Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ Hàn Mặc Tử trong đoạn thơ

Câu hỏi số 403510:

Vận dụng cao

Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nhà thơ Hàn Mặc Tử trong đoạn thơ sau:

Sao anh không về chơi thôn Vĩ?

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền.

Gió theo lối gió, mây đường mây,

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay...

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó,

Có chở trăng về kịp tối nay?

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:403510

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Từng nổi tiếng là thần đồng thi nhân ở Quy Nhơn khi mới 14, 15 tuổi, Hàn Mặc Tử (1912-1940) tên thật là Nguyễn Trọng Trí, quê ở Quảng Bình nhưng lớn lên ở Bình Định đã bắt đầu thơ ca bằng thơ Đường luật. Đến khi thơ Mới bùng nổ, thi sĩ chuyển sang sáng tác theo khuynh hướng lãng mạn và được xem là hiện tượng thơ kì lạ vào bậc nhất của phong trào thơ Mới. Thơ ông mang diện mạo hết sức phức tạp và bí ẩn bởi có sự đan xen giữa những gì là thân thuộc, thanh khiết, thiêng liêng nhất với những gì là ghê rợn, ma quái và cuồng loạn nhất. Tuy nhiên đằng sau hình ảnh phức tạp ấy, vẫn hiện rõ một con người chứa chan lòng yêu sống – đó là căn cốt lành mạnh của thơ Hàn Mặc Tử.

- Bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” lúc đầu có tên là “Ở đây thôn Vĩ Dạ” được sáng tác năm 1938, in trong tập Thơ điên sau này đổi thành Đau thương. Bài thơ không chỉ là kiệt tác của Hàn Mặc Tử mà còn là một trong những thi phẩm xuất sắc nhất của thơ Việt Nam hiện đại. Theo một số tài liệu, bài thơ được gợi cảm hứng trực tiếp từ tấm bưu thiếp và những lời động viên, thăm hỏi mà Hàn Mặc Tử nhận được từ Hoàng Cúc – một cô gái quê ở Vĩ Dạ, cũng là một mối tình đơn phương lặng thầm và đau đớn của thi nhân. Bài thơ đã vượt lên trên giới hạn là một câu chuyện tình của một người không chỉ đơn thuần là gửi cho một cô gái, cho đất Huế, cho người Huế mà là gửi cho cả cuộc đời này thồn điệp về niềm thiết tha gắn bó với cuộc đời, về khát khao sống mãnh liệt.

- Hai khổ thơ trên là hai khổ thơ tiêu biểu cho cảnh thiên nhiên ở Huế và tâm trạng của nhân vật trữ tình.

Phân tích

1. Khổ thơ đầu tiên là cảnh vườn thôn Vĩ tươi sáng trong nắng mai và nỗi ao ước của thi sĩ muốn về thăm xứ Huế vừa mãnh liệt vừa đẩy uẩn khúc vì những dự cảm không lành về bệnh tật:

Sao anh không về chơi thôn Vĩ?

Nhìn nắng hàng cau, nắng mới kên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền.

*Bài thơ mở đầu bằng một câu hỏi tu từ có chức năng giống như một chiếc chìa khóa mở ra bài thơ.

_Về chủ nhân câu hỏi, người đọc có thể hiểu theo nhiều cách:

+Cách hiểu thứ nhất là tác giả mượn lời cô gái xứ Huế, có thể là lời của Hoàng Cúc – chủ nhân của tấm bưu thiếp.

+Cách hiểu thứ hai là lời tác giả tự hỏi chính mình.

_Điểm hướng đến của nỗi khát khao là thôn Vĩ Dạ, một ngôi làng nhỏ nằm ở ngoại ô của cố đô Huế, nổi tiếng với khung cảnh hữu tình, thơ mộng.

_Chữ “về” trong câu thơ đã cho thấy sự gắn bó của thi sĩ với mảnh đất Huế.

*Những câu thơ tiếp theo đã phác họa ra vẻ đẹp của thôn Vĩ để lí giải cho niềm khao khát của nhà thơ:

*Trước hết là vẻ đẹp của cảnh vườn thôn Vĩ buổi bình minh với những nét vẽ đặc sắc.

- Cảnh trong buổi bình minh với những nét vẽ đặc sắc.

+ Vẻ đẹp của nắng: “Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên”:

Lặp lại từ “nắng” hai lần trong một câu thơ diễn tả ấn tượng về ánh sáng tràn ngập, tươi tắn, bao phủ khắp không gian.

“Nắng hàng cau”: hình ảnh những hàng cau vươn cao đắm mình trong nguồn năng lượng thiên nhiên dồi dào bất tận. Cây cau như một cây thước của thiên nhiên đứng ở giữa vườn để đo mực nắng.

