Trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu), nghệ sĩ Phùng đã rất xúc động

Câu hỏi số 529329:

Vận dụng cao

Trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu), nghệ sĩ Phùng đã rất xúc động khi “trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Nhưng sau này, mỗi khi ngắm kĩ bức ảnh đen trắng, “tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai (…), và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh…”. Theo anh/chị, qua những cảm nhận của nghệ sĩ Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn truyền tải thông điệp gì?

Quảng cáo

Xem lời giải

Câu hỏi:529329

Phương pháp giải

- Xác định rõ vấn đề cần nghị luận: Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong hai lần cảm nhận của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”.

- Biểu cảm, bình luận, phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết

I. Mở bài:

- Dẫn dắt giới thiệu hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong hai lần cảm nhận của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng trong tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”- Nguyễn Minh Châu.

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

II. Thân bài:

1) Phân tích cảm nhận ban đầu của Phùng về cảnh tượng chiếc thuyền ngoài xa.

* Vị trí chi tiết và tóm tắt diễn biến dẫn đến chi tiết:

Phùng là nghệ sĩ nhiếp ảnh có tài và có tâm. Anh xuất hiện trong truyện khi nhận nhiệm vụ đến vùng biển miền Trung chụp bức ảnh thuyền và biển. Sau gần một tuần lễ phục kích, anh đã phát hiện bức tranh thiên nhiên giàu giá trị nghệ thuật: “trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”

* Phân tích chi tiết

+ Đó là một cảnh tượng tuyệt đẹp- một “cảnh đắt trời cho”: chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình trong “bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”, “vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”

+ Đây là một bức họa diệu kì mà thiên nhiên, cuộc sống ban tặng cho con người. Cảnh tượng ấy giống như “một bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ”, “toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp, một vẻ đẹp thật đơn giản và toàn bích”

+ Đây là một sản phẩm quý hiếm của hoá công mà trong đời người nghệ sĩ nhiếp ảnh không phải khi nào cũng có diễm phúc bắt gặp.

- Cái đẹp đã mang đến cho Phùng những xúc cảm đầy chất nghệ sĩ

+ rung động: Trước bức ảnh nghệ thuật của tạo hoá, người nghệ sĩ trở nên “bối rối” và “trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”.

+ được thanh lọc: Trong giây lát, người nghệ sĩ còn “khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Lúc này, Phùng thấy thật thấm thía lời đúc kết của một ai đó “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”.

+ hạnh phúc: Trong một khoảnh khắc, “cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh” đã khiến Phùng cảm thấy “hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình”.

=> Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong cảm nhận ban đầu của Phùng là hiện thân cho thứ nghệ thuật dễ dãi, vồ chụp hiện thực một cách đơn giản, là thứ nghệ thuật tô hồng, nghệ thuật rời xa cuộc sống con người.

2) Phân tích cảm nhận sau này của Phùng về cảnh tượng chiếc thuyền ngoài xa- sự cảm nhận gián tiếp qua bức ảnh nghệ thuật.

* Vị trí chi tiết và tóm tắt diễn biến dẫn đến chi tiết:

Bức ảnh nghệ thuật chiếc thuyền ngoài xa khiến ông trưởng phòng rất hài lòng, được chọn trong bộ lịch năm ấy, và mãi mãi về sau này vẫn còn được treo trong các gia đình sành nghệ thuật. Mỗi khi ngắm kĩ bức ảnh của mình, dù chỉ là ảnh đen trắng, nhưng “tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai (…), và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh…”

* Phân tích chi tiết:

- Phùng vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai, nghĩa là anh vẫn nhớ khoảnh khắc được chứng kiến cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh với cái nhìn đơn giản, một chiều

- Nhưng nhìn lâu hơn, anh sẽ thấy thêm người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, thấy hiện thực cuộc đời đằng sau cái đẹp của nghệ thuật:

+ Người đàn ấy là hiện thân của nỗi đau- của sự thật trần trụi thô nhám đằng sau vẻ ngoài đẹp đẽ của hiện tượng

> Từ nhỏ chị “đã là một đứa con gái xấu, lại rỗ mặt sau một bận lên đậu mùa”. “Cũng vì xấu, trong phố không ai lấy”, nên chị có mang với anh con trai một nhà hàng chài giữa phá hay đến nhà chị mua bả (sợi đan lưới) về đan lưới. Thế là thành vợ chồng. Chị chuyển từ “trên phố” xuống ở luôn dưới thuyền, bắt đầu một cuộc sống mưu sinh trên biển cực nhọc, vất vả, lam lũ, bấp bênh… Đẻ nhiều, thuyền chật, gia đình mỗi ngày một thêm nghèo khổ, túng quẫn. Có những khi “ông trời làm động biển suốt hàng tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luộc chấm muối”… Sự nghèo khổ, nhọc nhằn đến mức nhếch nhác, thảm hại còn hiện rõ trong "tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới” khi chị bước ra từ chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ

> Nỗi đau về thể xác: Cuộc sống nghèo khổ, túng quẫn của gia đình hàng có chục miệng ăn trên chiếc thuyền chật chội đã khiến người chồng trở nên vũ phu, đánh đập vợ một cách tàn nhẫn “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”.

