Tel: 024.7300.7989 - Phone: 1800.6947 (Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)

Thi thử toàn quốc cuối HK1 lớp 10, 11, 12 tất cả các môn - Trạm số 1 - Ngày 20-21/12/2025 Xem chi tiết
Giỏ hàng của tôi

Chủ đề: LÍ TƯỞNG SỐNG Bạn sẽ trở thành những gì mà bạn tin tưởng  (Oprah Winfrey) I. Đọc

Chủ đề: LÍ TƯỞNG SỐNG

Bạn sẽ trở thành những gì mà bạn tin tưởng

 (Oprah Winfrey)

I. Đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn nghị luận văn học (5,0 điểm) 

CHUYỆN GÃ TRÀ ĐỒNG GIÁNG SINH (Trích)

(Trà đồng giáng đản lục)

Dương Đức Công tên là Tạc, người phủ Thường Tín xứ Sơn Nam (1). Về triều vua Huệ Tông nhà Lý (2), ông làm quan coi việc hình án trấn Tuyên Quang (3) xét rõ mọi điều oan khuất, khiến các vụ án đều được công bằng. Vì sự nhân từ phúc hậu, người thời bấy giờ gọi là Đức công. Năm 50 tuổi, Đức công vẫn không có con trai, chợt bị ốm nặng rồi chết, hồi lâu lại tỉnh bảo với mọi người rằng:

- Ta vừa đến một chỗ thành đèn vách sắt, toan bước chân vào thì có một viên chức ngăn lại. Viên ấy dẫn ta đi sang phía hữu, thấy có những cửa đỏ biển son. Vén áo đi vào cửa này thì thấy san sát những tòa rộng dẫy dài, có đến hơn trăm người thắt đai đứng hầu sau trước. Giữa có hai vị mặc áo bào tía ngồi đối diện nhau ở bên một cái án, đưa mắt cho viên chức kia bảo lấy sổ son của họ Dương ra xem, một lát hai vị cùng nhìn nhau bảo rằng:

- Dương gian thật không có người nào được thế, cứu sống cho mọi người nhiều lắm. Chỉ tiếc hưởng tuổi không dài và dòng sau không người nối dõi. Người như thế mà không biểu dương thì làm sao khuyến khích cho kẻ khác được; ta sẽ phải tâu lên Thượng đế.

            Bèn truyền cho Đức công hẵng xuống tạm nghỉ ở cái hành lang phía đông. Chừng độ nửa ngày, hai vị ấy lại sai dẫn Đức công vào, bảo rằng:

- Nhà ngươi ngày thường vốn có tiếng là người lương thiện. Thượng đế khen ngợi, ban cho một người con trai tốt và cho sống lâu thêm hai kỷ (4) nữa. Nên mau về đi mà cố gắng làm thêm điều âm đức, đừng bảo là trên cõi minh minh không biết gì đến.

Đoạn sai viên chức kia dẫn về. Khi ra khỏi cửa, Dương hỏi rằng:

- Chẳng hay đây là dinh tòa nào? Ai là chủ trương và coi giữ công việc gì?

Viên chức ấy nói:

- Đây là một tòa trong 24 tòa ở Phong Đô (5); phàm người mới chết đều phải qua cả. Người nào tên ghi ở sổ son, may ra còn có khi sống mà về được, chứ đã tên ghi sổ mực thì chẳng còn có mong gì. Nếu ông không phải là người xưa nay hết lòng làm việc thiện thì cũng khó bề thoát được.

Bèn cùng nhau chia tay từ biệt, rồi ông bừng tỉnh như một giấc chiêm bao.

Bà vợ cũng nói là đêm qua lúc cuối canh một, có ngôi sao nhỏ rơi vào lòng, lòng bỗng thấy rung động. Rồi bà có mang đủ ngày tháng sinh ra được một cậu con trai, đặt tên cho là Thiên Tích. Thiên Tích thích uống trà lắm, thường tự ví mình như Lư Đồng Lục Vũ (6) đời xưa. Song thiên tư cao mại, học vấn rộng rãi, phàm sách vở văn chương cổ kim, không cái gì là không thiệp liệp. Đức công mừng mà rằng:

- Thế là ta có dòng giống rồi!

Bèn chuyên đem những nghĩa lý chân chính dạy con. Sau đó 24 năm, ông vô bệnh mà mất, Thiên Tích thương xót rất mực; xa gần ai nấy đều cảm động.

        (Nguyễn Dữ, in trong Truyền kỳ mạn lục, NXB Văn học)

*Chú thích:

(1) Thường Tín: nay là huyện, thuộc tỉnh Hà Tây.

(2) Huệ Tông (? - 1226): tức Lý Hạo Sảm, vua thứ tám nhà Lý, ở ngôi: 1211-1224, niên hiệu Kiến Gia.

(3) Trấn Tuyên Quang gồm tỉnh lỵ và một số huyện của tỉnh Hà Giang, Vĩnh Phúc, Yên Bái ngày nay.

(4) Kỷ: một kỷ là 12 năm.

(5) Phong Đô: một tòa coi việc hình ngục ở địa phủ.

(6) Lư Đồng Lục Vũ: hai người nghiện trà ở thời Đường, Trung Quốc được coi là thần trà

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:

Câu hỏi số 1:
Nhận biết

Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản. 

