Đọc văn bản sau: VĂN HOÁ TẾT VÀ TẾT VĂN HOÁ (Trích) Trần Quốc Vượng

Đọc văn bản sau:

VĂN HOÁ TẾT VÀ TẾT VĂN HOÁ

(Trích)

Trần Quốc Vượng (1)

Tín ngưỡng cơ bản của người tiểu nông Việt Nam trồng lúa nước cổ truyền, pha đậm đặc thêm bởi ảnh hưởng đạo Nho là sự thờ cúng tổ tiên.

Tháng 12 lịch cổ truyền là tháng Lạp – Chạp, người ta đi "chạp mả", sửa sang, thắp hương trên các mộ phần, khẩn khứa ông bà ông vải tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu...

Cùng với mâm cỗ cúng ông Táo cũ 23 Tết là cỗ cúng tổ tiên. Cùng với mâm cỗ cúng đón ông Táo mới phút giao thừa ngoài sân là mâm cỗ cúng tổ tiên trên bàn thờ trong nhà, gian giữa.

Và 3 ngày hay 5 ngày đầu năm mới là 3 – 5 ngày thường xuyên sửa cỗ cúng tổ tiên hưởng "hương hoa"; còn con cháu thụ lộc trong tinh thần cộng cảm (communion) gia đình – thân quyến.

Tình cảm gia đình của người Việt Nam xưa rất nặng:

Tháng Giêng ăn Tết ở nhà.

Dù đi làm ăn buôn bán nơi đâu quanh năm suốt tháng, gần ngày Tết người ta cũng tìm mọi cách trở về quê, về nhà để cúng tổ tiên, sum họp gia đình, cộng cảm cùng thân quyến nội ngoại.

Như trên đã nói lối sống, thế ứng xử Việt 3 ngày Tết cổ truyền là:

Mồng Một thì ở nhà cha

Mồng Hai nhà mẹ, mồng Ba nhà thầy.

Đó là đạo đức hiếu lễ, đạo đức “tôn sư" của Nho phong.

Vì Tết là đổi mới, là sức sống mới nên gam màu chủ đạo của việc trang trí Tết là màu đỏ tượng trưng màu máu, màu của sự sống và sự tái sinh, theo quan niệm nguyên thuỷ và được bảo lưu tại văn hoá phương Đông (Trong khi màu đỏ trên quốc kì tam tài Pháp tượng trưng lòng bác ái theo bảng giá trị văn hoá châu Âu Thiên chúa; với cách mạng màu đỏ tượng trưng sự tranh đấu): Pháo đỏ, câu đối đỏ, tranh Tết đều có màu đỏ.

(Trần Quốc Vượng, Văn hoá Tết và Tết văn hoá, in trong Văn hoá Việt Nam – Tìm tòi và suy ngẫm, NXB Văn hoá dân tộc – -tạp chí Văn hoá Nghệ thuật, Hà Nội, 2000, tr. 331 - 333)

Chú thích: (1) Trần Quốc Vượng (1934 – 2005) quê ở Hà Nam; là nhà nghiên cứu văn hoá, lịch sử nổi tiếng của Việt Nam.

Thực hiện các yêu cầu:

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:

Câu hỏi số 1:

Thông hiểu

Văn bản đã trình bày những thông tin cơ bản nào?

Xem lời giải

Câu hỏi:776017

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về văn bản thông tin kết hợp với đọc kĩ đoạn văn.

Giải chi tiết

- Thông tin về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên:

+ Thờ cúng tổ tiên là tín ngưỡng cơ bản của người Việt, đặc biệt là người tiểu nông trồng lúa nước.

+ Các nghi thức thờ cúng tổ tiên trong dịp Tết.

- Thông tin về các nghi thức cúng Tết:

+ Cúng ông Táo, cúng tổ tiên vào các ngày 23 Tết và trong suốt những ngày đầu năm mới.

+ Các hoạt động thăm mộ tổ tiên, sửa sang mồ mả, dâng cúng trên mâm cỗ.

- Thông tin về phong tục gia đình trong dịp Tết:

+ Tết là dịp đoàn tụ gia đình, thể hiện tình cảm gia đình nặng nề và tôn kính tổ tiên.

+ Sự quan trọng của việc sum vầy bên gia đình, tôn kính cha mẹ, thầy cô.

