Hãy viết bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích đoạn thơ sau: Tự tình

Câu hỏi số 817601:

Vận dụng

Hãy viết bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích đoạn thơ sau:

Tự tình tháng ba

- Bình Nguyên Trang –

Mùa xuân ơi

Người gieo hạt trên cánh đồng kỉ niệm

Tháng ba sương khói như lòng

Tôi thả tình tôi trên một dòng sông

Chiều đồng giao nhức màu hoa bèo tím

Mặc năm tháng ngày đêm

Kí ức xanh một vùng bến bãi

Nôn nao nỗi niềm hoa cà hoa cải

Dáng con đò gầy như dáng chị tôi

Vàng đi nắng ơi

Cho nỗi buồn tôi rạng ngời hy vọng

Tôi mặc lòng tôi lang thang đầu con sóng

Nghe tiếng chuông nguồn cội nhắc tên mình

Xin được bắt đầu bằng hai chữ bình minh

Cho bài hát hoài niệm về quê cũ

Dẫu tháng năm chưa bao giờ yên ngủ

Và trong tôi hoa gạo vẫn nhọc nhằn

Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm

Nỗi đau đáu của một người viễn xứ

Ngày đang mới trong một chiều đã cũ

Gọi tên mùa trong tiếng lá dần xanh

(Bình Nguyên Trang, Bài hát ngày trở về, NXB Văn học, 2024, tr. 49-50)

* Chú thích: Bình Nguyên Trang tên thật là Vũ Thị Quỳnh Trang, sinh năm 1977 tại Nam Định hiện đang công tác tại Báo Nhân dân, là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Thơ Bình Nguyên Trang ý vị, đậm chất nữ tính, giàu nội tâm, đôi khi man mác nỗi u hoài xa vắng. Nhà thơ nhạy cảm và tinh tế với những cung bậc cảm xúc sâu sắc, nhất là khi viết về tình yêu, kí ức tuổi hoa niên hay tình cảm đối với quê hương, gia đình.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:817601

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về cách viết bài nghị luận văn học

Giải chi tiết

Gợi ý:

* Mở bài: - Giới thiệu tác giả Bình Nguyên Trang: một cây bút nữ hiện đại, thơ giàu chất trữ tình, lắng đọng, nhiều suy tư về quê hương, kí ức, thân phận và tình yêu.

- Giới thiệu bài thơ Tự tình tháng ba (trích Bài hát ngày trở về, 2024): viết trong mạch cảm hứng về mùa xuân, tháng ba, quê hương và nỗi niềm người viễn xứ.

- Nêu vấn đề: bài thơ là khúc tự tình đầy hoài niệm, chan chứa tình yêu quê, tình người, cùng khát vọng hướng về cội nguồn.

* Thân bài:

LĐ1. Khái quát chung

- Cảm hứng hoài niệm về quê hương, tuổi thơ, ký ức gắn với mùa xuân tháng ba.

- Giọng thơ trữ tình, dạt dào, vừa tha thiết, vừa bâng khuâng; có lúc day dứt, có lúc bừng sáng hy vọng.

LĐ2. Phân tích nội dung bài thơ.

- Bài thơ là khúc tự tình của một người con xa xứ, mỗi tháng ba về, vào dịp cuối xuân, lại trào dâng trong lòng nỗi nhớ quê, nhớ nhà, nỗi niềm bâng khuâng, mơ màng, hoài niệm về thuở hoa niên trong trẻo.

- Khổ 1,2: Tháng ba có những nỗi niềm được gọi thành tên (Nôn nao nỗi niềm hoa cà hoa cải/ Cho nỗi buồn tôi rạng ngời hi vọng/ Nỗi đau đáu của người viễn xứ...) ; nhưng cũng có nỗi niềm mơ hồ như sương khói, bàng bạc những hoài niệm về một miền kí ức. Nổi bật trong nỗi nhớ, dòng hoài niệm của nhân vật trữ tình là hình ảnh một miền quê thanh bình yên ả với bến bãi, dòng sông, con đò, hoa cà hoa cải, sắc tím của hoa bèo, đặc biệt là sắc đỏ của hoa gạo tháng ba.

+ Khổ 1: Tháng ba – dòng sông ký ức và tình yêu

. Hình ảnh: “Người gieo hạt trên cánh đồng kỉ niệm” → gợi sự sống, sự hồi sinh của ký ức, tình yêu trong tháng ba mùa xuân.

. “Tôi thả tình tôi trên một dòng sông” → tình yêu, nỗi nhớ được gửi vào không gian bao la, bất tận.

