Tel: 024.7300.7989 - Phone: 1800.6947 (Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)

Thi thử toàn quốc cuối HK1 lớp 10, 11, 12 tất cả các môn - Trạm số 1 - Ngày 20-21/12/2025 Xem chi tiết
Giỏ hàng của tôi

Chủ đề: THỂ HIỆN BẢN THÂN I. Đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn nghị luận

Chủ đề: THỂ HIỆN BẢN THÂN

I. Đọc hiểu văn bản văn học và viết đoạn văn nghị luận văn học (5,0 điểm)

Chẳng ai biết lai lịch của bà, chỉ biết tên bà là Diễm. Diễm là đẹp, là diễm lệ. Ngoài vẻ đẹp, còn mang vẻ sang. Có ai gọi một củ khoai là diễm lệ đâu. Hẳn bố mẹ xưa đặt tên cho con cũng thầm ao ước sao cho con vừa đẹp lại vừa khỏi lầm than. Nhưng trông bà cả một sự nhạo báng cái mong ước đó.

Dáng người bà Diễm bé loắt choắt, bộ mặt nhăn nheo, gầy sạm chỉ còn hai con mắt. Bà vừa đi vừa lắc lư cái lưng còng. Chiếc đòn gánh không bao giờ rời khỏi đôi vai còm cõi của bà. Nó bám chặt lấy bà như một thứ nghiệp chướng. Chiếc đòn gánh của bà cũng thật đặc biệt. Nó nhẵn bóng. Ngay cả những vết sẹo cũng đã nhẵn bóng và cũng khó đoán tuổi như chủ nhân của nó vậy. Nó đã tồn tại cùng bà không biết tự bao giờ. Nó được đẽo gọt từ một thân tre cong hằn dấu vết của những cơn gió táp và ra đời chỉ để đón đợi đôi vai còm cõi của bà Diễm mà thôi. Nó và chủ nhân của nó hợp thành một chỉnh thể của sự bất hạnh, hợp thành biểu tượng của một thân cây vừa mới ra đời đã bị gió mưa vùi dập. Cuối hai đầu đòn gánh là đôi thùng đầy nước lắc lư theo những bước chân không đều của bà Diễm và để lại những vệt nước rỏ ròng ròng như suối nước mắt cạnh đường đi. Những lúc đôi vai được rảnh rang, đôi môi bà lại lẩm nhẩm những câu không đầu không cuối. Bà đi và nói như người lẩn thẩn, nhưng những cử chỉ của bà vẫn chính xác một cách kỳ lạ. Đến máy nước bao giờ bà cũng đi sát mép đường bên phải và lặng lẽ đợi đến lượt mình, không xin xỏ, không tranh giành.

Những nhà có máu mặt trong khu này thuê bà gánh nước. Họ chẳng ưa gì bà. Họ săm soi xem thùng nước bà gánh về có trong không. Có đáng đồng tiền của họ bỏ ra không. Có người nghi ngờ, bắt bà tháo cả bể nước đầy ra gánh lại, lấy cớ là bà đã lấy nước bẩn vào bể của họ. Cũng có những người trả tiền sòng phẳng, hậu hĩnh là khác nhưng họ đưa tiền cho bà rồi vội quay đi như chỉ sợ dềnh dàng bà nhỡ mồm bắt chuyện thì mất cả thì giờ và mất cả thể diện nữa. Con người ta thường hay chối bỏ quá khứ, nếu quá khứ đó là không vẻ vang. Người đời nay coi nó là bệnh "sĩ". Nếu như những năm sáu mươi của thế kỷ này người ta cố chứng minh rằng gốc gác của mình là bần cố nông thì trong những năm tám mươi người ta lại cố khoe rằng nhà mình giàu có ra sao, bịa cả những chuyện đài các rởm không biết ngượng mồm. Thôi thì cũng chẳng trách họ, âu cũng là do cách nhìn người của thời đại mà ra. Những bộ mặt đần độn trát bự son phấn vênh váo, đầy kiêu hãnh giả tạo. Và trong cơn mơ đài các sang giàu của họ, bà Diễm chỉ là một kẻ làm thuê, một người gánh nước cho nhà họ.

Vậy là bà Diễm hệt như con gà trụi lông giữa đàn công sặc sỡ. Nhưng bà gắn bó với họ, đúng hơn là với bể nước nhà họ, vì chỉ có họ mới đủ sức thuê bà gánh nước. Còn đa số "người nhà nước" trong khu này chẳng ai đủ tiền để mà thuê, dù muốn giúp bà. Cơm ăn chẳng đủ, lấy đâu ra tiền mà thuê gánh nước. Đành phải xếp hàng dài dằng dặc, hoặc thức đến hai ba giờ sáng để lấy mấy thùng nước.

      (Trích Người gánh nước thuê, Võ Thị Hảo, 20 truyện ngắn chọn lọc,

                                                         NXB Lao động, 2009, tr 291 - 293)

Trả lời cho các câu 1, 2, 3, 4, 5 dưới đây:

Câu hỏi số 1:
Nhận biết

Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản.

Câu hỏi:787148
Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các ngôi kể

Giải chi tiết

- Văn bản sử dụng ngôi kể thứ ba

Câu hỏi số 2:
Nhận biết

Tìm những chi tiết mô tả ngoại hình của nhân vật Diễm.

