“Từ đây, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biến bãi

Câu hỏi số 540681:

Vận dụng cao

“Từ đây, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biến bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam - đông bắc, phía đó, nơi cuối đường, nó đã nhìn thấy chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng non. Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên, sông Hương uốn một cảnh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hến, đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng “vàng” không nói ra của tình yêu. Và như vậy, giống như sông Xen của Pa-ri, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét; sông Hương nằm ngay giữa lòng thành phố yêu quý của mình; Huế trong tổng thể vẫn giữ nguyên dạng một đô thị cổ, trải dọc hai bờ sông. Đầu và cuối ngõ thành phố, những nhánh sông đào mang nước sông Hương toả đi khắp phố thị, với những cây đa, cây cừa cổ thụ toả vầng lá u sầm xuống những xóm thuyền xúm xit; từ những nơi ấy, vẫn lập loè trong đêm những ảnh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tê xưa cũ mà không một thành phố hiện đại nào còn nhìn thấy được. Những chi lau ấy, cùng với hai hòn đảo nhỏ trên sông đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước, khiến cho sông Hương khi qua thành phố đã trôi đi chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh. Tôi đã đến Lê-nin-grát, có lúc đứng nhìn sông Nê-va cuốn trôi những đám băng lô xô, nhấp nháy trăm màu dưới ánh sáng của mặt trời mùa xuân, mỗi phiến bằng chở một con hải âu nghịch ngợm đứng co lên một chân, thích thú với chiếc thuyền xinh đẹp của chúng; và đoàn tàu tốc hành lạ lùng ấy với những hành khách tí hon của nó băng băng lướt qua trước cung điện Pê-téc-bua cũ để ra bể Ban-tich.(...) Lúc ấy, tôi nhớ lại con sông Hương của tôi, chợt thấy quý điệu chảy lặng lờ của nó khi ngang qua thành phố... Đấy là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế, có thể cảm nhận được bằng thị giác qua trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh vào những đêm hội rằm tháng Bảy từ điện Hòn Chén trôi về, qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng. Hình như trong khoảnh khắc trùng lại của sông nước ấy, sông Hương đã trở thành một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya. Đã nhiều lần tôi thất vọng khi nghe nhạc Huế giữa ban ngày, hoặc trên sân khấu nhà hát. Quả đúng như vậy, toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đã được sinh thành trên mặt nước của dòng sông này, giữa tiếng nước rơi bản âm của những mái chèo khuya. Nguyễn Du đã bao năm lênh đênh trên quãng sông này, với một “phiến trăng sầu”. Và từ đó những bản đàn đã đi suốt đời Kiều. Tôi đã chứng kiến một người nghệ nhân già, chơi đàn hết nửa thế kỉ, một buổi tối ngồi nghe con gái đọc Kiều: “Trong như tiếng hạc bay qua - Đục như tiếng suối mới sa nửa vời”... Đến câu ấy, người nghệ nhân chợt nhổm dậy vỗ đùi, chỉ vào trang sách Nguyễn Du mà thốt lên: “Đó chính là Tứ đại cảnh!”

(Trích Ai đã đặt tên cho dòng sông, Hoàng Phủ Ngọc Tường, tr199- 200, Ngữ văn 12, tập một, Nhà xuất bản Giáo dục 2020)

Cảm nhận của anh/chị về hình tượng sông Hương trong đoạn trích trên. Từ đó nhận xét về ngòi bút trữ tình của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:540681

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

I. Giới thiệu chung.

* Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

- Giới thiệu về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường: Hoàng Phủ Ngọc Tường là môt người am hiểu về Huế. Tác phẩm của ông nổi bật với phong cách tài hoa, độc đáo.

- Giới thiệu tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông được viết trong sau đại thắng mùa xuân nên vẫn còn âm hưởng của ngợi ca chủ nghĩa anh hùng.

* Khái quát vấn đề nghị luận: Cảm nhận về hình tượng sông Hương trong đoạn trích. Từ đó nhận xét về ngòi bút trữ tình của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

II. Phân tích.

1. Cảm nhận về sông Hương trong đoạn trích.

- Tâm trạng, dáng vẻ của sông Hương khi chạm ngõ thành phố, sắp gặp “người tình mong đợi”.

+ “Sông Hương vui tươi hẳn lên”> niềm vui của người con gái tìm đúng đường về, sắp gặp người tình mong đợi suốt bao thế kỉ. Niềm vui hân hoan trào dâng, không dấu nổi, tràn bờ mà tạo nên cái màu xanh biếc đầy sức sống của những biền bãi vùng ngoại ô Kim Long.

