất; Hậu quả

Xem lời giải

Câu hỏi:774819

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc.

Giải chi tiết

Từ thông tin “Khi sóng thần được tạo ra ở ngoài khơi xa, sóng còn rất nhỏ và yếu vì nước quá sâu, nhưng là một chuỗi sóng có tốc độ rất cao, lên đến 800km/giờ!...” ở đoạn 2, người đọc nhận ra thông tin đã bị ẩn đi chính là “chuỗi sóng”.

=> [vị trí thả 1]: chuỗi sóng

Ở vị trí ô trống thứ hai, trong định nghĩa về sóng thần, tác giả có viết “Sóng thần (tsunami, theo tiếng Nhật, có nghĩa “sóng mạnh ở cảng”) là sóng biển mạnh do động đất, núi lửa phun hoặc đất chuồi dưới đáy biển tạo ra, làm cho nhiều người chết và thiệt hại vật chất nặng nề khi nó tràn lên đất liền”. Phần in đậm đã cho thấy nguyên nhân đầu tiên tạo ra sóng thần chính là động đất, kết hợp với những yếu tố/hiện tượng khác.

=> [vị trí thả 2]: Động đất

Ở vị trí ô trống thứ ba, đi cùng với từ tai hại và rất nhiều những thiệt hại do sóng thần gây ra ở phía sau thì chỉ có một từ phù hợp là “hậu quả”.

=> [vị trí thả 3]: Hậu quả

Đáp án cần chọn là: chuỗi sóng; Động đất; Hậu quả

Câu hỏi số 6:

Nhận biết

Hoàn thành câu hỏi bằng cách chọn đáp án Đúng hoặc Sai.

Theo đoạn [1], vì sóng thần là sóng biển mạnh nên nó rất dễ được nhận ra ngay từ khi mới xuất hiện.

Đúng hay sai?

A. Sai

B. Đúng

Đáp án đúng là: A

Xem lời giải

Câu hỏi:774820

Phương pháp giải

Căn cứ vào đoạn số [1].

Giải chi tiết

Trong đoạn [1] có thông tin như sau “Ngay khi ngồi trên thuyền ngoài khơi xa, bạn cũng không thể biết sóng thần bắt đầu xuất hiện. Và quan sát từ máy bay, bạn cũng không hề thấy dấu hiệu báo trước một đợt sóng thần”. Chứng tỏ sóng thần là một hiện tượng rất khó nhận ra vì nó có những chuyển động ngầm mà đến gần bờ mới bung phá. Vì vậy nhận định ở đề bài là sai.

Đáp án cần chọn là: A

Câu hỏi số 7:

Thông hiểu

Việc tác giả đưa những số liệu vào trong văn bản có tác dụng gì?

A. Tăng tính thuyết phục cho lí lẽ

B. Tăng độ tin cậy cho thông tin

C. Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt

D. Tăng sự kịch tính cho câu chuyện

Đáp án đúng là: B

Xem lời giải

Câu hỏi:774821

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc.

Giải chi tiết

Theo đặc điểm của các văn bản nghị luận, sự xuất hiện của các dẫn chứng là để tăng tính thuyết phục cho luận điểm. Tuy nhiên, trong trường hợp văn bản khoa học này, các dẫn chứng về số liệu thì các con số được đưa ra sẽ thể hiện đặc trưng của nó đó chính là tính chính xác, giúp người đọc tin tưởng hơn về quan điểm của bài viết.

Đáp án cần chọn là: B

Câu hỏi số 8:

Thông hiểu

gây ra sóng bởi gió tạo ra sóng nước nông sức lực năng lượng

Hãy hoàn thành câu sau bằng cách kéo thả các từ, cụm từ vào đúng vị trí.

Sóng thần là , rất khác biệt so với những cơn sóng bình thường trên biển. Sóng là kết quả của ảnh hưởng sức gió và thủy triều trong khi sóng thần không bởi sóng to gió lớn và cũng chẳng liên quan đến thủy triều. Hơn nữa, sóng bởi gió thường mất , sau một quãng di chuyển; trong khi đó dịch chuyển ngầm trong lòng đại dương, sóng thần có thể đi cực nhanh và không mất nhiều năng lượng.