. “Chiều đồng giao nhức màu hoa bèo tím” → gợi vẻ đẹp buồn, man mác, như nỗi nhớ day dứt trong lòng.
→ Khổ thơ mở ra không gian thiên nhiên tháng ba đẫm sương khói, gắn liền với tâm trạng bâng khuâng, khắc khoải.

+ Khổ 2: Hồi ức tuổi thơ, tình thân, quê nhà

. Kí ức gắn liền với “bến bãi”, “hoa cà hoa cải” → hình ảnh gần gũi, dung dị, đậm chất đồng quê Bắc Bộ.

. “Dáng con đò gầy như dáng chị tôi” → phép so sánh gợi hình, gợi cảm; con đò gầy guộc như chính dáng người thân lam lũ, tảo tần.
→ Khổ thơ thấm đẫm tình cảm gia đình, tình quê, làm hiện lên vẻ đẹp giản dị mà sâu lắng.

- Khổ 3,4,5: Tình cảm của nhân vật trữ tình dành cho quê cũ là tình yêu, nỗi nhớ, niềm thương đau đáu. Trong nỗi nhớ thương da diết của người con xa xứ, có nỗi buồn, nhưng cao hơn cả vẫn là niềm hi vọng, là khát khao đi xa rồi sẽ trở về, đi xa để thêm gắn bó với quê hương, nguồn cội.

+ Khổ 3: Nỗi buồn hóa thành hy vọng

. “Vàng đi nắng ơi / Cho nỗi buồn tôi rạng ngời hy vọng” → buồn nhưng không bi lụy; từ nỗi buồn, tác giả tìm thấy ánh sáng hy vọng.

. “Nghe tiếng chuông nguồn cội nhắc tên mình” → âm vang tâm linh, thức tỉnh ý thức về gốc rễ, cội nguồn dân tộc.
→ Đây là khổ thơ chuyển giọng, từ nỗi buồn hướng tới sự sống, niềm tin và sự gắn bó bền chặt với quê hương.

+ Ước vọng khởi đầu, khúc ca quê cũ

. “Xin được bắt đầu bằng hai chữ bình minh” → khát vọng khởi đầu mới, tươi sáng.

.“Dẫu tháng năm chưa bao giờ yên ngủ” → dòng thời gian không ngừng chảy, mang theo bao biến động, nhưng trong tác giả vẫn rực cháy tình quê.

. “Hoa gạo vẫn nhọc nhằn” → biểu tượng tháng ba, gợi nỗi đau đáu, lo toan, nhung nhớ khắc khoải.

+ Khổ 5: Nỗi lòng người viễn xứ – khép lại khúc tự tình

“Tôi đi xa để gần gũi ngàn năm” → nghịch lý giàu chất triết lí: càng xa quê, càng cảm thấy gắn bó, gần gũi.

“Ngày đang mới trong một chiều đã cũ” → sự chồng chéo của thời gian, của kí ức và hiện tại.

“Gọi tên mùa trong tiếng lá dần xanh” → niềm tin vào sự hồi sinh, sự tiếp nối bất tận của quê hương và ký ức.
→ Khép lại bài thơ là tiếng lòng người xa quê, vừa day dứt, vừa khát khao trở về, hòa nhập vào sự sống quê nhà.

LĐ3. Nghệ thuật

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu tính biểu tượng (sông, bến, con đò, hoa gạo, hoa cải, bình minh...).

- Giọng điệu trữ tình, khi bâng khuâng, khi thiết tha, lúc lại bừng sáng hy vọng.

- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp từ... tạo nhạc điệu ngân nga, da diết.

- Kết hợp hài hòa giữa cảm xúc cá nhân và âm hưởng chung của tình quê, tình người.

LĐ4. Nội dung, tư tưởng

- Bài thơ là tiếng lòng tự tình của tác giả với tháng ba, với quê hương trong nỗi nhớ da diết.

- Thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, nỗi nhớ khôn nguôi của người viễn xứ.

- Khát vọng hướng về nguồn cội, trân trọng những giá trị giản dị của quê nhà.

- Từ nỗi buồn và hoài niệm, tác giả gửi gắm niềm tin, sự sống và hy vọng vào tương lai.

* Kết bài:

- Khẳng định: Tự tình tháng ba là một thi phẩm giàu cảm xúc, vừa tha thiết, vừa sâu lắng, kết hợp hài hòa nỗi nhớ quê và khát vọng sống.

- Đặt bài thơ trong hành trình sáng tác của Bình Nguyên Trang: tiêu biểu cho chất thơ hoài niệm, đầy nhân văn.

- Liên hệ: gợi nhắc mỗi người trân trọng quê hương, gìn giữ ký ức và cội nguồn trong dòng chảy cuộc đời.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.