Viết bài văn phân tích bài thơ sau: CHẠY GIẶC Tan chợ vừa nghe tiếng

Câu hỏi số 836403:

Vận dụng

Viết bài văn phân tích bài thơ sau:

CHẠY GIẶC

Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây,

Một bàn cờ thế phút sa tay.

Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy,

Mất ổ bầy chim dáo dác bay.

Bến Nghé của tiền tan bọt nước,

Ðồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây.

Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng,

Nỡ để dân đen mắc nạn này?

(*) Hiện nay chưa thấy tài liệu nào nói rõ thời điểm ra đời của bài thơ Chạy giặc. Căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử, cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu và nhất là nội dung tác phẩm, có người cho rằng bài thơ này đã được tác giả viết ngay sau khi thành Gia Định bị thực dân Pháp bắt đầu tấn công (ngày 17-2-1859). Bài Chạy giặc (có sách ghi là Chạy Tây) là một trong những tác phẩm đầu tiên của văn học yêu nước chống Pháp nửa cuối TK XIX.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:836403

Phương pháp giải

Căn cứ nội dung bài học, phân tích, vận dụng linh hoạt các thao tác lập luận …

Giải chi tiết

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả: Nguyễn Đình Chiểu – nhà thơ yêu nước tiêu biểu nửa cuối thế kỉ XIX, dùng thơ văn như vũ khí chiến đấu chống xâm lăng.

Giới thiệu bài thơ: “Chạy giặc” là một trong những tác phẩm đầu tiên của văn học chống Pháp, ghi lại khung cảnh đau thương khi thực dân Pháp tấn công Gia Định (1859). Bài thơ vừa phản ánh hiện thực tang thương của đất nước vừa chứa đựng nỗi lòng yêu nước, căm thù giặc và khát vọng bảo vệ nhân dân.

2. Thân bài

a) Khái quát chung

Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.

Hoàn cảnh sáng tác: Gắn với sự kiện Pháp đánh thành Gia Định, xã hội rối loạn, dân chúng lầm than. Từ quan sát thực tế, Nguyễn Đình Chiểu khái quát cảnh nước mất, nhà tan và lời nhắn gửi về trách nhiệm của người cầm quyền.

b) Phân tích nội dung từng phần

- Hai câu đề: “Tan chợ…” – “Một bàn cờ thế…”

Cảnh chợ tan khi nghe tiếng súng Tây => gợi sự hỗn loạn, bất ngờ, hoảng loạn.

Hình ảnh “bàn cờ thế phút sa tay” => ẩn dụ cho thế nước nguy nan, cuộc đối đầu bị phá vỡ nhanh chóng.
=> Tố cáo sự tấn công bất ngờ của giặc và sự bị động, yếu thế của triều đình.

- Hai câu thực: “Bỏ nhà…” – “Mất ổ…”

Cảnh dân chạy giặc: “lũ trẻ lơ xơ chạy”, “bầy chim dáo dác bay” => hình ảnh cụ thể, chân thật, đầy tang thương.

Biểu hiện sự đảo lộn của đời sống, sự hoảng loạn của con người và thiên nhiên.
=> Nỗi đau của tác giả trước cảnh dân đen khốn khổ vì giặc ngoại xâm.

Hai câu luận: “Bến Nghé…” – “Đồng Nai…”

Tả cảnh quê hương bị tàn phá: “của tiền tan bọt nước” => tài sản của dân trở nên hư vô.

“Tranh ngói nhuốm màu mây” => ngói đỏ trở thành màu tang thương.
=> Gợi hình ảnh nền kinh tế, văn hóa, cuộc sống của cả vùng đất Nam Bộ chìm trong khói lửa.

Hai câu kết: “Hỏi trang…” – “Nỡ để…”

Câu hỏi tu từ hướng đến người cầm quyền: tướng lĩnh, triều đình đang ở đâu?

Nỗi xót xa và phẫn uất: dân đen bị bỏ mặc trước thảm hoạ ngoại xâm.
=> Thể hiện tinh thần yêu nước, trách nhiệm với dân và thái độ phê phán mạnh mẽ của Nguyễn Đình Chiểu.

c) Nghệ thuật

Thể thơ Đường luật chặt chẽ, hàm súc.

Hình ảnh giàu sức gợi: chợ tan, bầy chim bay, bọt nước, màu mây.

Nghệ thuật đối, ẩn dụ, câu hỏi tu từ tăng sức biểu cảm.
=> Kết hợp giữa chất trữ tình yêu nước và giọng điệu đau xót – phẫn uất.

d) Ý nghĩa, tư tưởng

Ghi lại chân thực cảnh nước mất, dân chạy loạn trong buổi đầu kháng Pháp.

Thể hiện nỗi đau, lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm trước vận nước nguy nan.

Bày tỏ nỗi xót xa vì triều đình nhu nhược, bỏ mặc nhân dân.
=> Khẳng định giá trị nhân đạo và tinh thần yêu nước sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu.

3. Kết bài

Khẳng định “Chạy giặc” là tiếng kêu xé lòng của một nhà thơ yêu nước trước cảnh dân tình lầm than.

Tác phẩm có giá trị lịch sử – nhân văn lớn, là bản cáo trạng mạnh mẽ đối với tội ác xâm lược và sự nhu nhược của triều đình.

Bày tỏ sự trân trọng đối với tấm lòng thương dân, tinh thần yêu nước kiên trung của Nguyễn Đình Chiểu.

Tham Gia Group Dành Cho 2K11 Chia Sẻ, Trao Đổi Tài Liệu Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến lớp 8 trên Tuyensinh247.com. Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Cam kết giúp học sinh lớp 8 học tốt, hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link