Phân tích vẻ đẹp của Sông Đà trong những đoạn văn sau, từ đó anh/chị hãy nhận xét về

Câu hỏi số 336166:

Vận dụng cao

Phân tích vẻ đẹp của Sông Đà trong những đoạn văn sau, từ đó anh/chị hãy nhận xét về phong cách nghệ thuật tài hoa, độc đáo của nhà văn Nguyễn Tuân:

…Còn xa lắm mới đến cái thác dưới. Những đã thấy tiếng nước réo gần mãi lại, réo to mãi lên. Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng…

…Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên Sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước Sông Đà. Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh cánh hến của Sông Gâm, Sông Lô. Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về…

(Trích “Người lái đò Sông Đà” Nguyễn Tuân SGK Ngữ văn 12, tập 1, NXB Giáo dục, trang 187, trang 191)

Phương pháp giải

phân tích, lý giải, tổng hợp

Giải chi tiết

*Yêu cầu chung (1,0 điểm): Viết bài văn nghị luận, có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài; xác định đúng vấn đề cần nghị luận: cần triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; có sáng tạo trong diễn đạt, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề cần nghị luận; đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.

*Yêu cầu cụ thể (4,0 điểm):

1.Mở bài (0,5 điểm)

Nguyễn Tuân là nhà văn của cái đẹp, ông muốn đua tài năng viết văn của mình với vẻ đẹp của tạo hóa. Qua tùy bút Người lái đò Sông Đà, ta thấy được rất rõ tâm hồn say mê khám phá vẻ đẹp mang chất vàng mười thiên nhiên của Nguyễn Tuân. Trong mỗi trang viết, ông luôn chứng tỏ nét tài hoa và uyên bác của mình.

Qua hai đoạn văn tiêu biểu, Nguyễn Tuân với lòng tự hào của mình đã khắc họa những nét hùng vĩ độc dữ, nham hiểm vừa thơ mộng gợi cảm của thiên nhiên đất nước qua hình ảnh con sông Đà.

2.Thân bài (3,0 điểm):

a.Khái quát chung:

Tùy bút Người lái đò Sông Đà được in trong tập tùy bút Sông Đà (1960), gồm 15 bà tùy bút và một bài thơ ở dạng phác thảo. Tác phẩm được viết trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Đó là kết quả của chuyến đi thực tế của nhà văn đến Tây Bắc trong kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là chuyến đi thực tế năm 1958. Nguyễn Tuân đến với nhiều vùng đất khác nhau, sống với bộ đội, công nhân và đồng bào các dân tộc. Thực tiễn xây dựng cuộc sống mới ở vùng cao đã đem đến cho nhà văn nguồn cảm hứng sáng tạo.

b.Phân tích vẻ đẹp khác nhau của Sông Đà trong hai đoạn trích:

Đoạn 1: (1,0 điểm):

Nguyễn Tuân như một nhạc trưởng đang điều khiển một dàn giao hưởng chơi thật hùng tráng bài ca của gió thác xô sóng đá:

-Ban đầu tác giả mới để dàn nhạc cất lên khúc như đang oán trách, van xin, khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi bất ngờ âm thanh được phóng to hết cỡ, các nhạc khí bừng bừng thét lên khúc nhạc của một thiên nhiên đang ở đỉnh điểm của một cơn phấn khích mạnh mẽ và man dại: nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa càng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng…

-Sự liên tưởng vô cùng phong phú, âm thanh của thác đá Sông Đà được Nguyễn Tuân miêu tả không khác gì âm thanh của một trận động rừng, động đất hay nạn núi lửa thời tiền sử. Lấy lửa để tả nước, lấy rừng để tả sông.

-Nguyễn Tuân quả là đã chơi ngông trông nghệ thuật. Câu văn ngắn, nhịp nhanh; nghệ thuật nhân hóa cùng với các từ: Réo gần, réo to, gằn, chế nhạo, khiêu khích, van xin, oán trách… khiến nước thác như một sinh thể có linh hồn sống động, tâm trạng phong phú, tính cách dữ dội.

