Tel: 024.7300.7989 - Phone: 1800.6947 (Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)

Thi thử toàn quốc cuối HK1 lớp 10, 11, 12 tất cả các môn - Trạm số 1 - Ngày 20-21/12/2025 Xem chi tiết
Giỏ hàng của tôi

Cảm nhận về vẻ đẹp của đoàn thuyền đánh cá qua khổ đầu và khổ cuối trong bài thơ

Câu hỏi số 345491:
Vận dụng cao

Cảm nhận về vẻ đẹp của đoàn thuyền đánh cá qua khổ đầu và khổ cuối trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then đêm sập cửa

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm cùng gió khơi

….

Câu hát căng buồm với gió khơi

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời

Mặt trời đội biển nhô màu mới

Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

(Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.139, 140)

Quảng cáo

Câu hỏi:345491
Phương pháp giải

phân tích, lý giải, tổng hợp

Giải chi tiết

a. Yêu cầu về hình thức

- Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

Trình bảy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; Thân bài biết triển khai liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; Kết bài chốt lại được vấn đề và thể hiện được nhận thức của bản thân.

- Không mắc lỗi diễn đạt, chính tả, dùng từ, đặt câu

b. Xác định được đúng vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận vẻ đẹp của đoàn thuyền đánh cá qua khổ đầu và khổ cuối trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” – Huy Cận.

c. Yêu cầu về nội dung

Chia vấn đề cần nghị luận thành các ý phù hợp; các ý được triển khai theo trình tự hợp lí có sự liên kết chặt chẽ, biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và dẫn chứng; dẫn chứng phải lấy từ thực tiễn đời sống, cụ thể và sinh động.

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần làm rõ những ý cơ bản sau:

1/ Giới thiệu chung:

- Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới với những tác phẩm nổi tiếng như Lửa thiêng, Vũ trụ ca,... Sau Cách mạng, ông nhanh chóng hòa nhập vào công cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc chống thực dân Pháp xâm lược. Hòa bình lập lại, từng trang thơ Huy Cận ấm áp hơi thở của cuộc sống mới đang lên.

- Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" nằm trong tập "Trời mỗi ngày lại sáng", được sáng tác ở Hòn Gai, năm 1958, nhân một chuyến tác giả đi thực tế  dài ngày. Ra đời giữa bối cảnh miền Bắc mới hoà bình, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhân dân thực sự được làm chủ cuộc đời, làm chủ đất nước, bài thơ được đánh giá là một trong những bài thơ hay của thơ ca Việt Nam hiện đại.

- Khổ đầu và khổ cuối tạo thành một vòng thời gian từ khi đoàn thuyền đánh cá ra khơi đến khi trở về.

 2/ Phân tích:

a/ Khổ đầu - Cảnh đoàn thuyền ra khơi:

* Được xây dựng trên nền của một buổi hoàng hôn tuyệt đẹp.

- Hình ảnh so sánh độc đáo trong câu 1: "Mặt trời xuống biển như hòn lửa" tái hiện một không gian kì vĩ, tráng lệ của cảnh hoàng hôn trên biển.

+ Điểm nhìn nghệ thuật: nhìn từ con thuyền đang ra khơi.

+ Thời gian: hoàng hôn -> sự vận động của thời gian.

+ Quang cảnh hùng vĩ của bầu trời lúc chiều tà -> vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ của cảnh hoàng hôn trên biển.

-  Biện pháp tu từ nhân hóa ở câu 2: "Sóng đã cài then đêm sập cửa"

+ Được sáng tạo từ chi tiết thực: những con sóng cài ngang như chiếc then cửa của vũ trụ. Bóng đêm “sập cửa”  gợi khoảnh khắc mặt trời vụt tắt và màn đêm bất ngờ buông xuống bao trùm tất cả.

+ Gợi không gian vũ trụ rộng lớn, mênh mông, kì vĩ mà vẫn gần gũi, ấm áp như ngôi nhà của con người.

Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi:

- Chữ “lại” vừa chỉ một sự kiện lặp đi lặp lại vừa chỉ sự trái chiều vì khi vũ trụ đã kết thúc một ngày dài để lặng vào yên nghỉ thì đoàn thuyền đánh cá lại bắt đầu một cuộc lao động mới -> Gợi một nhịp sống thanh bình của quê hương, đất nước. Sau bao năm tháng chiến tranh con người Việt Nam mới có một cuộc sống lao động bình yên.

