Cảm nhận của anh/chị về quan niệm sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong đoạn thơ

Câu hỏi số 363580:

Vận dụng cao

Cảm nhận của anh/chị về quan niệm sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong đoạn thơ sau:

“Một mai, một cuốc, một cần câu

Thơ thẩn dầu ai vui thú nào

Ta dại, ta tìm nới vắng vẻ

Người khôn, người đến chốn lao xao.”

(Trích “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm)

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:363580

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

v Yêu cầu chung:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn bản. Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

- Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Trình bày đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài, Kết luận. Phần Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được vấn đề; phần Thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu đậm của cá nhân.

- Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

v Yêu cầu nội dung:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhân vật nổi tiếng thời kì trung đại Việt Nam. Ông là người có học vấn uyên thâm, có nhiều học trò nổi tiếng nên được người đời suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử. Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ ông mang đậm chất triết lí, giáo huấn, ngợi ca chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn, đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội.

- Nhàn là bài thơ Nôm nổi tiếng trong tập Bạch Vân quốc ngữ thi.

Cảm nhận về quan niệm sống “nhàn” của tác giả

* Thể hiện ở hai câu đề: Cuộc sống hòa hợp với thiên nhiên

- Câu 1:

+ Tác giả sử dụng biện pháp liệt kê: mai – đào đất, cuốc – xới đất, cần câu – câu cá diễn tả cuộc sống lao động của người lao động bình dân ở chốn thôn quê đã sẵn sàng.

+ Biện pháp điệp từ để lặp lại ba lần số từ “một” – số từ số ít diễn tả cuộc sống không tư lợi, bon chen, chỉ cần những nhu cầu tối thiểu, đơn sơ, giản dị.

+ Nhịp ngắt 2/2/3 chậm giãi cho thấy nhịp sống rất thong thả, tâm thế sống ung dung, tự tại, khoan thai.

=> Cuộc sống của một lão nông tri điền

- Câu 2: Tác giả trực tiếp thể hiện quan điểm sống và tâm trạng của mình.

+ Quan niệm sống được phát biểu rõ ràng, dù ai đó lựa chọn những thú vui khác (cuộc sống đủ đầy, tiện nghi, vinh hoa phú quý) thì tác giả vẫn kiên định với lựa chọn của mình.

+ Tâm trạng “thơ thẩn” diễn tả trực tiếp tất cả trạng thái, tâm thế của tác giả. “Thơ thẩn” là thanh thản, thảnh thơi, hoàn toàn mãn nguyện

=> Tự chọn lối sống và rất bằng lòng với cuộc sống ấy.

* Thể hiện ở hai câu thực: Cuộc sống đạm bạc mà thanh cao

- Với nghệ thuật đối, tác giả dựng lên bức tranh tứ bình xuân hạ thu đông

-> Gợi nhịp điệu tuần hoàn của thời gian đều đặn, thong thả.

-> Gợi ra tâm thế chủ động, ung dung, thoải mái khi tác giả hòa hợp nhịp sống của mình với nhịp điệu chảy trôi của thời gian.

- Điệp từ: lặp lại hai lần động từ “ăn” và “tắm”

-> Tất cả những nhu cầu tối thiểu của con người đều được đáp ứng một cách thoải mái, tuần tự mùa nào thức ấy.

-> Thức ăn ở đây là sẵn có, do con người tự làm ra, là thành quả lao động của con người. Đây đều là những sản vật dân dã, là cây nhà lá vườn

- Nơi tắm: hồ, ao -> Sẵn có trong tự nhiên, xung quanh mình, không phải cầu kì tìm kiếm.

=> Cuộc sống đạm bạc, thực sự đạm bạc nhất là khi đó là cuộc sống của một bậc đại quan dưới triều nhà Mạc.

Đạm bạc nhưng không hề khắc khổ. Khắc khổ khiến người ta cảm thấy lo lắng, thiếu thốn. Đây là cuộc sống đạm bạc nhưng thanh cao, giải phóng cho con người, mang đến sự tự do trong cuộc sống.

ð Không phải nhọc công tìm kiếm nên không phải đua chen tranh giành để tìm sự đủ đầy, vinh hoa phú quý.

=>Mang đến sự tự do, ung dung, tự tại, thanh thản, thảnh thơi.

=> Với lối sống này, Nguyễn Bỉnh Khiêm có sự gặp gỡ với thi hào Nguyễn Trãi ở thế kỉ XV:

Ao cạn vớt bèo cấy muống

Đìa thanh, phát cỏ, ươm sen

ð Cuộc sống tự do, thảnh thơi, ung dung, tự tại.

ð Nhà thơ nói về lối sống “nhàn”, “nhàn” đồng nghĩa với “lười”. Lười, chẳng phải làm gì cả thì được nhàn thân. Nhưng với Nguyễn Bỉnh Khiêm, “nhàn” trước hết là phải có trong tay công cụ lao động, phải tự mình làm việc để sống, không phải lệ thuộc vào ai, và sẽ được hưởng cái thú làm chủ được bản thân, tự mình yên với mình (tự tại), không bị những ham muốn vật chất tầm thường ràng buộc, chi phối. Đó là nhàn tâm.

Tổng kết

Tham Gia Group Dành Cho 2K9 Chia Sẻ, Trao Đổi Tài Liệu Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Học trực tuyến Lớp 10 cùng thầy cô giáo giỏi tại Tuyensinh247.com, (Xem ngay) Cam kết giúp học sinh học tốt, bứt phá điểm 9,10 chỉ sau 3 tháng, làm quen kiến thức, định hướng luyện thi TN THPT, ĐGNL, ĐGTD ngay từ lớp 10