+ “Nó kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam- đông bắc” > nhà văn đã nhìn thấy được trong dáng chảy thẳng của dòng sông cái cảm giác yên tâm” đầy tự tin của người con gái đã lựa chọn đúng con đường tìm về với tình yêu.

+ “Giáp mặt thành phố... sông Hương uốn một cánh cung rất nhẹ... đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng “vàng” không nói ra của tình yêu”. Dáng vẻ hữu hình của dòng sông được so sánh với thái độ, cảm xúc vốn rất vô hình, trừu tượng trong tâm hồn của người con gái bắt đầu yêu. Ngòi bút tài hoa và tâm hồn tinh tế của người nghệ sĩ đã bắt được khoảnh khắc thần tình ấy của người con gái sông Hương để chắp bút viết nên một trong những câu văn đẹp nhất, tình nhất của bài bút kí.

- Vẻ đẹp của đôi bờ sông Hương:

+ Vẻ đẹp của một đô thị cổ, trải dọc hai bờ sông, với những xóm thuyền xúm xít, lập loè trong đêm những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tế xưa cũ. Chính sông Hương đã tạo nên hình ảnh về những xóm thuyền chài với những bóng cây cổ thụ u sầm, lưu giữ ở đó không chỉ không gian sinh tồn của biết bao người dân xứ Huế mà còn là nơi lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống xứ kinh kì > Làm nên vẻ đẹp trầm mặc, cổ xưa, in dấu thời gian rêu phong, khó tìm thấy ở những thành phố hiện đại khác.

- Sông Hương trong lòng thành phố:

+ Điệu chảy: chậm, thực chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh

+ Lý giải điệu chảy lặng tờ của sông Hương:

+ Về mặt khoa học: những chi lưu và hai hòn đảo nhỏ trên sông làm giảm lưu tốc dòng nước -> Nhà văn đã có những tìm tòi, khảo cứu sâu sắc về sông Hương như một nhà khoa học.

+ Về mặt văn chương: nhà văn đã nhân cách hóa gọi đó là sự vấn vương của một nỗi lòng- nỗi lòng người con gái mang tình yêu sâu nặng và chung thủy.

+ Vẻ đẹp của điệu chảy lặng tờ:

+ Làm nên vũ khúc tình tứt điệu slow tình cảm sông Hương dành riêng cho Huế

+ Làm nên bức họa huyền ảo, mĩ lệ về sông Hương trong những đêm hoa đăng hội rằm tháng 7.

+ Mở rộng liên tưởng đến những dòng sông nổi tiếng trên thế giới để khẳng định điệu chảy lặng tờ của sông Hương là một vẻ đẹp độc đáo, ấn tượng, khó quên. Từ đó khẳng định tình yêu sâu đậm và niềm tự hào của nhà văn dành cho sông Hương.

- Sông Hương là người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya- một sự liên tưởng bay bổng, lãng mạn để khẳng định vai trò của sông Hương đối với âm nhạc Huế.

+ Toàn bộ nền âm nhạc cổ điển Huế đều được sinh thành và nuôi dưỡng trên mặt nước sông Hương giữa tiếng nước rơi bán âm của những mái chèo khuya.

+ Có lẽ những câu thơ hay nhất Nguyễn Du viết về tiếng đàn của Thúy Kiều cũng được ra đời khi thi nhân “lênh đênh trên quãng sông này”.

> Sông Hương chính là “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”.

2. Nhận xét về ngòi bút trữ tình của nhà văn

- Với tình yêu say đắm, thiết tha, vốn hiểu biết sâu rộng về địa lí, lịch sử và văn hóa xứ Huế cùng ngòi bút tài hoa đầy biến ảo trong những liên tưởng bất ngờ, thú vị, nhà văn đã làm sống dậy một hình tượng thiên nhiên đẹp. Từ một dòng chảy vô tri trên thực địa, vào trang viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường sông Hương trở thành người con gái đẹp với phần tâm hồn sâu thẳm trong cuộc tìm kiếm, đuổi bắt đầy hào hoa, đam mê: vừa mạnh mẽ, táo bạo, vừa dịu dàng nữ tính.

- Đoạn văn cũng là sự kết tinh và lắng đọng ngòi bút trữ tình thấm đẫm chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Mỗi câu chữ viết ra đều đẫm cảm xúc, đó là tình yêu say đắm đến si mê nhà văn dành cho Huế, cho sông Hương. Chính tình yêu ấy đã làm cho ngôn từ phải cất cánh đạt đến giàu có và tuyệt mĩ. Hoàng Phủ Ngọc Tường thực sự đã mê hoặc hồn người bằng thứ ngôn ngữ mượt mà, giàu hình ảnh, sóng sánh chất thơ, bằng lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa.

III. Kết luận

- Khái quát lại nhận định.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.