Trong tùy bút Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân viết: ...Đám tảng đám hòn chia làm ba hàng

Câu hỏi số 697706:

Vận dụng cao

Trong tùy bút Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân viết:

...Đám tảng đám hòn chia làm ba hàng chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền, một cái thuyền đơn độc không còn biết lùi đi đâu để tránh một cuộc giáp lá cà có đã dàn trận địa

sẵn. Hàng tiền vệ, có hai hòn canh một cửa đó trông như là sơ hở, nhưng chính là hai đứa giữ vai trò dụ cải thuyền đối phương đi vào sâu nữa, vào tận tuyến giữa rồi nước sóng luồng mới đánh khuýp quật vụ hồi lại. Nếu lọt vào đây rồi mà cái thuyền du lịch ấy vẫn chọc thủng được tuyến hai, thì nhiệm vụ của những boong-ke chìm và pháo đài đá nổi ở tuyến ba là phải đánh tan cải thuyền lọt lưới đá tuyến trên, phải tiêu diệt thuyền trưởng cùng tất cả thủy thủ ngay ở chân thác. Thạch trận dàn bày vừa xong thì cái thuyền vụt tới. Phối hợp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đả, những hòn đá bệ vệ oai phong lẫm liệt. Một hòn ấy trông nghiêng thì y như là đang hất hàm hỏi cải thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến. Một hòn khác lùi lại một chút và thách thức cái thuyền có giỏi thì tiến gần vào. Ông đò hai tay giữ mái chèo khỏi bị hất lên khỏi sóng trận địa phóng thẳng vào mình. Mặt nước hồ la vang dậy quanh mình, ùa vào mà bẻ gãy cán chèo võ khi trên cánh tay mình. Sóng nước như thể quân liều mạng vào sát nách mà đá trái mà thúc gối vào bụng và hông thuyền. Có lúc chúng đội cả thuyền lên. Nước bám lấy thuyền như đô vật tìm thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra giữa trận nước vang trời thanh la não bạt. Sóng thác đã đánh đến miếng đòn hiểm độc nhất, cả cái luồng nước vô sở bất chí ấy bóp chặt lấy hạ bộ người lái đò [...]. Mặt sông trong tích tắc loà sáng lên như một của bể đom đóm rừng ùa xuống mà châm lửa vào đầu sóng. Nhưng ông đồ cổ nên vết thương, hai chân vẫn kẹp chặt lấy cuống lái, mặt méo bệch đi như cải luồng sóng đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm vào chỗ hiểm. Tăng thêm mãi lên tiếng hỗn chiến của nước của đã thác. Nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo, vẫn nghe rõ tiếng chỉ huy ngắn gọn tỉnh táo của người cầm lái. Vậy là phá xong cái trùng vi thạch trận vòng thứ nhất.

(Trích Người lái đò Sông Đà, Nguyễn Tuân, SGK Ngữ văn 12, tập Một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2019, tr.188-189)

Cảm nhận của anh/chị về đoạn trích trên, từ đó nhận xét cách nhìn của nhà văn Nguyễn Tuân về con người lao động trong đoạn trích.

Phương pháp giải

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Giải chi tiết

Yêu cầu hình thức:

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

Yêu cầu nội dung:

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm và đoạn trích

2. Cảm nhận đoạn trích:

- Thạch trận trên Sông Đà:

+ Đội quân đá đông đảo, lực lượng hùng hậu.

+ Tâm địa nham hiểm, xảo quyệt: thiết lập thành các trùng vi thạch trận hung hãn, quyết trấn giữ lòng sông để tiêu diệt những con thuyền đi qua.

Thạch trận sông Đà thể hiện vẻ đẹp dữ dội, kì vĩ của dòng sông, là biểu tượng của chất vàng trong thiên nhiên Tây Bắc.