Câu hỏi:787139
Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các ngôi kể để nhận diện

Giải chi tiết

- Ngôi kể thứ ba: người kể giấu mình đi, không là nhân vật trong truyện nhưng biết hết tất cả mọi việc

Câu hỏi số 2:
Thông hiểu

Chỉ ra và nhận xét về bối cảnh (không gian, thời gian) diễn ra trong văn bản 

Câu hỏi:787140
Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để xác định các yếu tố không gian, thời gian và nhận xét dựa vào đặc trưng của thể loại truyện truyền kì

Giải chi tiết

- Không gian: Xuất hiện ở 2 vùng không gian: Dương gian (Phủ Thường Tín, trấn Tuyên Quang) và Địa phủ (thành đèn vách sắt, những cửa đỏ biển son, 24 tòa ở Phong Đô)

- Thời gian: Triều vua Huệ Tông nhà Lý, Năm 50 tuổi, hai kỷ, Đêm qua, Sau đó 24 năm,...

? Nhận xét: Bối cảnh có sự giao thoa giữa hai thế giới thực và ảo tạo nên sự hấp dẫn và li kì cho câu chuyện.

Câu hỏi số 3:
Thông hiểu

Liệt kê ít nhất 2 chi tiết kì ảo có trong văn bản và cho biết vai trò của yếu tố kì ảo ấy 

Câu hỏi:787141
Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về đặc trưng thể loại truyện truyền kì để nhận diện yếu tố kì ảo và phân tích tác dụng

Giải chi tiết

- Chi tiết kì ảo:

+ Dương Đức Công chết đi sống lại, được Diêm Vương cho thêm tuổi thọ và ban cho con trai.

+ Bà vợ thấy sao rơi vào lòng rồi có mang.

- Tác dụng:

+ Tạo nên sự hấp dẫn, li kì cho câu chuyện.

+ Thể hiện quan niệm "ác giả ác báo, thiện giả thiện báo" của người xưa.

+ Góp phần làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp của nhân vật Dương Đức Công.

Câu hỏi số 4:
Vận dụng

Thông điệp nào được gửi gắm qua lời nói của viên chức cõi âm: Người nào tên ghi ở sổ son may ra còn sống, tên ghi sổ mực thì chẳng mong gì? 

Câu hỏi:787142
Phương pháp giải

Thông qua lời nói của viên chức cõi âm để rút ra thông điệp phù hợp, sâu sắc

Giải chi tiết

- Sổ son: Dành cho những người tích đức, làm việc thiện → Được ban phúc, hồi sinh.

- Sổ mực: Dành cho kẻ gian ác, tham lam → Không thể thoát khỏi sự trừng phạt.

- Thông điệp: Con người phải tự chịu trách nhiệm về hành động của mình, làm điều thiện sẽ được ban phúc, gây điều ác ắt bị trừng phạt thích đáng.

Câu hỏi số 5:
Vận dụng cao

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật Dương Đức Công trong văn bản “Chuyện gã trà đồng giáng sinh”

Câu hỏi:787143
Phương pháp giải

- Hình thức: Đoạn văn

- Dung lượng: khoảng 200 chữ

- Dạng bài: Nghị luận văn học

- Vấn đề nghị luận: Nhân vật Dương Đức Công trong văn bản “Chuyện gã trà đồng giáng sinh”

Giải chi tiết

Yêu cầu chung

- Đoạn văn nghị luận văn học khoảng 200 chữ với đầy đủ cấu trúc 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn

- Xác định đúng vấn đề nghị luận, nêu được các ý kiến và các lí lẽ, bằng chứng cụ thể, thuyết phục.

- Không mắc lỗi chính tả, diễn đạt.

Yêu cầu cụ thể:

* Mở đoạn:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nhân vật cần phân tích.

- Nêu cảm nhận, ấn tượng khái quát về nhân vật ấy.

* Thân đoạn:

- Giới thiệu chung về nhân vật Dương Đức Công

+ Lai lịch, xuất thân: Tên là Tạc, người phủ Thường Tín, xứ Sơn Nam.

+ Chức quan: làm quan coi việc hình án trấn Tuyên Quang.

+ Hoàn cảnh: Được người đời thương quý nhưng 50 tuổi vẫn không có con trai, chợt ốm nặng rồi chết

- Những phẩm chất của nhân vật (Phân tích + Chứng minh):

+ Là một vị quan thanh liêm, chính trực:

Luôn xét xử công bằng, giải oan cho người bị khuất tất. Được người dân ca ngợi, gọi là "Đức công".

+ Là một người có tấm lòng lương thiện, nhân hậu:

Luôn làm việc thiện, tích đức, giải oan cho dân lành, khiến “các vụ án đều được công bằng”. Được cõi âm khen ngợi: "Dương gian không có người nào được thế". Được Diêm Vương ghi nhận và ban thưởng.

+ Là một người cha mẫu mực, hết lòng yêu thương và dạy dỗ con cái:

Truyền dạy cho con “nghĩa lí chân chính”. Mong muốn con trở thành người có ích cho xã hội.

+ Đánh giá về nhân vật Dương Đức Công

Nhân vật Dương Đức Công là hiện thân của những phẩm chất tốt đẹp của con người. Thể hiện quan niệm "ở hiền gặp lành" của người xưa. Góp phần làm nổi bật giá trị nhân văn của tác phẩm.

+ Nghệ thuật:

Xây dựng tình huống truyện độc đáo, kết hợp yếu tố hiện thực và kì ảo Xây dựng nhân vật thông qua nét khắc họa: thân thế, lời nói, hành động → làm nổi bật phẩm chất tốt đẹp

* Kết đoạn:

- Khẳng định Dương Đức Công là hình tượng tiêu biểu cho mẫu người đức độ, công minh.

- Thông điệp: Đề cao lối sống nhân nghĩa, tin vào công lý...

Quảng cáo

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link

Hỗ trợ - Hướng dẫn

  • 024.7300.7989
  • 1800.6947 free

(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com