Đoạn 2: (1,0 điểm):

Nguyễn Tuân vừa tả Sông Đà lại vừa gợi lên vẻ đẹp lỗng lẫy giống như một cô gái Tây Bắc e ấp tình tứ:

-Tác giả sử dụng trùng điệp các đối so sánh liên hoàn để tô đậm thêm vẻ đẹp muôn vẻ, muôn sắc của dòng sông: Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở goa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân…

-Điệp ngữ “tuôn dài” được lặp lại hai lần nhấn mạnh chiều dài Sông Đà chảy dọc theo biên giới phía Tây Tổ quốc, phép so sánh Sông Đà như một áng tóc trữ tình lại nhấn mạnh dáng hình dòng sông mềm mại, óng ả, mượt mà, duyên dáng, uyển chuyển, yêu kiều. Hình ảnh ẩn hiện mây trời Tây bắc và phép so sánh mây trời ấy cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân đã làm tăng thêm vẻ đẹp tình tứ, hư ảo, kín đáo và e ấp của dòng sông.

-Động từ “bung nở” là một động từ mạnh đứng trước hai loài hoa của mùa xuân là hoa gạo đỏ tươi và hoa ban trắng tinh khiến làm tăng thêm cảm nhận về sự vận động của sắc màu cứ xôn xao, rạo rực rồi bừng lên lộng lẫy, trang điểm cho dòng sông đẹp tuyệt diệu cuốn hút lòng người.

c. So sánh những điểm giống và khác nhau trong hai đoạn trích (1,0 điểm):

-Điểm giống:

Nội dung: Hai đoạn văn đều nói đến vẻ đẹp Sông Đà, đặc biệt là nước Sông Đà, qua đó, làm hiện lên cái tôi độc đáo của Nguyễn Tuân (ngôn từ phong phú; khả năng tổ chức câu văn xuôi giàu giá trị tạo hình; trí tưởng tượng mãnh liệt; tiếp cận đối tượng ở phương diện văn hóa thẩm mĩ…)

Nghệ thuật: ngôn ngữ giàu hình ảnh, nghệ thuật nhân hóa…

-Điểm khác:

Nội dung: cùng tả nước Sông Đà nhưng đoạn một tả âm thanh, đoạn hai tả màu nước nên đoạn một như một bản nhạc, đoạn hai như một bức họa; đoạn một tô đậm vẻ đẹp hùng vĩ dữ dội; đoạn hai tô đậm vẻ đẹp thơ mộng trữ tình.

Nghệ thuật: Câu văn (đoạn một câu ngắn, nhịp nhanh; đoạn hai câu dài, nhịp chậm); ngôn ngữ (đoạn một thiên về góc cạnh, nhiều động từ; đoạn hai thiên về cái đẹp mềm mại, gợi hơn tả); về giọng điệu (đoạn một giọng điệu mạnh mẽ, đoạn hai giọng điệu tha thiết nhẹ nhàng).

3.Kết luận (0,5 điểm):

Qua hai đoạn văn trong tùy bút Người lái đò Sông Đà, người đọc thấy được phong cách nghệ thuật tài hoa uyên bác của nhà văn Nguyễn Tuân: vốn hiểu biết phong phú trong nhiều lĩnh vực, năng lực thẩm mĩ sắc sảo và lối viết tài hoa phóng túng… Nhà văn đã bộc lộ tình yêu đất nước, niềm tự hào hứng khởi, gắn bó tha thiết với non sông Việt Nam trong thời kì đổi mới xây dựng đất nước. Ở đó thiên nhiên vừa như kẻ thù số một của con người vừa như một người bạn phục vụ đắc lực xây dựng cuộc sống.

Xem lời giải

Câu hỏi:336166

Tham Gia Group Dành Cho 2K7 luyện thi Tn THPT - ĐGNL - ĐGTD

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Lộ Trình Sun 2025 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi TN THPT & ĐGNL; ĐGTD) tại Tuyensinh247.com. Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, 3 bước chi tiết: Nền tảng lớp 12; Luyện thi chuyên sâu; Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.