> Nỗi đau về tinh thần: sự nhục nhã khi bị đối xử như một con vật; luôn nơm nớp lo sợ con cái bị tổn thương, sự đau khổ khi luôn phải chứng kiến đứa con trai vì quá thương mẹ mà căm ghét đánh lại bố.

+ Người đàn bà còn là hiện thân của cái đẹp- cái đẹp lặn xuống ở tầng sâu tâm hồn rất đáng trân trọng:

> Tâm hồn bao dung: thể hiện trong cách nhìn nhận, đánh giá gã chồng vũ phu. Nếu tất cả những người xung quanh chỉ nhìn thấy ở gã tư cách tội nhân thì chị nhìn thấy tư cách nạn nhân, thấy gã không chỉ đáng trách mà còn rất đáng cảm thông.

> Sự trải đời sâu sắc: thể hiện trong cách lí giải vì sao không thể bỏ chồng. Thứ nhất, gã chồng là chỗ dựa quan trọng trong cuộc đời của những người đàn bà hàng chài như chị, nhất là những khi biển động, phong ba. Thứ hai, chị cần hắn vì còn phải nuôi những đứa con tội nghiệp. Chị đâu có thể chỉ sống cho riêng mình, còn phải sống vì chúng nữa"đàn bà hàng chài chúng tôi cần có một người đàn ông để chèo chống khi phong ba để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con". Thứ ba, trên thuyền “cũng có những lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”. Sự cam chịu, nhẫn nhục của chị không phải do tăm tối, u mê mà đó là sự tính toán rất chu đáo.

> Tình thương con vô bờ bến: Vì các con mà chị có thể chịu đựng tất cả những khó khăn, thử thách, từ những lam lũ, vất vả của đói nghèo đến những đau đớn khổ ải trong bi kịch gia đình. Tình mẫu tử của chị không chỉ được thể hiện qua nước mắt mà còn thể hiện ra qua niềm vui dẫu hiếm hoi, ít ỏi. Khi nhắc tới những lúc vợ chồng con cái sống hoà thuận trên thuyền, "khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như một nụ cười". Cam chịu, nhẫn nhục vì con, lam lũ vất cả vì con, cho nên niềm vui của chị cũng xuất phát từ con cái, chị bày tỏ chân thành, cảm động: "vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no".

=> Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong cảm nhận lần này của Phùng lại là hiện thân cho sự thật cuộc đời, là kết quả của cái nhìn thấu đáo nhiều chiều của người nghệ sĩ.

3) Thông điệp mà Nguyễn Minh Châu muốn truyền tải qua hai cảm nhận của nghệ sĩ Phùng trước cùng một cảnh tượng (lần thứ nhất là cảm nhân trực tiếp, tức thời; lần thứ hai là cảm nhận gián tiếp, sau một quá trình trải nghiệm và có độ lắng của của suy tư).

Hai lần cảm nhận của Phùng cho thấy anh đã hoàn thành hành trình nhận thức của mình, từ chỗ mơ hồ về cuộc sống, về con người, về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống đã đi đến sự nhận thức sâu sắc, thấu đáo về nghệ thuật chân chính cũng như trách nhiệm và thiên chức nghề nghiệp của người nghệ sĩ

- Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí. Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn đẹp- xấu, thiện- ác. Vì vậy, đừng nhầm lẫn giữa hiện tượng với bản chất, giữa hình thức bên ngoài với nội dung bên trong không phải bao giờ cũng phải thống nhất; đừng vội đánh giá con người, sự vật ở dáng vẻ bên ngoài, phải phát hiện ra bản chất thực sau vẻ ngoài đẹp đẽ của hiện tượng

- Cuộc đời và con người vốn phức tạp, đa chiều, cuộc đời thì đa sự, con người thì đa đoan, đan xen những điều thuận lí và nghịch lí, vì vậy người nghệ sĩ không thể chỉ đứng từ xa, chỉ dùng cái nhìn hời hợt để khám phá hết. Nó đòi hỏi sự dấn thân, cái tâm của người nghệ sĩ phải được đặt cả vào cuộc sống ấy.

- Lời nhắc nhở, cảnh tỉnh: nghệ thuật chân chính không bao giờ rời xa cuộc đời; nghệ thuật chính là cuộc đời và phải luôn luôn vì cuộc đời.

III. Kết luận:

- Khẳng định lại giá trị của tác phẩm.

- Tôn vinh vị trí của tác giả.

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Câu hỏi trước Câu tiếp theo

>> 2K8 Chú ý! Lộ Trình Sun 2026 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi 26+ TN THPT, 90+ ĐGNL HN, 900+ ĐGNL HCM, 70+ ĐGTD - Click xem ngay) tại Tuyensinh247.com.Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, luyện thi theo 3 giai đoạn: Nền tảng lớp 12, Luyện thi chuyên sâu, Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.