Đáp án đúng là: sóng nước nông; gây ra; năng lượng

Xem lời giải

Câu hỏi:774822

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung bài đọc.

Giải chi tiết

Theo đoạn văn số [7], có thể nhận thấy rõ thông tin “Đặc tính của sóng thần là sóng nước nông khác với sóng bởi gió”. Như vậy cụm từ cần điền là sóng nước nông.

=> [vị trí thả 1]: sóng nước nông

Cũng nằm trong đoạn văn số [7], tác giả viết “Sóng là kết quả của ảnh hưởng sức gió và thủy triều là ảnh hưởng của lực hút Mặt trăng, Mặt trời cùng hành tinh; trong khi sóng thần không gây ra bởi sóng to gió lớn và cũng chẳng liên quan đến thủy triều.”

=> [vị trí thả 2]: gây ra

Thông tin ô trống thứ ba được đề cập trong câu văn “Hơn nữa, sóng bởi gió thường mất năng lượng sau một quãng di chuyển; trong khi đó dịch chuyển ngầm trong lòng đại dương, sóng thần có thể đi cực nhanh và không mất nhiều năng lượng.”

=> [vị trí thả 3]: năng lượng

Đáp án cần chọn là: sóng nước nông; gây ra; năng lượng

Câu hỏi số 9:

Thông hiểu

Dựa vào đoạn [4], đâu là các dấu hiệu thể hiện một trận sóng thần sắp xảy ra? (Chọn nhiều đáp án đúng)

Nhiều bọt biển nổi lên và rồi nước rút xuống thật nhanh.

Mặt biển dao động nhiều hơn bình thường.

Sóng mạnh.

Nước biển cuộn lên rất nhanh với những con sóng không đổ.

Đáp án đúng là: A; B

Xem lời giải

Câu hỏi:774823

Phương pháp giải

Căn cứ vào đoạn số [4].

Giải chi tiết

- Đáp án A là đúng vì thông tin ở đoạn [4] đã cho thấy “sau đó nhiều bọt biển nổi lên và rồi nước rút xuống thật nhanh” là một dấu hiệu của sóng thần.

- Đáp án B là đúng vì đoạn [4] có thông tin “Bỗng nhiên mặt biển dao động nhiều hơn bình thường…” là một dấu hiệu của sóng thần.

- Đáp án C là sai vì thông tin phủ định rằng “Dấu hiệu đầu tiên là nước biển chậm chạp cuộn lên với những con sóng không đổ, chứ không như sóng mạnh của bão sắp tới.”

- Đáp án D là sai vì “Dấu hiệu đầu tiên là nước biển chậm chạp cuộn lên với những con sóng không đổ” ở đây là nước biển chậm chạp cuộn lên chứ không phải cuộn lên rất nhanh.

Đáp án cần chọn là: A; B

Câu hỏi số 10:

Thông hiểu

Dựa vào nội dung văn bản, điền một từ không quá một tiếng có trong bài đọc vào chỗ trống.

Khi liệt kê những thảm họa sóng thần, tác giả đã kể ra _____ trận sóng thần gây ra những thiệt hại rất to lớn trong lịch sử.

Đáp án:

Đáp án đúng là: sáu

Xem lời giải

Câu hỏi:774824

Phương pháp giải

Căn cứ vào đoạn số [5].

Giải chi tiết

Theo nội dung của đoạn [5] viết về các thảm họa sóng thần, tác giả đã liệt kê sáu trận sóng thần đã gây ra thiệt hại to lớn bao gồm các thời gian: Năm 365; ngày 27-8-1883; ngày 17-7-1998; ngày 16-8-1976; ngày 22-5-1960; ngày 15-6-1896.

Đáp án cần điền là: sáu

Quảng cáo

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.