“Nắng mới lên”: những tia nắng ban mai đầu tiên trong ngày đánh thức vạn vật thế gian.

+ Vẻ đẹp của màu xanh: “Vườn ai mướt quá xanh như ngọc”

“Mướt”: màu xanh của sự mỡ màng, non tơ gợi sự trù phú của mảnh vườn thôn Vĩ, của xứ Huế. “Mướt” cũng có thể hiểu là màu xanh ướt nước, ướt do tắm sương đêm, hoặc do tắm mưa.

“Xanh như ngọc”: trong trẻo, tươi mát, long lánh, thanh nhẹ, mang lại cảm giác dễ chịu.

“Vườn ai”: đại từ phiếm chỉ “ai” gơi liên tưởng đến chủ nhân khu vườn là cô gái dịu dàng, duyên dáng, tình tứ; cũng có thể hiểu rõ hơn là Hoàng Thị Kim Cúc. Tất cả diễn tả bức tranh cảnh vật có hồn hơn, có tình hơn.

_Nổi bật trên bức tranh vườn thôn Vĩ là vẻ đẹp của người thôn Vĩ:

Câu thơ cuối cùng đặc tả khuôn mặt chữ điền của người con gái xứ Huế thân thương ẩn hiện sau những cành trúc lòa xòa, e lệ và duyên dáng.

2.Khổ thơ thứ hai diễn tả cảnh sông nước, mây trời xứ Huế trong đêm trăng huyền ảo nỗi lo âu phấp phỏng và niềm hi vọng khắc khoải muốn được tận hưởng vẻ đẹp cuộc sống của nhà thơ:

Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?

*Hai câu thơ đầu tả thực cảnh sông nước, mây trời xứ Huế.

_Câu thơ đầu là cảnh mây trời:

+Nhịp ngắt 4/3 đã bẻ gãy câu thơ, đẩy gió về một hướng và đẩy ngay về một phương

+Hai chữ gió đóng khung gió, hai chữ mây đóng khung mây, lại bị ngăn cách bởi một dấu phẩy giống như một sự chia cắt phũ phàng.

_Câu thơ thứ hai miêu tả cảnh sông nước với hai nét vẽ:

+Điệu chảy chậm của sông Hương được nhân hóa trở thành “dòng nước buồn thiu”.

+ “Hoa bắp lay”: Thực tế hoa ngô có màu giản dị, mờ nhạt gợi sự ảm đạm. Sự lay động của nó chỉ là sự chuyển dịch nhẹ nhàng thiếu sức sống. Bức tranh man mác buồn, nhịp điệu sống lặng lẽ.

-> Cõi nhân gian ăm ắp sự sống, biêng biếc sắc màu và ấm nóng tình người trong khổ thơ đầu đã nhường chỗ cho khung cảnh vô sắc, vô hương, ảm đạm và chia lìa.

*Hai câu cuối là cảnh sông nước trong đêm trong đêm trăng huyền ảo.

_Cảnh thực đã dần đi vào cõi mộng. Bằng nét vẽ thần tình, tác giả đã vẽ ra một khung cảnh đẹp diễm lệ. Khi đêm tối dần buông, dòng nước buồn thiu ấy đã biến thành dòng sông lấp lánh tràn trề ánh trăng và trên đó là một con thuyền chở nặng ánh trăng. Vẻ đẹp lung linh ấy là hiện thân của vẻ đẹp trần thế - đối tượng mà thi sĩ khát khao chiếm lĩnh và tận hưởng ở thế giới cách ly này.

_Thế nhưng, quỹ thời gian của Hàn Mặc Tử còn lại không nhiều nên thi sĩ luôn lo lắng, phấp phỏng. “Tối nay” là từ chỉ thời gian hiện tại, “kịp”gợi ra một động thái vội vã, cuống quýt. Tất cả cộng hưởng trong một câu hỏi chất chứa những linh cảm về sự mất mát và lỡ làng trong hoàn cảnh riêng của thi sĩ.

*Nghệ thuật:

+Hình ảnh độc đáo, giàu sức gợi.

+Ngôn ngữ cực tả trong sáng.

+Hàng loạt câu hỏi tu từ, hỏi mình và là hỏi thế nhân, để xoáy sâu vào nỗi lòng bi kịch của thi nhân.

+Giọng điệu bài thơ da diết khắc khoải truyền tải tâm trạng, tiếng lòng của nhà thơ.

Tổng kết

Group 2K9 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K9 Học trực tuyến - Định hướng luyện thi TN THPT, ĐGNL, ĐGTD ngay từ lớp 11 (Xem ngay) cùng thầy cô giáo giỏi trên Tuyensinh247.com. Bứt phá điểm 9,10 chỉ sau 3 tháng, tiếp cận sớm các kì thi.