“Câu hát căng buồm cùng gió khơi”: Sự kết hợp hai hình ảnh: “câu hát” và “gió khơi” đã cụ thể hóa sức mạnh đưa con thuyền ra khơi. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “câu hát căng buồm” đã tái hiện vẻ đẹp tâm hồn, niềm vui lao động của người dân chài - đoàn thuyền ra khơi trong niềm vui lao động.

- Khung cảnh ra khơi được diễn tả trong một thời điểm khá đặc biệt: đúng lúc hoàng hôn buông xuống, thiên nhiên dọn dẹp chuẩn bị nghỉ ngơi:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then đêm sập cửa

Qua trí tưởng tượng độc đáo của Huy Cận, hoàng hôn hiện lên thật kì vĩ: mặt trời lặn như “hòn lửa” lớn bị nhúng nước; sóng vỗ ngang như “cài then”, bóng đêm như tấm cưa lớn “sập” xuống mau lẹ. Hàng loạt so sánh, nhân hóa, ẩn dụ làm vũ trụ vào đêm như có hồn, vũ trụ được hình dung như một ngôi nhà lớn vào đêm với những động tác như con người: tắt lửa, cài then, sập cửa… Màn đêm là tấm cửa khổng lồ, những lượn sóng là then cài, thiên nhiên mang vẻ mênh mang, huyền bí, đầy thách thức với con người.

b. Khổ thơ cuối bài thơ -  khúc tráng ca lao động tấu lên khúc khải hoàn

- Không gian thơ vận động từ “mặt trời xuống biển” (khổ 1) đến “mặt trời đội biển” (khổ 7), tức là từ đêm tối ra bình minh, từ bóng tối ra ánh sáng, đồng thời hành trình đánh cá cũng vận động từ lúc ra khơi đến lúc trở về trong thắng lợi.

Câu hát căng buồm với gió khơi

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời

Mặt trời đội biển nhô màu mới

Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

Câu đầu khổ cuối bài thơ lặp lại câu cuối khổ đầu (với một biến thể nhỏ: thay chữ “cùng” thành chữ “với”) tạo ra một phép trùng điệp đầy âm vang của khúc tráng ca lao động: “câu hát” theo suốt hành trình lao động của người dân chài, đoàn thuyền ra khơi bằng tiếng hát, đánh cá trên biển cùng tiếng hát, trở về vẫn hát vang. Bốn chữ “hát” lặp lại trong bài thơ ngân nga như một điệp khúc hào hùng rạo rực điềm vui.

- Đoạn thơ dựng lại cuộc đua tốc độ: giữa đoàn thuyền và mặt trời, giữa con người và vũ trụ. Nhà thơ hai lần sử dụng phép song hành giữa thiên nhiên và con người: lần 1 ở câu 2 song hành trong một câu thơ (“đoàn thuyền” ở đầu câu, “mặt trời” ở cuối câu), lần 2 ở câu 3 và 4 song hành qua hai câu thơ “mặt trời” ở câu 3, “mắt cá” ở câu 4. Sự song hành ấy chứng tỏ cả hai tới đích cùng thời gian, không có kẻ thắng người thua tạo thành một kết thúc thật huy hoàng, tạo nên hai câu thơ hài hòa như hai vế đối: mặt trời tỏa sáng trên cao, mắt cá tỏa sáng dưới biển, muôn triệu mắt cá lấp lánh như những “mặt trời bé thơ”. Mắt cá trở thành biểu tượng rực rỡ của thành quả lao động, biểu tượng lấp lánh niềm hi vọng vào tương lai. Phép đối giữa “mặt trời” và “mắt cá” một lần nữa lại nâng con người ngang tầm vũ trụ.

3/ Kết luận

Đoàn thuyền đánh cá là một bài ca lao động hứng khởi, hào hùng. Nhà thơ ca ngợi biển cả mênh mông - nguồn tài nguyên bất tận của Tổ quốc, ca ngợi những con người lao động cần cù, gan góc, ngày đêm làm giàu cho đất nước. 

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link

Hỗ trợ - Hướng dẫn

  • 024.7300.7989
  • 1800.6947 free

(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com