Câu hỏi số 2:

Thông hiểu

Phần văn bản từ câu "Tín ngưỡng cơ bản của người tiểu nông Việt Nam... thờ cúng tổ tiên." đến câu "Và 3 ngày... gia đình – thân quyến." triển khai thông tin gì? Chỉ ra câu văn khái quát nội dung của phần văn bản đó.

Xem lời giải

Câu hỏi:776018

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về văn bản thông tin kết hợp với đọc kĩ đoạn văn.

Giải chi tiết

- Thông tin triển khai:

+ Cung cấp chi tiết về tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, đặc biệt là trong dịp Tết Nguyên Đán.

+ Đề cập đến các nghi thức thăm mộ tổ tiên, cúng ông Táo và cúng tổ tiên vào các ngày đầu năm.

+ Nhấn mạnh sự quan trọng của tình cảm gia đình, thể hiện qua việc đoàn tụ gia đình trong dịp Tết.

+ Khắc họa văn hóa cộng cảm gia đình, thụ lộc trong sự sum vầy, yêu thương.

- Câu văn khái quát: "Tình cảm gia đình của người Việt Nam xưa rất nặng: Tháng Giêng ăn Tết ở nhà."

Câu hỏi số 3:

Thông hiểu

Chỉ ra các câu tục ngữ được tác giả trích dẫn trong văn bản và nêu tác dụng của việc trích dẫn đó.

Xem lời giải

Câu hỏi:776019

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về văn bản thông tin kết hợp với đọc kĩ đoạn văn.

Giải chi tiết

- Câu tục ngữ trích dẫn: "Mồng Một thì ở nhà cha, Mồng Hai nhà mẹ, mồng Ba nhà thầy."

- Tác dụng của việc trích dẫn:

+ Nhấn mạnh giá trị truyền thống về đạo đức hiếu lễ và tôn sư trong văn hóa Việt Nam.

+ Thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên, cha mẹ và thầy cô trong dịp Tết.

+ Làm rõ mối quan hệ thân thiết, trân trọng trong gia đình và xã hội.

Câu hỏi số 4:

Thông hiểu

Theo em, truyền thống trang trí ngày Tết với gam màu chủ đạo là màu đỏ thể hiện những nét riêng biệt, độc đáo nào trong văn hoá của người Việt Nam?

Xem lời giải

Câu hỏi:776020

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về văn bản thông tin kết hợp với đọc kĩ đoạn văn.

Giải chi tiết

- Màu đỏ trong văn hóa Tết:

+ Màu đỏ tượng trưng cho sự sống, sự tái sinh, mang ý nghĩa tốt lành, may mắn trong năm mới.

+ Màu đỏ trong pháo, câu đối, tranh Tết, biểu thị sự đổi mới, hy vọng và năng lượng tích cực.

+ Màu đỏ cũng thể hiện sự bền vững, bảo vệ tổ tiên, sự bảo vệ gia đình.

- Nét riêng biệt, độc đáo trong văn hóa người Việt:

+ Màu đỏ không chỉ là trang trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, gắn kết với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

+ Màu sắc này phản ánh niềm tin vào sự may mắn, tài lộc và sự thịnh vượng trong dịp đầu năm.

Câu hỏi số 5:

Vận dụng

Có một xu hướng ngày càng trở nên phổ biến là nhiều người, đặc biệt là người trẻ, không ở nhà đón Tết truyền thống như trước mà tận dụng những ngày Tết để đi du lịch. Em đồng tình hay không đồng tình với xu hướng này? Vì sao?

Xem lời giải

Câu hỏi:776021

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về văn bản thông tin kết hợp với đọc kĩ đoạn văn.

Giải chi tiết

- Lý do đồng tình:

+ Việc đi du lịch trong dịp Tết có thể giúp người trẻ có trải nghiệm mới, khám phá văn hóa và tạo ra những ký ức đáng nhớ.

+ Giúp giảm bớt áp lực của việc phải tổ chức, chuẩn bị cho Tết, nhất là trong xã hội hiện đại khi mọi người có công việc bận rộn.

- Lý do không đồng tình:

+ Tết là dịp để sum vầy, thể hiện tình cảm gia đình. Việc đi du lịch có thể làm mất đi giá trị của việc đoàn tụ gia đình.

+ Mất đi cơ hội tham gia vào các nghi lễ, phong tục truyền thống như thờ cúng tổ tiên, tạo nên sự thiếu hụt trong việc giữ gìn văn hóa gia đình.

Quảng cáo

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.