Câu hỏi:787149
Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để tìm những chi tiết phù hợp

Giải chi tiết

Những chi tiết miêu tả ngoại hình của nhân vật bà Diễm: Dáng người bà Diễm bé loắt choắt, bộ mặt nhăn nheo, gầy sạm chỉ còn hai con mắt. Bà vừa đi vừa lắc lư cái lưng còng; đôi môi bà lại lẩm nhẩm những câu không đầu không cuối…

Câu hỏi số 3:
Thông hiểu

Chỉ ra và phân tích tác dụng của phép liên kết được sử dụng trong đoạn văn sau: Chiếc đòn gánh không bao giờ rời khỏi đôi vai còm cõi của bà. Nó bám chặt lấy bà như một thứ nghiệp chướng. Chiếc đòn gánh của bà cũng thật đặc biệt. Nó nhẵn bóng. Ngay cả những vết sẹo cũng đã nhẵn bóng và cũng khó đoán tuổi như chủ nhân của nó vậy.

Câu hỏi:787150
Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các phép liên kết để nhận diện và phân tích tác dụng

Giải chi tiết

- Phép lặp: “Chiếc đòn gánh”

- Phép thế: “Nó” thay thế cho “Chiếc đòn gánh”

- Tác dụng:

+ Tạo ra sự liên kết giữa các câu văn, tăng tính mạch lạc trong đoạn văn.

+ Làm nổi bật hình ảnh chiếc đòn gánh như một biểu tượng cho số phận bất hạnh, gắn liền với công việc nặng nhọc, lặp đi lặp lại của bà Diễm.

Câu hỏi số 4:
Vận dụng

Từ văn bản, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) rút ra thông điệp ý nghĩa.

Câu hỏi:787151
Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để rút ra thông điệp phù hợp, ý nghĩa 

Giải chi tiết

- Lên án lối sống phô trương, vô cảm, sĩ diện của một bộ phận con người trong xã hội

- Giá trị con người không nằm ở vật chất hay vẻ bề ngoài, mà ở nhân cách và sự chân thành.

Câu hỏi số 5:
Vận dụng cao

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về lối sống của những người nhà giàu thuê bà Diễm gánh nước được nhà văn nói tới trong câu chuyện trên?

Câu hỏi:787152
Phương pháp giải

- Hình thức: đoạn văn

- Dạng bài: Nghị luận văn học

- Vấn đề nghị luận: lối sống của những người nhà giàu thuê bà Diễm gánh nước

Giải chi tiết

Yêu cầu chung:

- Đoạn văn nghị luận văn học khoảng 200 chữ với đầy đủ cấu trúc 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn

- Xác định đúng vấn đề nghị luận, nêu được các ý kiến và các lí lẽ, bằng chứng cụ thể, thuyết phục.

- Không mắc lỗi chính tả, diễn đạt.

Yêu cầu riêng:

a. Mở đoạn:

- Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm nhóm nhân vật “những nhà có máu mặt” (người giàu) trong đoạn trích.

- Nêu nhận xét khái quát về lối sống/cách hành xử của họ: đó là một lối sống đáng suy ngẫm, thể hiện những thói xấu trong xã hội.

b. Thân đoạn:

* Phân tích + Chứng minh: Cách họ đối xử với bà Diễm

- Họ thuê bà gánh nước nhưng luôn săm soi, nghi ngờ vô cớ (“săm soi xem thùng nước có trong không”, “bắt bà tháo cả bể nước ra gánh lại”) ? Giàu có nhưng thái độ lại thiếu tôn trọng và cảm thông

- Vội vã tránh né tiếp xúc cá nhân (“đưa tiền rồi vội quay đi”) vì sợ "mất cả thì giờ" và quan trọng hơn là sợ "mất cả thể diện" khi giao tiếp với người làm thuê thấp kém.

* Nhận xét, bình luận:

- Thái độ và hành động của những người giàu thuê gánh nước cho thấy: Lối sống đề cao hình thức, vật chất, sĩ diện hão huyền hơn là giá trị con người và sự tử tế trong ứng xử.

- Bày tỏ thái độ: Đó là một lối sống đáng bị phê phán, thiếu vắng tình người và sự chân thật.

c. Kết đoạn

- Khẳng định bản chất tiêu cực của lối sống

- Liên hệ bản thân/ rút ra bài học, thông điệp

Quảng cáo

PH/HS 2K10 THAM GIA NHÓM ĐỂ CẬP NHẬT ĐIỂM THI, ĐIỂM CHUẨN MIỄN PHÍ!

>> Học trực tuyến lớp 9 và Lộ trình UP10 trên Tuyensinh247.com Đầy đủ khoá học các bộ sách: Kết nối tri thức với cuộc sống; Chân trời sáng tạo; Cánh diều. Lộ trình học tập 3 giai đoạn: Học nền tảng lớp 9, Ôn thi vào lớp 10, Luyện Đề. Bứt phá điểm lớp 9, thi vào lớp 10 kết quả cao. Hoàn trả học phí nếu học không hiệu quả. PH/HS tham khảo chi tiết khoá học tại: Link

Hỗ trợ - Hướng dẫn

  • 024.7300.7989
  • 1800.6947 free

(Thời gian hỗ trợ từ 7h đến 22h)
Email: lienhe@tuyensinh247.com