- Trận thủy chiến trên Sông Đà – trùng vi thạch trận vòng thứ nhất:

+ Đá và nước: nham hiểm, xảo quyệt, tấn công dồn dập, tạo nên thứ âm thanh dữ dội như uy hiếp tinh thần của ông đò; dùng đến những miếng đòn hiểm độc nhất nhằm khuất phục đối thủ. (thách thức hất hàm đòi xưng tên tuổi khi giao chiến, đá thác như thể quân liều mạng đá trái thúc gối; nước như đô vật túm thắt lưng ông đò)

+ Ông lái đò: Nhỏ bé, đơn thương độc mã (một con thuyền và sáu bơi chèo). Bình tĩnh, quả cảm, sẵn sàng đối mặt với sóng nước Sông Đà; tinh thần chiến đấu kiên cường, bản lĩnh, sức chịu đựng phi thường: hai chân kẹp chặt lấy cuống lái, mặt méo bệch nhưng tiếng chỉ huy vẫn ngắn gọn và bình tĩnh… Ông đò đã dần chiếm được thế chủ động trong cuộc chiến.

Thế trận giằng co, quyết liệt.

+ Kết quả: Ông đò đã cùng con thuyền vượt qua vòng thứ nhất.

Con người nhỏ bé đã chiến thắng thiên nhiên hung dữ bằng tài năng, trí tuệ và bản lĩnh.

- Nghệ thuật: So sánh, liên tưởng phong phú; sử dụng nhuần nhuyễn nhiều thủ pháp nghệ thuật: nhân hóa, điệp...

+ Ngôn từ độc đáo, lối diễn đạt mới mẻ, cuốn hút; nhiều kết hợp từ độc đáo in đậm dấu ấn Nguyễn Tuân. Sử dụng đa dạng kiến thức của nhiều lĩnh vực (quân sự, võ thuật, điện ảnh…).

=> Đoạn văn thể hiện đậm nét phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Hình ảnh ông lái đò được khắc họa nổi bật trên nền thiên nhiên hùng tráng, kì vĩ. Ông đò hiện lên là vị chỉ huy chiến trận tài ba, dũng cảm trên mặt trận thác đá sông Đà. Ông là hình ảnh tiêu biểu cho con người lao động mới trong công cuộc xây dựng Tây Bắc, xây dựng chủ nghĩa xã hội, là chất vàng mười của con người Tây Bắc mà Nguyễn Tuân tìm kiếm.

Nhận xét cách nhìn của Nguyễn Tuân về con người lao động trong đoạn trích:

- Nguyễn Tuân luôn nhìn nhận con người từ góc độ tài hoa, nghệ sĩ. Trước Cách mạng, hình ảnh người nghệ sĩ mà ông hướng tới là những người có tài năng, khí phách phi thường; sau Cách mạng hình tượng người nghệ sĩ có thể tìm thấy ở ngay trong cuộc chiến đấu, lao động sản xuất hàng ngày.

- Nhà văn vận dụng vốn hiểu biết sâu rộng ở mọi lĩnh vực kết hợp với sự độc đáo, uyên bác, điêu luyện trong việc tiếp cận, nhìn nhận con người.

- Quan điểm nghệ thuật tiến bộ của nhà văn Nguyễn Tuân. Cái đẹp của con người thời kì này trong nhìn nhận của Nguyễn Tuân là cái đẹp gắn với nhân dân lao động, với cuộc sống đang nảy nở sinh sôi, khẳng định bản chất nhân văn của chế độ mới.

- Tình cảm gắn bó, sự trân trọng, nâng niu đối với con người lao động; tình cảm gắn bó với mảnh đất Tây Bắc; thể hiện tình yêu với quê hương xứ sở của nhà văn.

3. Tổng kết.

Xem lời giải Hỏi đáp / Thảo luận

Câu hỏi:697706

Tham Gia Group Dành Cho 2K7 luyện thi Tn THPT - ĐGNL - ĐGTD

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> Lộ Trình Sun 2025 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi TN THPT & ĐGNL; ĐGTD) tại Tuyensinh247.com. Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, 3 bước chi tiết: Nền tảng lớp 12; Luyện thi chuyên sâu; Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.